ڈاکٹر محمود حسین خان
| ڈاکٹر محمود حسین خان | |
|---|---|
| جم |
|
| وفات |
|
ترمیم  | |
ولادت
سودھو15 جولائی 1907ء وچ ہندوستان دی اک بستی قائم گنج ضلع فرخ آباد یو پی وچ پیدا ہوئے۔
خاندان
سودھوممتاز ماہر تعلیم و جامعہ ملیہ دہلی دے سابق وائس چانسلر تے سابق صدر بھارت ڈاکٹر ذاکر حسین خان مرحوم تے معروف علمی و ادبی شخصیت و سابق پرووائس چانسلر علی گڑھ یونیورسٹی ڈاکٹر یوسف حسین خان مرحوم آپ دے بیٹے سن تے پاکستان دی معروف ادیبہ محترمہ ثاقبہ رحیم الدین آپ دی بیٹی نيں۔سابق وائس چانسلر جامعہ ملیہ دہلی ڈاکٹر مسعود حسین خان دے آپ چچا سن ۔
تعلیم
سودھوابتدائی تعلیم اسلامیہ ہائی اسکول اوٹاوہ تے گورنمنٹ ہائی اسکول علی گڑھ وچ حاصل کيتی، بعد وچ آپ جامعہ ملیہ اسلامیہ وچ داخل ہوئے، ایتھے توں آپ نے 1924ء وچ میٹرک اول درجے وچ پاس کيتا، انٹر آپ نے جامعہ ملیہ دہلی توں 1926ء وچ تے بی اے 1928ء وچ کيتا، اس دے بعد اعلیٰ تعلیم دے لئی 1929ء وچ جرمنی چلے گئے، تے ہائیڈل برگ یونیورسٹی توں 1932ء وچ پی ایچ ڈی دی ڈگری حاصل کيتی، آپ دا موضوع اصلاحات آئین ہند 1919ء سی۔
عملی زندگی
سودھوجرمنی توں واپسی دے بعد 1933ء وچ ڈھاکہ یونیورسٹی وچ ریڈر مقرر ہوئے۔1939ء وچ آل انڈیا ریڈیو دے مشیر وی رہے۔ پاکستان بننے دے بعد 1947ء وچ ڈھاکہ یونیورسٹی دے شعبہ تعلقات عامہ دے پروفیسر مقرر ہوئے۔ انہاں نوں 1947ء وچ ہی مسلم لیگ دے ٹکٹ اُتے پاکستان دستور ساز اسمبلی دا رکن منتخب کرلیا گیا۔ پاکستانی زرمبادلہ نوں متوازن رکھنے دے سلسلے وچ 1948ء وچ جو خصوصی وفد ترتیب دتا گیا اس وچ ڈاکٹر محمود حسین وی شامل سن ۔فروری 1949ء وچ انہاں نوں ملکی نظم و نسق وچ خدمات انجام دینے دی دعوت دتی گئی تے محکمہ دفاع و سرحدی علاقےآں دے امور دے وزیر مملکت دی حیثیت توں مرکزی کابینہ وچ انہاں دا تقرر عمل وچ آیا۔ دولت مشترکہ تے امور خارجہ دے نائب وزیر وی رہے،۔ 1951ء کشمیر توں متعلق معاملات دا چارج وی انہاں نے سنبھال لیا۔ 1952ء وچ آپ نے وزیر تعلیم دی حیثیت توں گرانقدر خدمات انجام دتیاں، ملک دا تعلیمی ڈھانچہ ازسرنو استوار کرنے دی سنجیدہ تے پرخلوص کوششاں کيتیاں ۔ اوہ پاکستان دی ترقی دے دل توں خواہاں سن ۔ ڈاکٹر محمود حسین قومی تے سیاسی معاملات وچ شاندار خدمات انجام دینے دے بعد 4 جولائی 1953ء وچ درس و تدریس دی طرف دوبارہ پرت آئے تے کراچی یونیورسٹی وچ بحیثیت پروفیسر تے صدر شعبہ تریخ مقرر ہوئے۔ بعدازاں آپ ڈین آرٹس کراچی یونیورسٹی مقرر کيتے گئے۔ 15 دسمبر 1960ء نوں ڈھاکہ یونیورسٹی دے وائس چانسلر مقرر ہوئے۔ 19 فروری 1963ء نوں وائس چانسلر دے عہدے توں مستعفی ہوگئے۔ 20 فروری 1963ء نوں شعبہ تریخ کراچی یونیورسٹی وچ بحیثیت پروفیسر و صدر شعبہ واپس آگئے۔ 1964ء وچ پروفیسر محمود حسین جرمنی دی ہائیڈل برگ یونیورسٹی وچ تے 1965ء وچ نیویارک دی کولمبیا یونیورسٹی وچ بحیثیت وزیٹنگ پروفیسر تشریف لے گئے، 7 جون 1965ء نوں اپنے سابق عہدے اُتے کراچی یونیورسٹی واپس آگئے، 14 ستمبر 1965ء نوں فیکلٹی آف آرٹس کراچی یونیورسٹی دے دوبارہ ڈین مقرر کيتے گئے۔ 14 جولائی 1967ء نوں ملازمت کيتی مدت وچ دو سال دی توسیع کردتی گئی۔ 1969ء وچ ملازمت وچ اک سال دی ہور توسیع دے دتی گئی۔ ڈاکٹر محمود حسین 4 اگست 1971ء نوں کراچی یونیورسٹی دے چوتھے وائس چانسلر مقرر کيتے گئے۔ ڈاکٹر صاحب دا یونیورسٹی نال تعلق ابتدائی مراحل توں رہیا۔ جدوں یونیورسٹی دا مسودہ قانون ترتیب دتا جارہیا سی، اس مسودہ قانون دے خالق وی ڈاکٹر محمود حسین ہی سن ۔[۱]
وفات
سودھو10اپریل 1975ء رات دو بجکر چالیس منٹ اُتے ڈاکٹر محمود حسین دا انتقال ہويا۔ آپ دی قبر ايسے جگہ بنی جس جگہ نوں خود کدی بسایا سی، جامعہ ملیہ ملیر وچ آپ نوں آپ دے دیرینہ ساتھی استاد ماسٹر عبدالحئی دے برابر وچ سپرد خاک کر دتا گیا۔