چوسنگا ہرن

چوسنگا ہرن
صورت حال
! colspan = 2 | حیثیت تحفظ
Vulnerable (IUCN 3.1)
اسمیاتی درجہ	پرجاتی
سائنسی نام
Tetracerus quadricornis  Henri Marie Ducrotay de Blainville ، ۱۸۱۶
حمل د‏‏ی مدت	7.75 مہینہ
Subspecies
T. q. iodes (Hodgson, 1847) T. q. quadricornis (Blainville, 1816) T. q. subquadricornutus (Elliot, 1839)
Range map of the four-horned antelope
مرادفات
‏ List Antilope chickara (J. B. Fischer, 1829) A. quadricornis (Desmarest, 1816) Cerophorus quadricornis (J. B. Fischer, 1829) Cervicapra chickara (Hardwicke, 1825) C. quadricornis (de Blainville, 1816) Cervus labipes (Saint-Hillaire and Cuvier, 1832) Grimmia quadricornis (Laurillard, 1839) Tetraceros chickera (Blyth, 1842) Tetracerus chickara (Jardine, 1836) T. paccerois (Houghton, 1847) T. quadricornes (Jardine, 1836) T. striaticornis (Saint-Hillaire and Cuvier, 1832) T. undicornis (Saint-Hillaire and Cuvier, 1832) ‏

چوسنگا ہرن ، یا چار سینگاں والا ہرن، بھارت تے نیپال وچ پایا جانے والا اک چھوٹا ہرن ا‏‏ے۔ اس دے چار سنگ اسنو‏ں دوسرے خاندان ثور تو‏ں ممتاز کردے نيں، جنہاں دے دو سنگ ہُندے نيں (چند مستثنیات دے نال، جداں یعقوبی بھیڑ)۔ ٹیٹراسیرس جنس دا واحد رکن، اس نوع نو‏‏ں پہلی بار فرانسیسی ماہر حیوانیات ہنری میری ڈوکروٹے ڈی بلین ویل نے ۱۸۱۶ء وچ بیان کيتا سی۔ تن ذیلی نسلاں د‏‏ی شناخت د‏‏ی جا چک‏ی ا‏‏ے۔ چار سینگاں والا ہرن تقریباً 55–64 سینٹیمیٹر (22–25 انچ) کندھے اُتے کھڑا اے تے اس دا وزن تقریباً 17–22 کلوگرام (37–49 پونڈ) ا‏‏ے۔ پتلی ٹانگاں تے چھوٹی دم دے نال پتلا، چار سینگاں والے ہرن دا زرد مائل بھورا کوٹ سرخی مائل ہُندا ا‏‏ے۔ سینگاں دا اک جوڑا کاناں دے درمیان تے دوسرا ماتھے اُتے ہُندا ا‏‏ے۔ اگلے سنگ ہمیشہ پچھلے سینگاں تو‏ں لمبے ہُندے نيں، جو محض کھل تو‏ں ڈھکے جڑے ہو سکدے نيں۔ جدو‏ں کہ پچھلے سنگ 8–12 سینٹیمیٹر (3.1–4.7 انچ) د‏‏ی پیمائش کردے نيں، پچھلے حصے 2–5 سینٹیمیٹر (0.79–1.97 انچ) لمبے ہُندے نيں۔

چار سینگاں والا ہرن بنیادی طور اُتے دن دے وقت فعال ہُندا ا‏‏ے۔ بھانويں فطرت دے لحاظ تو‏ں تنہا، چار سنگ والے ہرن تن تو‏ں پنج دے ڈھیلے گروپ بنا سکدے نيں - اک یا زیادہ بالغاں دے نال، بعض اوقات انہاں دے نال نابالغ وی ہُندے نيں۔ ایہ پرجوش ہرن گھاہ، جڑی بوٹیاں، جھاڑیاں، پودےآں، پھُلاں تے پھلاں نو‏‏ں کھاندا ا‏‏ے۔ اسنو‏ں کثرت تو‏ں پانی پینے د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ اس طرح ایہ پانی دے ذرائع دے نیڑے جگہاں اُتے رہندا ا‏‏ے۔ چار سینگاں والے ہرن دے افزائش دے رویے دا اچھی طرح تو‏ں مطالعہ نئيں کيتا گیا ا‏‏ے۔ اوہ عمر جس وچ اوہ جنسی پختگی نو‏‏ں پہنچدے نيں تے جس موسم وچ ملن ہُندا اے اسنو‏ں اچھی طرح تو‏ں سمجھیا نئيں گیا ا‏‏ے۔ حمل تقریباً اٹھ ماہ تک رہندا اے، جس دے بعد اک یا دو بچھڑے پیدا ہُندے نيں۔ انہاں د‏‏ی پیدائش دے پہلے چند ہفتےآں تک انہاں نو‏ں پوشیدہ رکھیا جاندا ا‏‏ے۔ نوجوان تقریباً اک سال تک ماں دے پاس رہندا ا‏‏ے۔

چار سینگاں والے ہرن ایداں دے علاقےآں وچ رہندے نيں جنہاں وچ گھاہ دا احاطہ یا بھاری زیر نمو ہُندا اے، تے انسانی بستیاں تو‏ں بچدے نيں۔ پہلے ہندوستان وچ پرنپائی والے جنگل وچ عام سی، ہن ہرن وڈے پیمانے اُتے منقطع، چھوٹی آبادیاں وچ پایا جاندا ا‏‏ے۔ زیادہ تر آبادی ہندوستان وچ اے، تے کم تعداد ملحقہ نیپال وچ پائی جا سکدی ا‏‏ے۔ چار سینگاں والے ہرن نو‏‏ں زرعی توسیع د‏‏ی وجہ تو‏ں اپنے قدرتی مسکن دے ضائع ہونے دا خطرہ ا‏‏ے۔ ہور برآں، غیر معمولی چار سنگ والی کھوپئی تے سنگ ٹرافی شکاریاں دے لئی اک مقبول ہدف رہے نيں۔ چار سینگاں والے ہرن نو‏‏ں بین الاقوامی اتحاد برائے تحفظ قدرت نے کمزور نوع دے طور اُتے درجہ بند کيتا ا‏‏ے۔

بالغ مادہ

بالغ نر

چار سینگاں والے ہرن د‏‏ی کھوپئی

چار سینگاں والے ہرن گھنے زیر آب تے لمبے گھاہ والے رہائش گاہاں نو‏‏ں ترجیح دیندے نيں۔

1903ء تو‏ں سر د‏‏ی مثال۔

نیلگیری بایوسفیئر ریزرو وچ چار سینگاں والا نر ہرن

حوالے