چیلے واہن
چیلے واہن ملک پاکستان دے صوبہ پنجاب دے ضلع لودھراں دی تحصیل کہروڑپدا ميں موجود اک یونین کونسل دا ناں چیلے واہن ھے۔ چیلے واہن دی ناں وجہ: چیلا ہندی بولی دا لفظ اے جو سراٸیدی ميں وی بکثرت استعمال ہُندا اے چیلا دا مطلب اے شاگرد اورچیلا دی جمع اے چیلے یعنی کافی سارے شاگرد تے چیلے دا الٹ لفظ اے گرو یعنی استاد، پیر شریعت محمدی دی تعلیم دینے والے نوں پیر کہندے نيں حالانکہ پیر دے لفظی معنی عمر رسیدہ بزرگ دے نيں تے واہن دا مطلب اے مسکن یا رہنے دی جگہ تاں چیلے واہن کامطلب ہويا شاگرداں کامسکن یا اوہ جگہ/بستی جتھے بہت سارے شاگرد رہندے نيں۔۔قیام پاکستان توں پہلٕے ایتھے مسلم تے ہندو بکثرت آباد سن تے گااں چیلے واہن قدیم زمانے توں ہی ارد گرد دی باقی آبادیاں توں کافی زیادہ ترقی پزیر سی ہر لحاظ تاں، ہور ایہ ہندو تے مسلماناں دونے دی تعلیم وتربیت دا مرکز سی ہندو گرو جتھے اپنے چیلاں نوں شکشہ (تعلیم وتربیت) دیندے سن ا س جگہ دا ناں سی "گیان تھلہ " گیان کامطب اے علم ومعرفت ایہ گیان تھلہ آجکل دے ملانہ ہاٶس یا مدرسی اشرفیہ اشاعت القران نزد جنازہ گاہ دے نیڑے واقع سی تے اس دے پاس ہندوٶں دی ماڑیاں/کوٹھیاں سن اورقبرستان پیر محمود دے نیڑے ہندوٶں دا شمشان گھاٹ سی جہانپر اوہ اپنی ارتھیاں یا مردے جلاندے سن اس مقصد دے لیۓ جتھے اُتے ہندو کافی ساری لکڑیاں یا درختاں دے تنے منڈھ یا مسمان جہانپر رکھدے سن اوہ جگہ اج وی مسماناں والا دے ناں توں جانی جاندی اے ۔اور ماڑیاں والا کھوہ جنازہ گاہ دے نیڑے بستی فاروق آباد کیجانب سی جسنوں پرانےلوکل لوک خوب جاندے نيں۔مسلم پیر جس جگہ اپنے چیلاں /شاگرداں نوں تعلیم دیندے سن اوہ جگہ ساڈی خانقاہ مبارک اے ۔شنید اے کہ خانقاہ مبارک وچ مسلم انسانی بچےآں دے نال جنات کےبچے وی انسانی بچونکے روپ وچ علم حاصل کردے سن ۔ خواجہ خدا بخش خیر پوری جداں بزرگ وی تعلیم وتربیت دی غرض توں چیلے واہن وچ قیام فرماندے سن ۔ ہور چیلے واہن ماضی نیڑے وچ وی حفاظ دی بستی دے طور اُتے مشہور سی۔ایتھے دے حفاظ کرام طویل و عریض دے علاقےآں تک بہت مشہور سن ۔ فیر ایکمرتبہ کسی لڑاٸی وچ مسلماناں دے کہچھ پیر/گرو تے شاگرد/چیلے شہید ہوئے گٸے سن فیر انہاں مسلم گروٶں/پیراں تے انہاں دے چیلاں نوں جس جگہ دفنایا گیا اوہ قبرستان آجتک پیر چیلے شہید دے ناں توں جانیا جاندا اے جو بستی درخواست کيتی مغربی ساٸیڈ پہ موجود اے قیام پاکستان توں پہلے تے کہچھ عرصہ بعد تک اوتھے انہاں پیر تے چیلاں دی یاد وچ ہر سال زور شور توں میلہ لگدا سی۔ جس دا اہتمام ڈیوا برادری دے بزرگ کردے سن جنماں ملک گل محمد ڈیوا ذیلدار خاندان دے افراداور ملک دارا ڈیوا تے اس دا پوتا ملک سردار ڈیوا حاجی ملک غلام محمد نمبر دار ڈیوا اس دا پوتا ملک جمال محمد ڈیوااور جوٸیہ قبیلہ دے لوک وی پیش پیش ہُندے سن ۔ اس چیلے واہن وچ ڈیوا جٹ بھٹی قبیلہ دے لوک بکثرت آباد نيں بنسبت ہور مختلف قباٸل دے ہور مغل دور حکومت وچ ایہ گااں بطور چیلے واہن ڈیواں والا دے شناخت کيتا جاندا سی کیونجے اس دور وچ چیلے واہن اک ذیل تھااور اس ذیل دا پہلا ذیلدار ملک درمحمد ڈیوا سی اسکے بعد اس دا بیٹا ملک گل محمدذیلدار بنا فیر تقریباً 1850ماں مہتہ چمنہ مل اس ذیل دا ذیلدار بنا اسوقت چمنہ مل دی رہاٸش قادر پور وچ سی تے ایہ گااں قادر خاں دادپوترا دی نسبت توں قادرپور مشہور سی جب1850ماں مہتہ چمنہ مل ذیلدار بنا اسوقت قادرپور کینال چمنہ دا وادھا ہويا تاں تب توں اس گااں دا ناں قادرپور چمنہ چلا آندا اے چمنہ مل دی وفات دے بعد مہتہ چیتن داس اس چیلے واہن ذیل دا ذیلدار بنااور ایہ اس علاقے دا آخری ذیلدار سی۔چیلے واہن ذیل وچ غالباًفتح پور توں لےکے ٹبی وڈاں تک دا علاقہ شامل سی تے اس ذیل وچ نمبردار وی ڈیوا قبیلہ دے زیادہ سن ہور نون جوٸیہ تے کانجووغیرہ قبیلہ دے لوک وی اس ذیل وچ نمبردار سن ۔
چیلے واہن شریف تحصیل کہروڑ پکا دے چند تھاںواں تے انہاں دتی مختصر تریخ۔
1=خانقاہ حافظ غلام حسن اسرإ بھٹی صاحب:
یہ خانقاہ ایتھے دے مسلماناں دی اک قدیم دینی درسگاہ اے جتھے اُتے دور دراز توں اسلامی تعلیم کیلیۓطالب علم (چیلے/شاگرد )تشریف لاندے سن خصوصاً حفظ قران کےلیۓ ایہ درس گاہ بہت مشہور سی جسماں خواجہ خدا بخش خیرپوری جداں اللہ والے درس وتدریس دے لیۓ قیام پزیر رہندے سن ۔سنیا گیا اے کہ ایہ خانقاہ مغل بادشاہ بابر توں وی بہت پہلےیہانپر موجود سی ہور ایتھے دے قریبی بھڑ شدہ ٹبہ اُتے قدیم چیلے واہن دی آبادی سی۔ ظہیر الدین بابر منگول حکمران تیمور دی نسل وچوں سن جنہاں دی فرگانہ دے گورنر عمر شیخ مرزا دے گھر ولادت ہوئی۔ ظہیرالدین نوں 1494 وچ فرگانہ دا حکمران منتخب کيتا گیا، انہاں نے 1496 وچ ثمرقند فتح کيتا لیکن جلد ہی بغاوت دے باعث اس توں محروم ہونا پيا۔
شکست دے بعد ظہیرالدین بابر نے 1504 وچ کابل نوں فتح کيتا تے اس دے بعد ابراہیم لودھی نوں 1526 وچ پانی پت دے میدان وچ شکست دے کے بھارت وچ مغلیہ سلطنت دی بنیاد رکھی۔ آجکل ایہ خانقاہ شریف اسرإ جٹ بھٹی قبیلے دی ملکیت اے جسماں زیادہ تر قبور اسرإ بھٹی قبیلہ نال تعلق رکھنے والے افراد دی ہی نيں جنوچوں قابل ذکر افراد درج ذیل نيں۔ الحاج حافظ میاں پیر صالح محمد اسرإ بھٹی صاحب حافظ میاں پیرحسام الدین صاحب اسرإ بھٹی صاحب الحاج حافظ میاں پیرنور جہانیاں پسر میاں حسام الدین اسرإ بھٹی صاحب
2آخری آرام گاہ حافظ میاں نورجہانیاں صاحب اسرإ بھٹی تصویر بالاالحاج حافظ میاں پیرنور جہانیاں صاحب پسر میاں پیر حسام الدین صاحب اسرإ بھٹی صاحب دی قبر مبارک دی اے ۔اور اسپر جو تختی لگی اے اوہ صوبیدار راٶ عبدالجبار قوم بھٹی راجپوت صاحب نے لگواٸ اے جسپر انہاں نے مرثیہ دی صورت وچ اپنے اسيں قبیلہ دوست توں الفت و محبت دا ثبوت دتا اے 3=تصویر بالا خانقاہ مبارک دے احاطے وچ موجود قبور دی اے جنوچوں نظر آنیوالی قبراں وچ درج ذیل افراد دی قبراں شامل نيں 1,ملک گل محمد ذیلدار قوم ڈیوا جٹ بھٹی 2,ملک در محمد ذیلدار قوم ڈیوا جٹ بھٹی 3,ملک جمال محمد قوم ڈیوا جٹ بھٹی
