کلدیپ ماݨک

کلدیپ ماݨک
پیدائشی نام	لطیف محمد
تعلق	پنڈ جلال، ضلع بٹھنڈا، چڑھدا پنجاب
وفات	30 نومبر، 2011
پیشے	پنجابی گائیک
سالہائے فعالیت	1968 توں 2011

کلدیپ ماݨک اک مشہور پنجابی گائیک سین ۔ اوہ دیوَ تھریکے والے دی لکھی کلی، ‘‘تیرے ٹلے توں اوہ صورت دیندھی آ ہیر دی’’ گاؤݨ کرکے جاݨے جاندے نیں ۔ ایہدے تے پنجابیاں نے ایہناں نوں ‘کلیاں دے بادشاہ’ دا خطاب دتا۔

مڈھلا جیون تے ٹبر

کلدیپ ماݨک دا اصل ناں لطیف محمد اے ۔ اوہناں دا جنم 15 نومبر 1951 نوں نکا خان دے گھر پنڈ جلال (بٹھنڈا) وچ ہویا جتھے اوہناں نوں سنگیت وراثت وچ ملیا ۔ اوہناں دے وڈ وڈیرے مہاراجا نابھا، مہاراجا ہیرا سنگھ دے دربار وچ ‘حضوری راگی’ سن ۔ نکا خان وی گائیک سن ۔ ایس لئی گائیکی ول کلدیپ ماݨک دا جھکاء بچپن توں ای سی ۔ کلدیپ ماݨک دا ویاہ سربجیت کور نال ہویا تے دو بچے نیں ؛ بیٹا یدھویر تے بیٹی شکتی ۔ یدھویر وی گائیک اے ۔

گائیکی وچ

گائیکی ول کلدیپ ماݨک دا جھکاء دیکھ ادھیاپکاں نے وی اوہناں نوں پریرت کیتا ۔ ایس توں بعد کلدیپ ماݨک نے استاد خُشی محمد قوال (فیروزپور)’ دا شاگرد بن کے سنگیت دی تعلیم حاصل کیتی۔

اپنے سنگیتک سفر نوں اگے ودھاؤن لئی کلدیپ ماݨک بٹھنڈا چھڈ کے لدھیاݨے چلے گئے تے گائیک ہرچرن گریوال تے سیما نال سٹیجاں کرنیاں شروع کیتیاں ۔ 1968 وچ دلی وچ اک میوزک کمپنی ایچ.ایم.وی. نے اسنوں گائکہ سیما نال بابو سنگھ مان مراڑاں والے دا لکھیا اپنا پہلا گیت، “جیجا اکھیاں نہ مار وے میں کل دی کڑی” ریکارڈ کیتا۔ اس ویلے دوگانا گائکی دا زیادہ چلن سی۔ ایہہ کلدیپ ماݨک دا پہلا ریکارڈ سی۔ اس ریکارڈ وچ اک ہور گیت “لونگ کرا مترا، مچھلی پاؤنگے ماپے” (گیت کار: گردیو سنگھ مان)’ وی شامل سی۔ لوکاں ولوں اس ریکارڈ نوں بہت پسند کیتا گیا۔ کلدیپ ماݨک مطابق اوہناں دے شروعاتی گیتاں دا سنگیت کیسر سنگھ نرولا (جسپندر نرولا دے پتا) نے دتا۔

اپنی پہلی ریکارڈنگ (سیما نال دوگانا) توں بعد اس نے اکلے (Solo) گاؤنا شروع کیتا۔ گیت کار ہردیو دلگیر (دیوَ تھریکے والا) نے کلدیپ ماݨک نوں کسے سٹیج ’تے گاؤدیاں سنیاں ’تے اس لئی بہت ‘لوک گاتھاواں’ ‘کلیاں’ اتے گیت لکھے۔ کلدیپ ماݨک نوں ‘کلیاں دا بادشاہ’ دا درجا دواؤن والی کلی ‘تیرے ٹلے توں اوہ صورتَ دینہدی آ ہیر دی’ دیوَ تھریکے والے دی ای لکھی ہوئی اے۔

