پاک بھارت جنگاں
بھارت پاکستان دیاں جنگاں
ہندوستان تے پاکستان دے وچکار چار جنگاں ہوچکیاں نيں ۔ 1948 ، 1965 ، 1971 تے 1999۔
1947 وچ برٹش ہند دی تقسیم تے ہندوستان تے پاکستان دے تسلط پیدا ہونے دے بعد تاں۔ دونے ملکاں متعدد جنگاں ، تنازعات تے فوجی موقفاں وچ ملوث رہے نيں۔ مسئلہ کشمیر تے سرحد پار توں دونے ملکاں دے وچکار تنازعات دی وجہ زیادہ تر 1971 دی ہندوستان-پاکستان جنگ دے استثناء رہیا اے جتھے تنازع دا آغاز مشرقی پاکستان (موجودہ بنگلہ دیش) وچ ہنگامہ آرائی دی وجہ توں ہويا سی۔
ہند پاکستانی جنگاں
تریخ ::: 22 اکتوبر 1947 - موجودہ
مقام ::: ہند۔پاکستان بارڈر
حالت ::: جے اسيں مسئلہ کشمیر اُتے گل کردے نيں تاں فیر ایہ جاری اے ، لیکن جے اسيں بھارت پاکستان 4 جنگ دے بارے وچ گل کردے رہیاں تاں ،تو اس نے پاکستان جِت لیا
پہلی کشمیر جنگ
دوسری کشمیری جنگ
بھارت پاکستان 1971 دی جنگ
کارگل جنگ
1948
سودھومرکزی مضمون: 1947 دی ہند پاک جنگ 1947 1947-of دی پاک ہند پاک جنگ ، جسنوں پہلی کشمیر جنگ وی کہیا جاندا اے ، اکتوبر 1947 وچ شروع ہويا۔ ہزاراں قبائلی جنگجوواں نے ، پاکستانی فوج دی مدد توں ، کشمیر وچ داخل ہوکے حملہ کيتا ، تے ریاست دے کچھ حصےآں اُتے قبضہ کيتا ، جس دے نتیجے وچ ہندوستان دی طرف توں فوجی امداد دے لئی مہاراجہ کشمیر توں الحاق دا اک آلہ تیار ہويا ۔دستخط کرنے سن ۔ اقوام متحدہ دی سلامتی کونسل نے 22 اپریل 1948 نوں قرارداد 47 منظور کيتی۔ اس دے بعد ، اس وقت دے محاذاں نوں آہستہ آہستہ مستحکم کردتا گیا ، جسنوں ہن لائن آف کنٹرول کہیا جاندا اے۔ یکم جنوری 1949 دی رات 23:59 بجے باضابطہ جنگ بندی دا اعلان کيتا گیا۔ اس جنگ وچ ، ہندوستان نے کشمیر (وادی کشمیر ، جموں تے لداخ) دے کل جغرافیائی رقبے دے تقریبا two دوتہائی حصے اُتے کنٹرول حاصل کرلیا ، جدوں کہ پاکستان نے تقریبا اک تہائی (پاکستانی غلام کشمیر تے گلگت بلتستان) حاصل کرلیا۔
ہندوستان پاکستان 1947–1948 دی جنگ (پہلی جنگ جنگ)
پہلا کشمیری جنگ وی کہیا جاندا اے ، اکتوبر 1947 وچ اس وقت شروع ہويا جدوں پاکستان نوں خدشہ سی کہ شاہی ریاست کشمیر تے جموں دے مہاراجا ہندوستان وچ داخل ہوجاواں گے۔ تقسیم دے بعد ، شاہی ریاستاں نوں ایہ انتخاب کرنا چھڈ دتا گیا کہ اوہ ہندوستان یا پاکستان وچ شامل ہاں یا آزاد رہیاں۔ ریاست جمہوریہ ریاستاں وچ سب توں وڈا جموں و کشمیر ، مسلماناں دی اکثریتی آبادی تے ہندو آبادی دا اک خاص حصہ سی ، جس اُتے سبھی ہندو مہاراجا ہری سنگھ دے زیر اقتدار سن ۔ قبائلی اسلامی افواج نے پاکستان دی فوج دی مدد توں ریاست اُتے قبضہ کيتا تے ریاست دے کچھ حصےآں اُتے قبضہ کر ليا ، مہاراجا نوں ہندوستان دی فوجی امداد حاصل کرنے دے لئی ہندوستان دے تسلط اُتے سلطنت دے الحاق دے آلے اُتے دستخط کرنے اُتے مجبور کر دتا۔ اقوام متحدہ دی سلامتی کونسل نے 22 اپریل 1948 نوں قرارداد 47 منظور کيتی۔ لائن آف کنٹرول دے ناں توں جانے جانے والے محاذاں نے بتدریج مستحکم کيتا۔ یکم جنوری 1949 دی رات 23:59 بجے باضابطہ جنگ بندی دا اعلان کيتا گیا۔ ہندوستان نے ریاست دے تقریبا دو تہائی حصے (وادی کشمیر ، جموں تے لداخ) اُتے کنٹرول حاصل کر ليا جدوں کہ پاکستان نے کشمیر دا تقریبا Kashmir اک تہائی حصہ حاصل کر ليا (آزاد کشمیر تے گلگت بلتستان)۔ پاکستان دے زیر کنٹرول علاقےآں نوں اجتماعی طور اُتے پاکستان دے زیر انتظام کشمیر کہیا جاندا اے۔ جنگ دا نتیجہ غیر نتیجہ خیز سی۔ اُتے ، بیشتر غیر جانبدارانہ جائزاں توں اتفاق ہُندا اے کہ پاکستان جنگ دا فاتح سی کیونجے اوہ وادی کشمیر ، جموں تے لداخ سمیت کشمیر دے تقریبا دوتہائی حصے دا کامیابی دے نال دفاع کرنے وچ کامیاب رہیا سی۔
1965
سودھومرکزی مضمون: 1965 دی پاک بھارت جنگ جنگ پاک بھارت دی دوسری جنگ آپریشن جبرالٹر توں شروع ہوئی ، جس دے مطابق پاکستان دا منصوبہ سی کہ اوہ ہندوستان دی حکمرانی دے خلاف بغاوت شروع کرنے دے لئی جموں و کشمیر وچ فوج بھیجے۔ اس دے جواب وچ ، بھارت نے وی مغربی پاکستان اُتے وڈے پیمانے اُتے فوجی حملے شروع کیتے۔ اس جنگ وچ ہزاراں افراد مارے گئے جو ستاراں دن تک جاری رہی۔ سوویت یونین تے امریکا دی سفارتی مداخلت دے بعد بالآخر جنگ بندی دا اعلان کيتا گیا۔ 1966 وچ ، ہندوستان تے پاکستان دے وزرائے اعظم نے تاشقند معاہدے اُتے دستخط کیتے۔ بوہت سارے ذرائع دے مطابق ، جدوں جنگ بندی دا اعلان کيتا گیا تاں ہندوستان پاکستان توں زیادہ مضبوط پوزیشن وچ سی۔
ہندوستان پاکستان 1965 دی جنگ ( دوسری کشمیری جنگ )
اس جنگ دا آغاز پاکستان دے آپریشن جبرالٹر دے بعد ہويا سی ، جو بھارت دے ذریعہ حکمرانی دے خلاف شورش نوں روکنے دے لئی جموں و کشمیر وچ فوج نوں دراندازی کرنے دے لئی ڈیزائن کيتا گیا سی۔ مغربی پاکستان اُتے مکمل پیمانے اُتے فوجی حملہ کر کے بھارت نے جوابی کارروائی کيتی۔ ستاراں روزہ جاری رہنے والی اس جنگ دے نتیجے وچ دونے اطراف وچ ہزاراں افراد دی ہلاکت ہوئی تے دوسری جنگ عظیم دے بعد توں بکتر بند گڈیاں دی سب توں وڈی مصروفیت تے ٹینک دی سب توں وڈی جنگ دیکھنے وچ آئی۔ دونے ملکاں دے وچکار دشمنی دا خاتمہ سوویت یونین تے امریکا دی سفارتی مداخلت تے اس دے نتیجے وچ تاشقند اعلامیہ دے اجرا دے بعد جنگ بندی دے اعلان دے بعد ہويا۔ ہندوستان پرپاکستان دا بالا دستہ سی ،جب جنگ بندی دا اعلان کيتا گیا
1971
سودھومرکزی مضمون: 1971 ء دی پاک بھارت جنگ یہ ہندوستان تے پاکستان دے وچکار تیسری جنگ سی۔ ایس جنگ وچ ، 94000 توں ودھ
