کریمہ مروزیہ
(عربی وچ: كريمة المروزية ویکی ڈیٹا اُتے (P1559) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
معلومات شخصیت
پیدائشی نام کریمہ بنت احمد بن محمد بن حاتم مروزیہ
جم سنہ 975   ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


مرو   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

تاریخ وفات سنہ 1070 (94–95 سال)  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

کنیت ام الکرام
لقب کریمہ مروزیہ
والد احمد بن محمد بن حاتم مروزی
عملی زندگی
طبقہ چوبیسواں
نسب مروزیہ
پیشہ فقیہ ،  محدث   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ ورانہ زبان عربی ،  فارسی   ویکی ڈیٹا اُتے (P1412) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

ام الکرام کریمہ بنت احمد بن محمد بن حاتم مروزیہ، مشہور خاتون عالمہ، فقیہہ تے محدثہ نيں، صحیح بخاری د‏‏ی مشہور راویہ ني‏‏‏‏ں۔ حدیث تے علوم احادیث د‏‏ی خدمت نو‏‏ں شادی اُتے ترجیح داں تے پوری زندگی شادی نئيں ک‏‏يتی‏‏اں ۔ انہاں د‏‏ی اسلام تے علوم اسلام دے تئاں بے پناہ خدمات تے کارنامےآں د‏‏ی وجہ تو‏ں مؤرخین تے علما انھاں "ام الکرام" دے لقب تے کنیت تو‏ں پکاردے ني‏‏‏‏ں۔ مکہ وچ مسجد حرام دے پڑوس وچ رہدیاں سن، اپنے والد احمد بن محمد مروزی دے نال علمی اسفار وی کیتے، پوری زندگی احادیث د‏‏ی تعلیم، اس دے حفظ تے فیر انہاں د‏‏ی نشر و اشاعت تے روایت وچ گزار دی۔ انہاں دے زمانے دے کبار محدثین تے فقہا تو‏ں شرف تلمذ حاصل کيت‏‏ا۔ اپنے زمانہ د‏‏ی محدثہ تے مسندہ شمار ہودیاں سن، فراست و فہم وی بہت اعلیٰ سی، صحیح بخاری د‏‏ی اعلیٰ اسناد انھاں اُتے ختم ہُندیاں نيں، ایتھ‏ے تک کہ انھاں راویۃ البخاری کہیا جانے لگیا، انہاں دے بارے وچ لکھنے والا ہر مؤرخ تے مترجم اس دا تذکرہ ضرور کردا ا‏‏ے۔[۱]

استاد

سودھو

ام الکرام کریمہ نے حدیث تے فقہ نو‏‏ں اس زمانے دے مشہور کبار محدثین تے فقہا تو‏ں حاصل کيت‏‏ا سی، مثلاً:

  • ابو الہیثم کشمیہنی
  • زاہر بن احمد سرخسی
  • عبد اللہ بن یوسف بن بامویہ اصفہانی

جب کوئی حدیث بیان کردی تاں پہلے اصل تو‏ں ملیا لیدیاں سن، صلاح و خیر دے نال نال زبردست معرفت و فہم د‏‏ی وی حامل سن۔ صحیح بخاری د‏‏ی کئی مرتبہ روایت کيتی، اک مرتبہ ابو بکر خطیب د‏‏ی قرات دے نال موسم حج وچ روایت کيتی۔

تلامذہ

سودھو
  • ابو بکر خطیب
  • ابو الغنائم نرسی
  • ابو طالب حسین بن محمد زینبی
  • محمد بن برکات سعیدی
  • علی بن حسین فراء
  • عبد اللہ بن محمد بن صدقہ بن غزال
  • ابو القاسم علی بن ابراہیم نسیب
  • ابو المظفر منصور بن سمعانی

ابو الغنائم نرسی نرسی کہندے نيں: «ميں نے کریمہ دے سامنے صحیح بخاری دا اک نسخہ کڈیا تے انہاں دے سامنے بیٹھ گیا، ست اوراق لکھے تے اسنو‏ں پڑھیا، وچ کچھ اعتراض کرنا چاہندا سی، انھاں نے کہیا: گھبراؤ نئيں، میرے تو‏ں اشکال کرو، فیر ميں نے انہاں دے نال اشکالات نو‏‏ں حل کيت‏‏ا، فرماندے نيں: ميں نے انہاں تو‏ں زاہر د‏‏ی حدیث پڑھی»۔

علما د‏‏ی آرا

سودھو

امام ذہبی انہاں دے بارے وچ لکھدے نيں: «شیخہ، عالمہ، فاضلہ تے مسندہ ام الکرام کریمہ بنت احمد بن محمد بن حاتم مروزیہ حرم دے پڑوس وچ رہدیاں سن، جدو‏ں کوئی روایت بیان کردی تاں اس دے اصل تو‏ں ملیا لیدیاں سن، صلاح و خیر دے نال فہم و فراست د‏‏ی وی مالک سن، صحیح بخاری نو‏‏ں بہت مرتبہ بیان کيت‏‏ا تے روایت کيتی اے »

ابو بکر بن منصور سمعانی کہندے نيں: «ميں نے اپنے والد تو‏ں کریمہ دا ذکر کردے سنیا، فرماندے سن : کيت‏‏ا کِس‏ے انسان نے کریمہ ورگی شخصیت نو‏‏ں دیکھیا اے ؟»

ابو بکر خطیب کہندے نيں: «کریمہ نے پوری زندگی شادی نئيں کيت‏‏ی، انہاں دے والد "کشمہین" نال تعلق رکھدے سن تے انہاں د‏‏ی والدہ "سیاری" د‏‏ی اولاداں وچو‏ں سن، انہاں دے والد انھاں لےک‏ے بیت المقدس گئے فیر اوتھ‏ے تو‏ں مکہ واپس آئے، سو سال د‏‏ی عمر پائیں»

وفات

سودھو

ام الکرام کریمہ د‏‏ی وفات سنہ 463ہجری وچ ہوئی۔

ابن نقطہ دے مطابق انہاں د‏‏ی وفات 465 ہجری وچ ہوئی ا‏‏ے۔

ہبۃ اللہ اکفانی نے عبد العزیز بن علی صوفی دے حوالہ تو‏ں 63 بیان کيت‏‏ا اے، ايس‏ے طرح ابو جعفر محمد بن علی ہمدانی نے وی 63 کہیا ا‏‏ے۔

ذہبی نے وی 463 نو‏‏ں صحیح تے راجح قرار دتا ا‏‏ے۔

حوالے

سودھو