پیارا سنگھ صحرائی

پیارا سنگھ صحرائی
جم	16 ستمبر 1915(1915-09-16) پنڈ چھاپیاں والی (ضلع بٹھنڈہ، ہن مانسا)، برطانوی پنجاب
موت	۲۸ فروری ۱,۹۹۸(1998-02-28) (عمر 82 سال)
کم کِتہ	شاعر، مترجم اتے اڈیٹر
بولی	پنجابی
قومیت	بھارت
نسل	پنجابی
شہریت	بھارتی
صنف	شاعری،
تحریک	ترقی پسند

پیارا سنگھ صحرائی (۱۶ ستمبر ۱۹۱۵–۲۸ فروری 1998) پنجابی دے موڈھی ترقی پسند شاعراں وچوں اے۔ اس دیاں رچناواں ترقی پسند وچاردھارا دی اپج ہن۔

جیونی

پیارا سنگھ صحرائی دا جم ۱۶ ستمبر ۱۹۱۵ نوں اپنے نانکے پنڈ چھاپیاں والی (مانسا) وکھے ہویا۔ اسدا اپنا پنڈ ضلع لدھیانہ وکھے قلعہ ہانس اے۔ ایہناں دا جم سردار کیہر سنگھ دے گھر ہویا تے ماں دا ناں مہیندر کور سی۔ اوہ تن بھین بھرا سن۔ بھین اوہناں تو وڈی اتے بھرا چھوٹا سی۔ ساڈھے چھ سال دی عمر وچ اوہناں پنڈ دے ہی سکول وچ پڑنا سرو کیتا۔ اپنے پنڈ چار جماعتاں پاس کرن بعد اوہ اپنے مامے کول پٹیالے آ گیا تے اتھے ہی سٹی ہائی سکول توں اس نے اٹھوی جماعت پاس کیتی۔ اٹھوی جماعت پاس کرن توں بعد اوہناں انٹرمیڈیئیٹ کالج لدھیانہ توں دسوی پاس کیتی تے اتھے ہی پروفیسر ہردیال سنگھ سیری توں متاثر ہو کے شاعری لکھنی شروع کیتی۔ دسوی پاس کرن توں بعد اوہ خالصہ کالج امرتسر تو بی۔اے دی ڈگری لئی۔ ۱۹۴۰ وچ اوہ پریت نگر؉ دے ایکٹیوٹی سکول وچ استاد وجوں کم کرنا شروع کیتا۔

رچناواں

شعری مجموعہ

• صحرائی پنچھی (1940)
• تاریاں دی لوء
• تلگانا دی وار (۱۹۵۰)
• ویلے دی واگ (۱۹۵۱)
• میری چونوی شاعری (۱۹۵۲)
• لگراں (۱۹۵۴)
• رن-جھن (1956)
• ون-ترن (۱۹۷۰)
• گجرگاہ (1979)
• باتاں وقت دیاں (۱۹۸۵)
• وار مرجیوڑیاں دی
• وار بنگلا دیس دی (۱۹۸۷)
• گیت مریا نہیں کردے (1988)
• چونوی شاعری (۱۹۸۸)

سفرنامے

• اپنا دیش
• اکّ جھات سوویت روس `تے

ہور

• سوانح عمری
• شکنتلا (۱۹۵۲) چھایا ترجمہ
• لینن (۱۹۶۹)

