ڈاکٹر فوجا سنگھ
 | |
|---|---|
| جم | ۱۸ ستمبر 1918 پنڈ والیا کلاں، ضلع سیالکوٹ(پاکستان) |
| کم کِتہ | لکچرار، ریڈر، پروفیسر، مکھی(اتہاس مطالعہ ڈیپارٹمنٹ، پنجابی یونیورسٹی پٹیالہ)، وی۔ سی۔ |
| بولی | پنجابی |
| قومیت | بھارت |
| نسل | پنجابی |
| تعلیم | ایم۔ اے۔ اتہاس، پی۔ ایچ۔ ڈی ‘Military System Of Sikhs (1799–1848)’ |
| وڈے کم | Historians and Historiography of Sikhs, Military system of Sikhs |
| سوانی | سرجیت کور |
مڈھلا جیون سودھو
ڈاکٹر۔ فوجا سنگھ پنجاب دے اک شرومنی اتہاسکار ہن، جیہناں نے پنجاب دے اتہاس اتے کئیاں کھوج کتاباں اتے کھوج مضمون لکھے۔ اوہناں دا جم ۱۸ ستمبر، ۱۹۱۸ ای۔ نوں پنڈ بالیاں کلاں (ضلع سیالکوٹ، پاکستان) وچ اک سادھارن جٹّ-سکھ پروار وچ ہویا۔ آپ شروع توں ہی پڑھائی وچ بہت ہشیار سی اتے آپ نے دسویں توں لے کے ایم۔اے۔ تک دیاں ساریاں جماعتاں پہلی گٹھ وچ پاس کیتیاں۔[۱]
آپ نے 'ملٹری سسٹم آف دا سکھس' ۱۷۹۹–۱۸۴۹ موضوع اپر شودھ-پربندھ لکھ کے دلی یونیورسٹی توں پی۔ایچ۔ڈی۔ دی ڈگری حاصل کیتی۔ ڈاکٹر۔ فوجا سنگھ نے اتہاس دے لکچرار وجوں خالصہ کالج، گجراں والہ توں اپنا ٹیچنگ جیون شروع کیتا۔ پنجاب دی ونڈ پچھوں آپ نے خالصہ کالج، امرتسر اتے گرو تیغ بہادر خالصہ کالج، دلی وکھے کئی سال پڑھایا۔ سن ۱۹۶۱ وچ ایہناں دی تعیناتی ریڈر وجوں دلی یونیورسٹی وچ ہو گئی۔[۲]
سن ۱۹۶۷ وچ پنجابی یونیورسٹی، پٹیالہ وکھے نویں قائم ہوئے اتہاس ڈیپارٹمنٹ وچ آپ پروفیسر اتے مکھی نامزد ہوئے اتے اس یونیورسٹی وچ آپ نے اپنی رٹائرمینٹ تک اتہاس-ڈیپارٹمنٹ دے مکھی اتے پنجاب اتہاس مطالعہ ڈیپارٹمنٹ دے ڈائریکٹر وجوں کم کیتا۔ آپ نے ایہناں دوہاں محکمےآں دا کم ۱۹۶۷ توں ۱۹۸۱ ای۔ تک بہت ہی چنگی طرحاں نبھایا۔ رٹائرمینٹ پچھوں یونیورسٹی نے آپ دیاں چنگیاں سیواواں نوں دھیان وچ رکھدیاں آپ دے سیوا دور تن سال دا وادھا کر دتا۔ ایہناں تن سال پچھوں پھر آپ نوں یونیورسٹی نے فیلوشپ دے دتی تے اس توں بعد آپ دلی اپنے گھر چلے گئے۔[۳]
ڈاکٹر۔ فوجا سنگھ اک بہت اگھے اتے سلجھے ہوئے مفکر سن، جیہناں نے سکھ دھرم اتے پنجاب اتہاس متعلق بڑی لگن نال کھوج کیتی۔ آپ نے ۳۰ کتاباں لکھیاں اتے ۱۰۰ توں ودھ کھوج-مضمون شائع کیتے اتے آپ دیاں کتاباں زیادہ تر انگریزی وچ سن۔ ڈاکٹر۔ فوجا سنگھ نے قومانتری اتے خاص طور اُتے پنجاب پدھر اتے منعقد کئی سیمیناراں اتے کانفرنساں دی پردھانگی کیتی۔ آپ نوں کئی وار ودیساں وچ پنجاب تے بھارتی اتہاس دے کجھ پہلوآں اتے چاننا پاؤن لئی نمنترت کر کے اعزازی کیتا گیا۔ آپ نوں پنجابی یونیورسٹی وچ ڈین اکادمک معاملے، ڈین سماجی سائنس اتے ہور کئیاں اچّ پدویاں تے کم کرن دا موقع ملیا۔ کجھ سماں آپ نوں یونیورسٹی دے ایگزیکٹیو وائس-چانسلر دے طور تے کم کرن دا اعزاز وی حاصل ہویا۔[۴]
۸ اپریل، ۱۹۸۳ نوں ۶۴ سال دی عمر وچ دلی وکھے آپ دا انتقال ہو گیا۔[۵]
ذکر یوگ کتاباں سودھو
- Military System of Sikhs 1799–1849 (1964)[۱]
- Kuka Movement: An Important Phase in Punjab's Role in India's Struggle for Freedom (1965)
- Guru Amar Das : Life and Teachings (1979)
- Guru Tegh Bahadur: Martyr And Teacher (1975)
- Atlas:Travels Of Guru Nanak (1976)
- Atlas:Travels Of Guru Gobind Singh (1968)
- Some Aspects of State and Society Under Ranjit Singh (1981)
- Who's Who: Punjab Freedom Fighters – Volume 2 (1972)
- پنجابی ویر روایت دا ترقی
- گرو گوبند سنگھ جی دے سفر (۱۹۶۸)
- سری گرو تیغ بہادر: جیون تے رچنا (۱۹۷۶)
- گرو تیغ بہادر سفر استھان، پرمپراواں تے یاد-چنہ : اک سرویکھن (۱۹۷۶)
سنپادنا سودھو
- Eminent Freedom Fighters of Punjab (1972)
- Sirhind Through the Ages (1972)
- Historians and Historiography of the Sikhs (1978)
- History of Punjab (1972)
- مہاراجہ کھڑگ سنگھ
- پنجاب دا سماجی اتہاس آدی
حوالے سودھو
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ شفیق, ڈاکٹر۔ محمد (2017). پنجاب دے اتہاسکار. چنڈی گڑھ: سپترشی, 100. ISBN 9789386632609.