5=درج بالا تصویر وچ بغیر چھت دے نظر آنیوالا کمرہ خانقاہ مبارک دے احاطے وچ موجود اے جسماں دو تن قدیم بزرگاں دی قبور مبارکہ نيں جنکے آباٶ اجداد یا قوم قبیلے دے بارے وچ فی الحال معلومات میسر نئيں ہوئے سکن۔ہاں مگر اِنّا پتہ چلا اے اس کمرے اُتے چھت ڈالنے دی کوشش کيتی گٸ مگر ایہ ہستیا ں اپنے اُتے چھت قاٸم نئيں رہنے دیتاں۔
6=تصویر بالا خانقاہ مبارک دے احاطے وچ موجود اک قبر دی اے۔ جو ملک بھاگو خان قوم جوٸیہ دی اے ۔جس دے ناں اُتے آجکل یوسی نوقابل واہ دا اک موضع ماڑی بھاگو خان آباد اے تے جو سابق MPA ملک سجاد حسین خاں جوٸیہ دے اجداد وچوں اے۔ واضح رہے کہ یوسی نوقابل واہ تے ماڑی بھاگو خان وغیرہ گاٶں پہلے یوسی چیلے واہن دا ہی حصہ سن ۔جنہاں نوں بعد وچ وکھ یوسی دا درجہ دتا گیا۔ 7=تصویر بالا مزار حافظ پیر محمود دی اے جنکے ناں سےچیلے واہن خاص گاٶں دا قبرستان مشہور اے ۔انہاں دے بارے وچ تحقیقات حالے جاری نيں تے انشااللہ بعد وچ کدی بوقت فرصت ہور تفصیلات احاطہ تحریر وچ لاٸ جاٸیںگی۔ 8=تصویر بالا قبرستان حافظ پیر محمود دے نزدیک موجود مدرسہ اشرفیہ اشاعت القران دی اے اسکےمہتمم دو سگے بھاٸ قاری محمد اقبال تے قاری محمد اسماعیل قوم اراٸاں نيں جو اس مدرسے نوں وڈی جانفشانی توں چلا رہے نيں۔ایتھے طالب علماں دے قیام وطعام دا بندوبست وی اے۔ تقسیم ہند توں پہلے اس مدرسہ توں جانب جنوب تھوڑے فاصلے اُتے ہندٶں دی تعلیمی درس گاہ بنامی گیان تھلہ جناب محمد اسلم قوم ملانہ درکھان دے گھر دے پاس موجود سی۔ ۔ 9=تصویر بالا جامع مسجد چیلے واہن شریف خاص دی اے جس دے بارے وچ انشااللہ بعد وچ کدی بوقت فرصت ہور تفصیلات احاطہ تحریر وچ لاٸ جاٸیںگی 10=تصویر بالا اک قدیم مسجد دی اے جو قبرستان حافظ پیر محمود دے نزدیک واقع اے۔۔اسکے بارے وچ وی تحقیقات حالے جاری نيں تے انشااللہ بعد وچ کدی بوقت فرصت ہور تفصیلات احاطہ تحریر وچ لاٸ جاٸیںگی۔ Note کسی وی انسان دی کوٸ وی تحقیق، تریخ یا کسی وی طرح دا کوٸ کم سو فیصد مکمل ہرگز ہرگز نئيں ہوئے سکدا کاملیت صرف تے صرف وصف خداوندی اے مخلوق وچوں کوٸ وی اس وصف دا حامل ہرگز ہرگز نئيں ہوئے سکدا تے وچ اپنی اس خامی، کمزوری یا کمی دا کھلے دل توں اعتراف کردا ہاں تے آپ سب وسیبی دوستاں توں معلومات دے تبادلے دی اپیل وی کردا ہاں ہور
مہجھ سمیت ہر انسان جِنّا جاندا اے اس توں کدرے زیادہ اوہ نئيں جاندا فیر ایہ کہ جو کہچھ اوہ جاندا اے ضروری نئيں کہ اوہ سو فیصد درست ہوئے۔ ایہ گل ہر اک انسان کینال نال محجھ اُتے وی فٹ آندی اے۔ جو بھاٸ وی چیلے واہن وسیب دے بارٕ ے کہچھ معلومات رکھدا ہواس توں گزارش اے کہ اوہ محجھ توں ضرور شیٸر کرۓ تاکہ اسيں سب ملکر چیلے واہن وسیب دی تریخ اُتے نوں ٸ کتاب لکھ سکن۔
حوالے
سودھو| سانچہ:پاکستان-نامکمل | سانچہ:پاکستان-جغرافیہ-نامکمل |