اوہناں دیاں رچناواں ماسک پتر آرسی، سرجنا اتے روزانہ لوک لہر وچ وی چھپدیاں رہندیاں ہن۔ اس توں علاوہ سیاسی سوجھ-بوجھ بارے لیکھ ماسک پتر ارسی وچ ویلے دی پیڑ دے ناں ہیٹھ وی چھپدے رہندے ہن۔ ایہہ لیکھ اہنا دی سدھاتک سائنسی سوجھ دا بہت وڈا نشان ہن۔ موضوع:- پیارا پنگھ صحرائی دی پچھان جدید پنجابی شاعری وچ اکّ ترقی پسند شاعر دے طور تے کیتی جاندی اے۔ ترقی پسند ساہت دا وی مکھ مقصد عورت دمن دا خلاف کرنا اے۔ عورت دی آزادی لئی جد وجہد کرنا ترقی پسند ساہت دا مکھ لچھن اے۔ صحرائی وی عورت دی آزادی لئی یتنشیل اے۔ اوہ صدیاں توں ترسکاری جا رہی عورت ذات دی وکالت کردا اے۔

مڈھلے دور دے ترقی پسند شاعر وجوں اسدی شاعری وچ سماج واد دا سندیش حاصل ہندا اے اسے انسپائریشن ماتحت اسنے اپنی بہت ساری کاوَ-سرجنا کیتی اے۔ شاعر معصوم غریب بچی دی داستان بیان کردا اے اتے اس سارے کجھ لئی سماج نوں انیائی ٹھہراؤدا اے-

ویکھ انیائی سماج
بال-کھیڈاں ایہدیاں توں کھوہ لئیاں
ستاں ورھیاں دی ایہہ بچی
سکّ چگدی گھاہ لیاندی
ادھی ننگی، ادھی کجی
ادھی بھکھی، ادھی رجی
پیروں واہئی جنگلاں وچ گھمدی۔

ترقی پسندی دے مکھ لچھن موجودا ڈھاچے نوں بدلکے نویں سماج دی سرجنا بارے لوچنا اے۔ شاعر نویں سماج دی سوچ کردا اے جس وچ انسان ہتھے انسان دی لٹ نہیں ہوویگی، سبھ منکھاں نوں سمان حق حاصل ہون گے۔ ایہہ شاعر دا ترقی پسند سدھانتا تو پوری طرحاں جانوُ ہون دا ثبوت اے ۔کیونکہ ترقی پسند سدھاتاں مطابق نویں سماج دی سرجنا آوسک اے-

زینا میری دھیے، میری بچیئے
آؤن والے نے اوہ دن
کھیڈیگی توں رجّ کے
مقصد چنگی پاٹھشالا وچ پڑھیگی۔

پیارا سنگھ صحرائی کرتی سرینی دا حمایتی اے۔ اسنوں کسان، مزدور اتے چنگیرے سماج دا قیام لئی جٹے ہوئے مہنکش لوکاں نانل سمدردی اے۔ اوہ محنت کش لوکاں دیاں دکھاں تکلیفاں نوں ویکھ کے کرلا اٹھدا اے۔ اوہ مہنتکشا دی سرمائیداراں ہتھوں ہو رہی لٹ نوں ویکھ نہیں سکدا۔

ہریک ہی ترقی پسند ساہتکار دنیا امن دا حمایتی اے۔ پیارا سنگھ صحرائی وی دنیا امن چاہندا اے۔ ایہو کارن اے کہ اس موضوع متعلق اسنے مڈھ توں ہی آواز اٹھائی اے۔ اسنے بہت کلامئی ڈھنگ دے نال اپنے اس اصول نوں آپنیا کویتاواں وچ پیب کیتا اے-

زنگی-گیتی مہلی سسکن اج لوکو،
امن- گیت گزاردیاں جھگیاں نے۔
کدے لکھاں نے امن سنگجام اندر،
جنگ-بازا دیاں چھاؤنیاں لگیاں نے۔
لوک کھڑے فولادی دیوار بن کے،
راہ بند کیتا اہنا لام دا اے۔
نویاں منزلاں نویں پڑا پینڈے،
نواں رنگ اج لوک-سنگرام دا اے۔

اُتلے سطراں راہیں شاعر نے واضع کیتا اے کہ لٹیرے لوک دی جنگ چاہندے ہن محنت کش اتے کرتی لوک امن دے پکے مدعی ہن۔

حوالے