پھلیلی
پھلیلی (phuleli) حیدرآباد (سندھ) وچ اک نہر اے ۔ جس دی منصوبہ بندی وچ ۱۵۰۰۰ کیوسک دے اخراج دی گنجائش اے،
اس نہر دا ناں اس لئی پيا کہ اس نہر دے کنارے پھولدار درخت تے پودے سن ۔ انہاں پتےآں والے درختاں دے مقابلے اس نہر نوں سیدھا کر دتا گیا۔ اس نہر دے سلسلے وچ اک بازار دا ناں پھلیلی رکھیا گیا اے۔
اس نہر دی گہرائی دو توں چھ گز تے چوڑائی ۳۵۰ فٹ اے۔ ایہ دریائے سندھ توں نکلنے والی اک وڈی شاخ سی جس دی پرانی ندی کچ دے رن نوں جاندی سی جو ۱۷۷۵ء دے بعد وی قائم سی۔ اس دے بعد ٹالپر حکمراناں نے اس نہر اُتے خصوصی توجہ دتی تے اس نہر توں بہت ساریاں شاخاں کڈ کے غیر آباد زمیناں نوں آباد کيتا۔ اس نہر نوں منہ وچ پھلیلی تے آخر وچ گونی کہیا جاندا سی۔ برطانوی دور حکومت وچ اس نہر نوں ہور بہتر تے وسیع کيتا گیا۔ اودوں اس نہر دا ہیڈ ورکس جامشورو وچ رکھیا گیا سی۔
اسنوں ۱۹۵۵ء وچ زیريں سندھ دے کھبے کنارے دے علاقےآں دی آبپاشی دے پانی دی ضروریات نوں پورا کرنے دے لئی ودھایا گیا سی ۔ ایہ نہر دریائے سندھ دے کھبے جانب غلام محمد بیراج توں شروع ہُندی اے تے سندھ دے دوسرے وڈے شہر حیدرآباد توں لنگھدی اے۔ نہری پانی بوہتے آبپاشی دے لئی استعمال کيتا جاندا اے، حالانکہ اس دے اختیار وچ آنے والے شہر تے دیہات وی اسنوں گھریلو مقاصد دے لئی استعمال کردے نيں۔ پھلیلی دے بوہت سارے گیت، غزلاں، نظماں تے خطوط اس دی تعریف وچ لکھے گئے نيں۔