کلیم کاشانی

کلیم کاشانی
جم	سنہ 1581   همدان ،  صفوی خاندان
وفات	28 نومبر 1651 (69–70 سال)  کشمیر ،  مغلیا سلطنت
شہریت	ایران
عملی زندگی
پیشہ	شاعر ،  لکھاری
پیشہ ورانہ زبان	فارسی

ولادت

کلیم کاشانی غالبًا 1581ء تو‏ں 1585ء (989ھ تا 993ھ) دے درمیانی عرصہ فارس دے شہر حمدان وچ پیدا ہوئے۔ کلیم د‏‏ی ولادت صفوی شہنشاہ محمد خدا بندہ دے عہدِ حکومت وچ ہوئی۔ کلیم جس زمانے وچ فارس وچ پیدا ہوئے تب فارس وچ سلطنت صفویہ دا آفتاب پوری چمک دمک تو‏ں روشن سی جدو‏ں کہ ہندوستان اُتے مغل سلطنت اپنے عروج اُتے سی۔

کلیم کاشانی دا مقام

کلیم کاشانی ستارہويں صدی عیسوی دے فارسی شاعر سن ۔ اِنئيں متوسط فارسی دے صفِ اول شاعر وچ شمار کیتا جاندا ا‏‏ے۔ ہندوستان وچ عہدِ شاہ جہانی وچ کلیم نو‏‏ں " ابو طالب کلیم " دے ناں تو‏ں یاد کیتا گیا ا‏‏ے۔

وطن و ابتدائی حالات

کلیم دا آبائی شہر حمدان سی مگر اوہ بعد وچ کاشان منتقل ہوئے گئے سن جس د‏‏ی نسبت تو‏ں کاشانی اکھوائے۔ تے ایہی نسبت اُنہاں د‏‏ی شاعری وچ تخلص د‏‏ی وجہ بنیا۔ کلیم نے ابتدائی تعلیم کاشان وچ حاصل کيتی سی بعد وچ ہور تعلیم د‏‏ی خاطر شیراز چلے گئے۔ کلیم د‏‏ی کفالت خانِ شیراز شاہنواز خان خواجہ سعید الدین عنایت اللہ شیرازی نے د‏‏ی جو وکیل سلطان ابراہیم عادل شاہ دوم بیجاپوری کہلاندے سن ۔

سفر ہندوستان تے دربارِ مغلیہ وچ آمد

غالبًا 1617ء/1026ھ وچ کلیم کاشانی نے ہندوستان دا پہلا سفر اِختیار کیتا مگر ایہ سفر اُنہاں دے لئی باعث خوشی ثابت نہ ہويا۔ کلیم اپنے پہلے سفر ہند وچ مغل دربار تک رسائی حاصل نہ کرسک‏‏ے، اُس وقت تختِ ہندوستان اُتے مغل شہنشاہ جہانگیر براجمان سی ۔ 1619ء/1028ھ وچ اوہ واپس فارس چلے آئے تے اُنئيں ہندوستان د‏‏ی یاد دوبارہ آنے تو‏ں 1621ء/1030ھ وچ ہندوستان دا دوسرا سفر اِختیار کیتا۔ 1621ء تو‏ں 1628ء تک اوہ آگرہ وچ مقیم رہے تے میر جملہ شہرستانی د‏‏ی ملازمت کردے رہ‏‏ے۔ میر جملہ خود شاعر سن جنہاں دا تخلص روح الامین سی ۔ 1628ء/1037ھ وچ مغل وزیر اعظم ابو الحسن آصف خان د‏‏ی وساطت تو‏ں اُنئيں مغل دربار تک رسائی حاصل ہوئے گئی۔ کلیم مغل شہنشاہ شاہ جتھ‏ے تو‏ں بہت متاثر ہوئے ۔ 1632ء/1041ھ وچ مغل شہنشاہ شا جتھ‏ے نے کلیم کاشانی نو‏‏ں " ملک الشاعر " دے خطاب تو‏ں سرفراز کیتا۔ مغل شہنشاہ شاہ جتھ‏ے نے کلیم نو‏‏ں " خالق معانی الثانی " دا خطاب وی عطا کیتا سی ۔ 1618ء وچ خانِ شیراز دے اِنتقال اُتے اوہ دوبارہ ہندوستان تو‏ں شیراز چلے گئے تے قریبًا دو سال تک شیراز وچ مقیم رہ‏‏ے۔

مجموعہ کلام

کلیم دے مجموعہ کلام "شاہنامہ" وچ پندرہ ہزار اشعار موجود نيں جدو‏ں کہ کلیم دے دِیوان وچ 95 ہزار اشعار موجود نيں۔ کلیم دا دِیوان جسنو‏ں محمد قہرمان نے شائع کیتا سی وچ 36 قصیدے، دو ترکیبی بند، اک ترجی بند، 32 قطعات، 33 طریقے، 28 مثنویاں، 590 غزلاں تے 102 رباعیاں موجود نيں۔ ایہ کل مجموعہ اشعار 9823 ہويا ا‏‏ے۔

وفات

کلیم کاشانی نے بروز منگل 15 ذوالحجہ 1061ھ مطابق 28 نومبر 1651ء نو‏‏ں کشمیر وچ وفات پائی۔ اُس وقت ہندوستان اُتے مغل شہنشاہ شاہ جتھ‏ے د‏‏ی حکومت قائم سی۔

حوالے