کرن سنگھ
کرن سنگھ ( جنم 1931 ) پعارتی سیاست دان ، لکھاری تے حکمت عملی دسن آلے ہن ۔ جموں تے کشمیر دے مہاراجے ہرِ سنگھ تے مہارانی تارہ دیوی دے وارث ( راج کمار ) دے روپ وچّ جمے ڈاکٹر، کرن سنگھ نے اٹھاراں سال دی ہی عمر وچّ سیاسی جیون وچّ قدم رکھ لیا سی تے سال 1949 وچّ وزیر اعظم جواہرلال نہرو دی مداخلت تے اوہناں دے پیو نے اناں نوں جموں تے کشمیر دا نائب نامزد کر دتا۔ اسدے بعد اگلے 2 سالاں دے دوران اوہ جموں تے کشمیر دے نائب، صدر ریاست تے گورنر دے عہدے اتے رہے ۔
1967 وچّ ڈاکٹر کرن سنگھ پردھانمنتری اندرا گاندھی دے اگوائی وچّ کیندری (مرکزی) منتریمنڈل(کابینہ) وچّ شامل کیتے گئے ۔ اسدے ترنت بعد اوہ بھارتی راشٹری کانگرس دے پرتیاشی دے روپ وچّ جموں اتے کشمیر دے ادھمپر سنسدی کھیتر ولوں بھاری بہومت ولوں لوک سبھے دے میمبر چنیا ہویا ہوئے ۔ اس کھیتر ولوں اوہ سال 1971 ، 1977 اتے 1980 وچّ پنّ : چنے گئے ۔ ڈاکٹر . کرن سنگھ نوں پہلاں سیر اتے نگر ومانن منترالا سپرد گیا ۔ اوہ 6 سال تکّ اس منترالا وچّ رہے ، جتھے انھاننے اپنی سوکشمدرشٹِ اتے سرگرمی دی امٹّ چھاپ چھڈی ۔ 1973 وچّ اوہ صحتَ اتے پروار نیوجن منتری بنے ۔ 1976 وچّ جدوں انھاننے راشٹری جنسنکھیا نیتی دی گھوشنا کیتی تاں پروار نیوجن دا وشا اک راشٹری پرتبدھتا دے روپ وچّ ابھریا ۔ 1979 وچّ اوہ سکھیا اتے سنسکرتی منتری بنے ۔ ڈاکٹر . کرن سنگھ دیشی رجواڑے دے اکلے اجیہے پوروَ شاسک سن ، جنہاں نے اپنی اچھیا ولوں پروی پرس دا تیاگ کیتا ۔ انھاننے اپنی ساری راشی اپنے ماتا - پتا دے نام اتے بھارت وچّ منکھ سیوا لئی ستھاپت ہرِ - تارہ دھرمارتھ امنہ نوں دے دتی ۔ انھاننے جموں دے اپنے امر محل ( راج-محل ) نوں عجائب گھر اتے لائبریری وچّ پرورتت کر دتا ۔ اسوچّ پہاڑی لگھچتروں اتے آدھونک بھارتی کلا دا املّ سنگرہ اتے ویہہ ہزار ولوں زیادہ کتاباں دا نجی سنگرہ ہے ۔ ڈاکٹر . کرن سنگھ دھرمارتھ امنہ دے انترگت چل رہے سو ولوں زیادہ ہندو تیرتھ - ستھلاں اتے مندراں سہت جموں اتے کشمیر وچّ ہور کئی نیاسوں دا کم - کاج وی ویکھدے ہاں ۔ حالَ ہی وچّ انھاننے انتراشٹری وگیان ، سنسکرتی اتے چیتنا کیندر دی ستھاپنا کیتی ہے ۔ ایہہ کیندر سرجناتمک درشٹکون دے اک مہتوپورن کیندر دے روپ وچّ ابھر رہا ہے ۔
کرن سنگھ نے دیہرادون ستھت دون سکول ولوں سینئر کیمبرج پریکھیا پہلاں شرینی دے نال اتیرن کیتی اتے اسدے بعد جموں اتے کشمیر یونیورسٹی ولوں درجیدار اپادھ پراپت کیتی ۔ اوہ اس یونیورسٹی دے کلادھپتی وی رہِ چکے ہے ۔ سال 1957 وچّ انھاننے دلی یونیورسٹی ولوں راجنیتک وگیان وچّ ایم . اے . اپادھ حاصل کیتی ۔ انھاننے شری اروند دی راجنیتک وچاردھارا اتے جانچ پربندھ لکھ کر دلی یونیورسٹی ولوں ڈاکٹریٹ اپادھ دا النکرن پراپت کیتا ۔
کرن سنگھ کئی سالاں تکّ جموں اتے کشمیر یونیورسٹی اتے بنارس ہندو یونیورسٹی دے کلادھپتی رہے ہن ۔ اوہ کیندری سنسکرت بورڈ دے پردھان ، بھارتی لیکھک سنگھ ، بھارتی راشٹر منڈل سوسائٹی اتے دلی سنگیت سوسائٹی دے سبھاپتی رہے ہے ۔ اوہ جواہرلال نیہرو سمارک ندھِ دے اپ-پردھان ، ٹیمپل آف انڈرسٹینڈنگ ( اک پرسدھ انتراشٹری انتروشواس سنگٹھن ) دے پردھان ، بھارت پریاورن اتے وکاس جناؤگ دے پردھان ، انڈیا انٹرنیشنل سینٹر اتے وراٹ ہندو سماج دے سبھاپتیاں ہن ۔ انھاننوں انیک وشیلا دھرماں اتے پرسکاراں ولوں سنمانت کیتا گیا ہے ۔ ایہناں وچّ - بنارس ہندو یونیورسٹی ، الیگڑ مسلمان یونیورسٹی اتے سوکا یونیورسٹی ، توکیو ولوں پراپت ڈاکٹریٹ دی وشیلا اپادھیاں الیکھنیی ہے ۔ اوہ کئی سالاں تکّ بھارتی ونجیو بورڈ دے پردھان اتے بہت زیادہ سفل - پروجیکٹ ٹائیگر - دے پردھان رہن دے کارن اسدے آجیون سنرکشی ہے ۔
ڈاکٹر . کرن سنگھ نے راجنیتی وگیان اتے انیک کتاباں ، دارشنک نبندھ ، یاترا - ٹیکا اتے کویتاواں انگریزی وچّ لکھی ہن ۔ اوہناں دے مہتوپورن سنگرہ جنگل مینس ورلڈ ( اک آدمی دی دنیا ) اتے ہندوواد اتے لکھے نبندھاں دی کافی شاباشی ہوئی ہے ۔ انھاننے اپنی مات بھاشا ڈوگری وچّ کجھ بھکتیپورن گیتاں دی رچنا وی کیتی ہے ۔ بھارتی سانسکرتیک پرمپرا وچّ اپنی گہن انتردرشٹِ اتے پچھم والا ساہت اتے سبھیتا دی پھیلیا جانکاری دے کارن اوہ بھارت اتے ودیشاں وچّ اک وشیش وچارک اتے نیتا دے روپ وچّ جان جاندے ہاں ۔ سنیوکت راج امریکہ وچّ بھارتی راجدوت دے روپ وچّ اوہناں دا کارجکال حالانکہ گھٹّ ہی رہا ہے ، لیکن اس دوران انھاننوں دوناں ہی دیشاں وچّ ویاپک اتے بہت زیادہ انوکول میڈیا کوریج ملی ۔