پاکستانی فوجیاں نوں قیدی بنا لیا گیا تے اس جنگ وچ پاکستان دی شکست دے پیش نظر ، ریاستہائے متحدہ امریکا تے متعدد اتحادی ملکاں دے نال ، جس وچ برطانیہ ، چین ، پاکستان ، فرانس ہی مرکزی سن تے ایہ وی ملک منتقل ہوگيا روس دی اطلاع سوویت یونین نوں ملی تے 1948 وچ روس نے ہندوستان دے وچکار اک دوسرے دی مدد کرن دا معاہدہ طے کرلتا روس نے بغیر سوچے بھارت دی مدد دے لئی اپنی پوری طاقت بھیج دتی تے ادھے ملکاں نوں روس نے براہ راست متنبہ کيتا سی کہ جے آپ دی طرف توں بھارت اُتے کوئی حملہ ہویا اہنوں اوس دا سامنا کرنا پوے گا۔ ادھے توں ودھ ملک فیر الٹ وچ چلا گیا لیکن امریکا ، تے برطانیہ مستقل طور اُتے ہندوستان دی طرف ودھ رہے سن ، روس نے خطرہ مول لیا۔ دشمن ، تے جداں ہی امریکا نے روس دی طاقت نوں سمندر توں نکلدے ہوئے دیکھیا ، جو سمندر تے آسمان وچ لڑنے دے لئی کافی سی ،
بھارت پاکستان 1971 دی جنگ
جنگ اس طرح منفرد سی کہ اس وچ مسئلہ کشمیر شامل نئيں سی ، بلکہ مشرقی پاکستان دے رہنما تے یحیی دے درمیان مشرقی پاکستان (اب بنگلہ دیش) وچ سیاسی بحران پیدا ہويا سی ، جس دی وجہ پری بحران سی۔ خان تے مغربی پاکستان دے رہنما ذو الفقار علی بھٹو۔ اس دا اختتام پاکستان دے ریاستی نظام توں بنگلہ دیش دی آزادی دے اعلان دے آخر وچ ہوئے گا۔ آپریشن سرچ لائٹ تے 1971 دے بنگلہ دیش مظالم دے بعد ، مشرقی پاکستان وچ لگ بھگ اک کروڑ بنگالیاں نے ہمسایہ ملک ہندوستان وچ پناہ لئی۔ بھارت نے بنگلہ دیش دی جاری تحریک آزادی وچ مداخلت کيتی۔ پاکستان دی جانب توں اک زبردست پہلے از وقت زبردستی ہڑتال دے بعد ، دونے ملکاں دے وچکار مکمل پیمانے اُتے دشمنی شروع ہو گئی۔ پاکستان نے پاکستان دے نال ہندوستان دی مغربی سرحد دے نال متعدد تھانواں اُتے حملہ کيتا ، لیکن بھارتی فوج نے کامیابی دے نال اس دی جگہ اُتے قبضہ کر ليا۔ ہندوستانی فوج نے فوری طور اُتے مغرب وچ پاکستانی فوج دی حرکتاں دا منہ توڑ جواب دتا تے کچھ ابتدائی فائدے حاصل کیتے ، جنہاں وچ پاکستان دی سرزمین دا تقریبا 5 5،795 مربع میل (15،010 مربع کلومیٹر) اُتے قبضہ (بشمول ہندوستان نے پاکستانی کشمیر ، پاکستانی پنجاب تے سندھ دے علاقےآں وچ حاصل کیا) شامل نيں۔ زمین کھو گئی) لیکن 1972 دے شملہ معاہدے وچ پاکستان نوں خیر سگالی دے اشارے دے طور اُتے اسنوں تحفہ دتا گیا)۔ دو ہفتےآں دی شدید لڑائی دے بعد ، مشرقی پاکستان وچ پاک فوج نے ہندوستانی تے بنگلہ دیشی افواج دی مشترکہ کمان دے سامنے ہتھیار ڈال دتے ، جس دے بعد عوامی جمہوریہ بنگلہ دیش تشکیل دتا گیا۔ اس جنگ وچ کِسے وی ہندوستان پاکستان تنازع وچ سب توں زیادہ جانی نقصان دیکھنے وچ آیا ، ايسے طرح دوسری جنگ عظیم دے بعد 90،000 توں زیادہ پاکستانی فوج تے عام شہریاں دے ہتھیار سُٹن دے بعد جنگی قیدیاں دی سب توں وڈی تعداد اے۔ اک پاکستانی مصنف دے لفظاں وچ ، "پاکستان اپنی بحریہ دا ادھا حصہ ، فضائیہ دا اک چوتھائی تے فوج دا اک تہائی حصہ کھو گیا"پاکستان نے 1971 دی جنگ جِت لی
1999
