پنجابی سبھیاچار دے نکھڑویں لچھن

ہر خطے جاں علاقے دے سبھیاچار جاں رہتل دے اپنے کجھ نکھڑویں لچھن ہندے ہن، جو اتھوں دے سبھیاچار دی خاص پہچان چنہ بندے ہن۔ پروفیسر جیت سنگھ جوشی مطابق- “پنجابی سبھیاچار دی نکھڑویں اتے وکھلن ہوند ساکار کرن وچّ اس دیاں جغرافیائی حداں حالتاں اتے اس دے تریخی پچھوکڑ دا وڈیرا حصہ ہے۔” ایہناں ستھتیاں مطابق ہی پنجابی سبھیاچار دے نکھڑویں لچھن پہچانے جا سکدے ہن، جو اس دی نویکلی نہار بندے ہن۔ کرت کمائی کرنا، بہادری اتے حب الوطنی دا جذبہ، ستنترتا دی بھاونا، جات-پات دی پیڈی پکڑ نہ ہونا، منکھی شخصیت دی سرجنا، عورت-مرد دی برابری، رشتہ-نظام وغیرہ پنجابی سبھیاچار دے نکھڑویں لچھن ہن۔ ایہناں دا ذکر اس پرکار ہے-

لچھن

کرت کمائی کرنا

پنجابی سبھیاچار کرت- پردھان ہے۔ ڈاکٹر. جسوندر سنگھ مطابق-“کمائی کرن تے اسنوں اپنے حق سچ نال اکمک کرکے جیون ویونتنا پنجابی سبھیاچار دا مرکزی سار ہے۔”پنجابی سبھیاچار وچّ وہلڑ، کم چور اتے دیہرکھّ آدمی دی ننداجنک ستھتی ہے۔

بہادری اتے حب الوطنی دا جذبہ

پنجاب ہندوستان دا داخلہ بوہا رہا ہے۔ جدوں وی کوئی حملہ آور آیا اس نال سبھ توں پہلا پنجابیاں نے ٹکر لئی ہے۔ پرو. کرتار سنگھ چاولا مطابق- “پنجابی ایہناں حملیاں وچّ ویرتا تے ساہس نال دشمن دا مقابلہ کردے سن، اس کرکے سورمگتی، دلیری تے بے خوفی ایہناں دے سبھاء دا انگ بن گئے۔”ایہہ گن پنجابی سبھیاچار دے نکھڑویں پچھان چنہ بنے ہن۔

ستنترتا دا بھاونا

پنجابی ستنتر آزاد برتی دا مالک ہے۔ پرو. گربخش سنگھ فرینک مطابق-‘بابا فرید جی دے شبد ‘بارِ پرائِ بیسن’ مطابق پنجابی دوجے دے سہارے جیؤن نالوں تاں نہ جیؤنا ودھیرے چنگا سمجھدا ہے۔’پنجابی ساہت، پنجابی لوک مانسکتا وچوں وی پنجابی سبھیاچار دے اس نویکلے لچھن دی جھلک ملدی ہے۔

جات-پات دی پیڈی پکڑ نہ ہونا

پنجابی سبھیاچار وچّ جات-پات دی کٹڑتا بھارتی برہمنی سبھیاچار وانگ نہیں ہے۔ ڈاکٹر. جسوندر سنگھ مطابق- “پنجابی سبھیاچار وچّ اک ولکھنتا نرول نسلی، جنمسدھّ تے وراثتی ادھیکاراں/بندشاں دی پیڈی پکڑ نہ ہون وچّ ہے۔” پنجاب وچّ کئی جاتاں، گوتاں، قبیلےآں دے لوک رہن کرکے پنجابی سبھیاچار نوں ونّ-سونتا دا مجسمہ کیہا جاندا ہے۔

منکھی شخصیت دی سرجنا

پنجابی سبھیاچار نے مول روپ وچّ منکھی شخصیت اتے اس دے مانوی ملاں دی سرجنا کیتی ہے۔ ڈاکٹر. جسوندر سنگھ مطابق- “پنجابی شخصیت دا لوک جیون وچوں پشٹ ہویا پرتیندھ سروپ راجے بھوگی، پروہت جاں دیوی منکھ بالکل نہی ہے۔” پنجابی سبھیاچار دا نائک سنگھرشی، ادمی اتے سرجک منکھ ہے۔

رشتہ-نظام

پنجابی سماج دی سنرچناتمک وشیشتا وچّ اس دے ولکھن رشتہ-نظام دا وڈیرا یوگدان رہا ہے۔ جیت سنگھ جوشی مطابق- “پنجابی سبھیاچار وچّ رشتہ-نظام دے دو آدھار ہن، نانکے اتے دادکے۔” پنجابی سبھیاچار وچّ ہر رشتے دی اپنا سماجی، معاشی، اہمیت ہے۔

سٹہ

اپروکت وچار چرچہ توں بعد کہہ سکدے ہاں کہ ایہناں نکھڑویں لچھناں توں علاوہ پنجابیاں دا آپسی پیار، ملورتن، پنجاب دے لوک ناچ گدا اتے بھنگڑا، پنجاب دے میلے تے تیوہار وغیرہ پنجابی سبھیاچار دے نکھڑویں لچھناں دا اظہار کردا ہے۔

حوالے