پونگ ڈیم

پونگ ڈیم (انگریزی: Pong Dam)، جس نوں بیاس ڈیم وی کیہا جاندا اے، بھارت دے ہماچل پردیش راج وچ بیاس دریا اُتے تلواڑا دے بالکل اپرلے حصے' تے دھرتی بھرن والا بنھ اے۔ ڈیم دا مقصد سنچائی اتے پن بجلی پیداوار لئی پانی دا بھنڈار کرنا اے۔ بیاس پروجیکٹ دے دوجے پڑائ دے طور تے، ڈیم اُتے اساری 1961 وچ شروع ہویا سی اتے 1974 وچ پورا ہویا سی۔ اس دے پورا ہون دے ویلے، پونگ ڈیم بھارت وچ اپنی قسم دا سبھ توں اچا سی۔ ڈیم ولوں بنائی گئی جھیل، مہارانا پرتاپ ساگر، اک مشہور پنچھی استھان بن گئی۔

پچھوکڑ

بیاس اتے پونگ والی تھاں اُتے ڈیم بناؤن دا وچار پہلاں 1926 وچ پیش کیتا گیا سی اتے اس توں بعد سندھ ندی اتے اس دیاں معاون ندیاں دے سرویکھن دا انعقاد پنجاب سرکار ولوں 1927 وچ کیتا گیا سی۔ رپورٹ دے ہڑ دے پانیاں کارن پراجیکٹ نوں مشکل منن توں بعد ڈیم وچ دلچسپی گھٹ گئی۔ 1955 وچ، پونگ والی تھاں اُتے بھو-سائنسی اتے جل-سائنس متعلق مطالعہ کیتے گئے اتے اک بنھ دے ڈزائین دی سفارش کیتی گئی۔ 1959 وچ، مکمل مطالعہ کیتے گئے اتے اک گریویٹی حصہ دے نال اک بنھ ڈیم دی سفارش کیتی گئی۔ اک آخری ڈزائن جاری کیتا گیا سی اتے ڈیم اتے اساری دا کم 1961 وچ شروع ہویا سی جس نوں بیاس پروجیکٹ یونٹ II - بیاس ڈیم کیہا جاندا سی۔ ایہہ 1974 وچ پورا ہویا سی اتے پاور سٹیشن بعد وچ 1978 اتے 1983 دے وچکار چالو کیتا گیا سی۔ اک ماڑی یوجنابدھّ اتے چلا ئے گئے ریلوکیشن پروگرام تحت ڈیم دے وڈا بھنڈارن ولوں لگبھگ 150,000 لوک اجاڑے ہوئے سن۔

ڈزائن

پونگ ڈیم اک 133 میٹر (436 فٹ) لمبا اتے 1,951 میٹر (6,401 فٹ) لمبا دھرتی بھرن والا بنھ اے جس وچ بجری دے شیل ہن۔ ایہہ اسدے سرے اُتے 13.72 میٹر (45 فٹ) چوڑائی اے اتے اسدی بنیاد' تے 610 میٹر (2,001 فٹ) چوڑائی اے۔ ڈیم دی کل کھنڈ 35,500,000 ایم 3 (46,432,247 کہu ییڈ) اے اتے اس دا بنھ سمندری تل توں 435.86 میٹر (1,430 فٹ) دی اچائی اُتے اے۔ ڈیم دا سپلویء اس دے دکھنی کنڈھے تے واقع اے اتے اک ریہڑی-قسمی اے جو چھ ریڈیئل گیٹاں ولوں نینترت اے۔ اس دی ودھ توں ودھ ڈسچارج گنجائش 12,375 m3 / s (437,019 cu ft / s) اے۔ ڈیم، مہارانا پرتاپ ساگر ولوں بنائے گئے بھنڈار دی کل گنجائش 8,570,000,000 ایم 3 (6,947,812 ایکڑ فٹ) اے جس وچوں 7,290,000,000 ایم 3 (5,910,099 ایکڑ فٹ) فنکشنل (زندہ) گنجائش اے۔ پانی بھنڈار دی عام اچائی 426.72 میٹر (1,400 فٹ) اے اتے 12,560 کلومیٹر 2 (4,849 طبقہ میل) دا کیچمینٹ ایریا اے۔ پانی بھنڈار ڈیم توں 41.8 کلومیٹر (26 میل) لمبائی وچ چڑھدا اے اتے 0 260 کلومیٹر (100 طبقہ میل) دی سطح نوں ڈھکدا اے۔ ڈیم دی بنیاد اُتے واقع اس دا پاور ہاؤس اے۔ ایہہ تن پینسٹوکاں ولوں پانی دی سپلائی کیتی جاندی اے جو ہریک بھٹولی پھکوریئن دے اندر واقع اک 66 میگاواٹ پھرانسس ٹربائین-جنریٹر نوں ملدی اے۔ پاور ہاؤس ول ڈیم دی اچائی ہائیڈرولک ہیڈّ وچ ودھ توں ودھ 95.1 میٹر (312 فٹ) حاصل کردی اے۔

لوکاں دا اجاڑا

اس ڈیم نال بنے وڈے بھنڈار دے نتیجے وجوں ہماچل پردیش راج دے لوکاں دا وڈا اجاڑا ہویا۔ کل 90,702 لوک بے گھر ہوئے اتے 339 پنڈ متاثر ہوئے۔ اجاڑے ہوئے لوکاں نوں راجستھان وچ مڑ وسیبا کیتا جانا سی۔ حالانکہ، فروری 2014 تک، زمین الاٹمینٹ لئی 9732 بینتیاں اجے باقی سن۔ ہماچل پردیش نے راجستھان نوں دھمکی دتی اے کہ جے زمین الاٹ نہیں کیتی گئی تاں اوہ سپریم کورٹ وچ اپمان عدالت دائر کرنگے۔