سودھومرکزی مضمون: کارگل جنگ 1999 وچ ، ہندوستان تے پاکستان دے وچکار چوتھی جنگ ہوئی ، جسنوں کارگل جنگ کہیا جاندا اے ، ایہ جنگ کارگل دی جگہ اُتے ہوئی ، جس دی وجہ توں اسنوں کارگل جنگ کہیا جاندا اے۔ ایہ اک بہت سرد علاقہ سی جس وچ پاکستان نے قبضہ کرلیا سی ، جدوں ہندوستانی فوج نوں اس دے بارے وچ علم ہويا تاں انہاں نے مناسب جواب دتا تے پاکستان نوں فتح کرلیا۔
بھارت پاکستان 1999 دی جنگ ( کارگل جنگ )
عام طور اُتے کارگل جنگ دے ناں توں جانیا جاندا اے ، دونے ملکاں دے درمیان ایہ تنازع زیادہ تر محدود سی۔ 1999 دے اوائل دے دوران ، پاکستانی فوجیاں نے لائن آف کنٹرول (ایل او سی) دے پار گھس گھسا تے زیادہ تر کارگل ضلع وچ بھارتی سرزمین اُتے قبضہ کيتا۔ بھارت نے پاکستانی دراندازیاں نوں نکالنے دے لئی اک اہم فوجی تے سفارتی کارروائی دا آغاز کيتا۔ اس تنازعے وچ دو ماہ گزرنے دے بعد ، ہندوستانی فوجیاں نے گھسنے والےآں دے ذریعہ گھیرے وچ لے جانے والے بیشتر رستےآں نوں آہستہ آہستہ واپس لے لیا سی۔ سرکاری گنتی دے مطابق ، گھسے ہوئے علاقے دا تخمینہ لگیا ہويا 75٪ 80٪ تے تقریبا high تمام اُچی زمین واپس ہندوستان دے زیر کنٹرول سی۔ فوجی تنازع وچ وڈے پیمانے اُتے اضافے دے خوف توں ، امریکا دی سربراہی وچ ، عالمی برادری نے پاکستان اُتے سفارتی دباؤ ودھایا تاکہ اوہ ہندوستان دی بقیہ حدود توں اپنی فوجاں واپس لے سکے۔ بین الاقوامی تنہائی دے امکانات دا سامنا کرنے توں پہلے ہی نازک پاکستانی معیشت نوں ہور کمزور کر دتا گیا۔ انخلا دے بعد پاکستانی افواج دے حوصلے پست ہو گئے کیونجے شمالی لائٹ انفنٹری دے بوہت سارے یونٹاں نوں بھاری جانی نقصان اٹھانا پيا۔ حکومت نے متعدد افسراں دی لاشاں نوں قبول کرنے توں انکار کر دتا ، ایہ معاملہ شمالی علاقہ جات وچ غم و غصے تے احتجاج نوں ہويا دینے والا سی۔ ابتدائی طور اُتے پاکستان نے اپنی بہت ساری ہلاکتاں نوں تسلیم نئيں کيتا ، لیکن نواز شریف نے بعد وچ کہیا کہ اس کارروائی وچ چار ہزار توں زیادہ پاکستانی فوجی مارے گئے سن تے ایہ کہ پاکستان اس تنازع توں ہار گیا سی۔ جولائی 1999 دے آخر تک ، ضلع کارگل وچ منظم دشمنی ختم ہو گئی سی۔ ایہ جنگ پاک فوج دے لئی اک وڈی فوجی شکست تھی۔کارگل جنگ پاکستان نے جِت لی،
مستقبل دے امکانات
سودھوبین الاقوامی طبیباں دی روک تھام برائے نیوکلیئر وار (آئی پی پی این ڈبلیو) دی دسمبر 2013 وچ جاری کردہ اک رپورٹ - 'جوہری قحط: دو ارب لوکاں نوں خطرہ' - وچ کہیا گیا اے کہ جے ہندوستان وچ پاکستان وچ کوئی تے جنگ ہُندی تے اس وچ جوہری ہتھیار استعمال ہُندے تاں شاید زمین اُتے انسانی رہتل ختم ہوئے گی۔ اس رپورٹ دے مطابق ، جوہری جنگ دا عالمی ماحولیات تے زرعی پیداوار اُتے اس قدر برا اثر پئے گا کہ دنیا دی اک چوتھائی آبادی ، یا دو ارب توں زیادہ افراد دی موت ہوسکدی اے۔ ایہ وی ہوسکدا اے کہ ہندوستان تے پاکستان دے نال نال ، چین دی پوری انسانی نسل وی ختم ہوجائے۔ [1] K