کلدیپ ماݨک دا پہلا ای.پی. ریکارڈ ‘پنجاب دیاں لوک گاتھاواں’ ایچّ.ایم.وی (HMV) نے رلیز کیتا۔ سنّ 1976 ’چ کلدیپ ماݨک دا اپنا پہلا ایلّ.پی. (LP) ریکارڈ ‘اک تارہ’ رلیز ہویا، جس وچ ‘تیرے ٹلے توں’ (کلی)، ‘چھیتی کر سرون بچہ’ اتے ‘گڑھ مغلانے دیاں ناراں’ گیت شامل سن۔ اسدا سنگیت کیسر سنگھ نرولا نے دتا۔ اس وچ اکو تار والے ساز ‘تومبی’ دی ورتوں کرن کرکے اس دا نام ‘اک تارہ’ رکھیا گیا۔

بعد وچ کلدیپ ماݨک نے سنگیتکار چرنجیت اہوجا نال کم کرنا شروع کیتا اتے ٭ صاحباں دا ترلا (1978) ٭ صاحباں بنی بھراواں دی (1978) ٭ پنجیباں پا کے نچدی ٭ اچھراں دھاہاں ماردی ٭ یاراں دی کلی ٭ دل ملیاں دے میلے ٭ جگنی یاراں دی، کیسٹاں ریکارڈ کیتیاں۔

پنجابی فلماں وچ

پنجابی فلماں وچ وی کلدیپ ماݨک نے کافی گیت گائے، جنھاں وچ ‘بلویرو بھابی’ ‘روپ شقینن دا’ ‘بغاوت’ ‘وہڑھا لمبڑاں دا’ اتے ‘لمبڑدارنی’ اتیادِ فلماں شامل نے۔ فلم ‘لمبڑدارنی’ دا گیت ‘یاراں دا ٹرکّ بلیئے’ بے حدّ مقبول ہویا۔

تخلص

؛تخلص:- کلدیپ ماݨک دے ناں نال ‘کلدیپ ماݨک ’ تخلص جڑنا اک اتفاق ہی سی۔ کلدیپ ماݨک نے کسے ویاہ ’تے ‘سہرا’ گایا، اتفاقن اس ویاہ وچ اس ویلے دے پنجاب دے مکھ منتری س. پرتاپ سنگھ کیروں وی آئے ہوئے سن۔ جد اوہناں کلدیپ ماݨک دا ‘سہرا’ سنیا تاں کہن لگے، ‘‘ایہہ منڈا تاں کلدیپ ماݨک اے ۔ کلدیپ ماݨک !’’ اس توں بعد تخلص ‘کلدیپ ماݨک ’، اوہناں دے ناں نال ہمیشا لئی جڑ گیا ۔

؛ٹیپاں:- ہن تک کلدیپ ماݨک دیاں تقریبن 198 ٹیپاں ریکارڈ ہویاں، جیہناں وچ ایل. پی. ریکارڈ، ای. پی. ریکارڈ تے 41 دھارمک کیسٹاں وی شامل نیں ۔

؛کلیاں:- بے شکّ کلدیپ ماݨک نوں ‘کلیاں دا بادشاہ’ کیہا جاندے، پر اس اپنے گائکی جیون وچ تقریباً 13-14 کلیاں ہی گائیاں۔ ویکھو: کلیاں دی لسٹ

؛گیت کار:- کلدیپ ماݨک ہن تکّ تقریباً 90 گیت کاراں دے گیتاں نوں اپنی آواز دے چکے۔

؛سنگیتکار:- کلدیپ ماݨک نے تقریباً 26 سنگیتکاراں دیاں دھناں ’تے گایا۔

؛گائکی ’چ ساتھ دین والے:- گائکاں ’چوں کرتار رملا، سریندر شندا، سریندر کوہلی، کیول جلال (بھتیجا) ’تے سو. سرجیت بندرکھیا تے گائیکاں چوں سیما، گلشن کومل، سو. امرجوت کور، سریندر کور، گرمیت باوا، کلونت کومل، پرکاش کور سوڈھی، دل باغ کور تے پرکاش سدھو نے کلدیپ ماݨک نال گایا ۔

؛پہلا پردیسی پھیرا:- 1977-78 وچ پہلی وار کلدیپ ماݨک پردیساں وچ اپݨی گائیکی دا لوہا منوا کے آئے ۔

حوالے

باہرلے جوڑ

٭ کلدیپ کلدیپ ماݨک دے گیت اتے کلیاں ڈاؤنلوڈ کرو ٭ چھینیں ورگی آواز دا مالک بائی کلدیپ کلدیپ ماݨک کھنڈھ چرچہ