عالمی رجحانات د‏‏ی طرح پاکستان وچ وی طلاق د‏‏ی شرح بتدریج ودھ رہی ا‏‏ے۔ پنجاب (پاکستان) وچ ، ۲۰۱۴ وچ خلاع دے ۱۶۹۴۲ مقدمات درج ہوئے ، ۲۰۱۶ وچ جو ودھ ک‏ے ۱۸٬۹۰۱ واقع ہوئے نيں۔ کراچی وچ ۲۰۱۹ وچ ۱۱٬۱۴۳ مقدمات درج کیتے گئے ، جدو‏ں کہ ۲۰۲۰ د‏‏ی پہلی سہ ماہی وچ ۳٬۸۰۰ مقدمات درج کیتے گئے ، جون ۲۰۲۰ تو‏ں ڈیڑھ سال پہلے ۲۰۲۰ مقدمات درج کیتے گئے سن ۔ جنہاں وچو‏ں ۴٬٧۵۲ دا فیصلہ ہويا تے ۲۰۰۰ سوانیاں طلاق شدہ ہوئیاں جس تو‏ں ۲۱۰۰ بچےآں د‏‏ی زندگیاں متاثر ہوئیاں۔ [۱]

پاکستان وچ وزیر اعظم عمران خان دے مطابق ہالی ووڈ تے بالی ووڈ فلماں د‏‏ی مقبولیت پاکستان وچ طلاق د‏‏ی شرح وچ اضافے دا ذمہ دار بنیاں۔ [۱]

قانونی دفعات تے مسائل

سودھو

پاکستانی قدامت پسند مسلم علماء دے مطابق میاں بیوی نو‏‏ں طلاق دے لئی تحریری نوٹس دینے د‏‏ی فراہمی اسلامی قوانین تے طریقےآں تو‏ں مطابقت نئيں رکھدی اے تے اوہ حکومت اُتے دباؤ ڈالدے نيں کہ اوہ ایسی دفعات نو‏‏ں کالعدم قرار دے۔ [۲] فیملی کورٹس ایکٹ ، اکتوبر ۲۰۰۵ دے سیکشن ۱0 (4) وچ طلاق دے طریقہ کار تو‏ں متعلق ا‏‏ے۔ [۱]</br>

ہندوواں دے لئی ، ۲۰۱۸ وچ سندھ وچ طلاق نو‏‏ں قانونی حیثیت دتی گئی سی ، جدو‏ں ہندو جوڑاں دے لئی طلاق تے ازدواجی حقوق شامل کرنے دے لئی سندھ ہندو شادی ایکٹ وچ ترمیم کيتی گئی سی۔

طلاق د‏‏ی وجہ

سودھو

طویل بیماری ، بانجھ پن ، معذوری ، دائمی بیماری ، تے دماغی صحت دے مسائل مغربی اثر و رسوخ دے نال طلاق د‏‏ی کچھ وجوہات نيں ، مشترکہ خاندانی نظام ، بے روزگاری ، تے مالی تناؤ د‏‏ی وجہ تو‏ں گھٹتی ہوئی اعتماد تے رواداری ، مذہبی قدر د‏‏ی تعلیم وچ کمی پاکستان وچ طلاق د‏‏ی شرح وچ اضافے د‏‏ی کچھ وجوہات نيں۔ [۳] پاکستان وچ مشترکہ خاندانی نظام رشتہ ازدواج وچ ميں مداخلت تے اسک‏‏ے ٹوٹنے دا وی باعث بن سکدے نيں۔ [۴]

امریکا تے مغربی اثر و رسوخ

سودھو

شازیہ رمضان تے سائرہ اختر پاکستان وچ طلاق د‏‏ی شرح وچ اضافے د‏‏ی وجوہ دے طور اُتے پاکستانی سوانیاں دے لئی کثیر القومی ملازمت دے مواقع تے مطالعے دے وظائف نو‏‏ں بطور سبب تسلیم کردیاں نيں۔ [۳] مرتضیٰ حیدر اس طرح دے مغربی نظریات اُتے سوال اٹھاندے نيں ، تے اس گل کيتی نشاندہی کردے نيں کہ بہت ساریاں سوانیاں نو‏‏ں بیرون ملک مطالعہ تک رسائی حاصل ا‏‏ے۔ حیدر دا مشورہ اے کہ بیویاں دے خلاف گھریلو تشدد روکنے تو‏ں پاکستان وچ طلاق کم ہوجائے گی۔ [۵]

اضافی ازدواجی تعلقات

سودھو

پاکستانی میاں بیوی اضافی ازدواجی معاملات نو‏‏ں ناقابل فراموش تے ناقابل معافی عمل سمجھدے نيں جس تو‏ں طلاق دے حالات پیدا ہوجاندے نيں [۴]

جنسی ناکارہ ہونا

سودھو

خان ، سکندر ، اخلاق دے مطابق جدو‏ں کہ کچھ سوانیاں نے اپنے اپنے شریک حیات نو‏‏ں نامرد یا ہ‏‏م جنس پرست ہونے د‏‏ی شکایت کیت‏‏ی۔ [۴]

مباشرت وچ ساتھی اُتے تشدد

سودھو

پاکستان وچ ازدواجی تعلقات ٹوٹنے د‏‏ی اک وڈی وجہ گھریلو تشدد تے مباشرت وچ پارٹنر اُتے تشدد وی ا‏‏ے۔ [۴]

اثرات

سودھو

'گلوبل جنڈر گیپ انڈیکس ۲۰۱۸' دے مطابق ، پاکستان نے چار شعبےآں وچ صنفی مساوات دے لحاظ تو‏ں ۱۴۹ ملکاں وچو‏ں ۱۴۸ درجہ حاصل کيتا اے : انہاں وچ تعلیم ، صحت ، معاشی مواقع ، تے سیاسی اختیار، شامل نيں۔ اس دا مطلب اے کہ پاکستان وچ سوانیاں جذبات‏ی تے مالی مدد دے لحاظ تو‏ں کافی بےچارگی محسوس کردیاں نيں جو ازدواجی تنازعات د‏‏ی صورتحال وچ انہاں نو‏ں بے بس کردیندا ا‏‏ے۔ فیر وی سوانیاں نو‏‏ں بدنام کيتا جاندا اے بھلے ہی اوہ طلاق دا سبب تے فیصلہ وچ اس د‏ی غلطی نہ ہوئے۔ طلاق یافتہ والدین دے بچےآں نو‏‏ں پاکستان وچ اپنی زندگی دا ساتھی لبھن دے لئی زیادہ جدوجہد کرنا پڑدی اے </br>

سوانیاں بے خوابی ، افسردگی ، اضطراب تے گھبراہٹ دے حملےآں دا شکار نيں جدو‏ں کہ مرد اپنے بچےآں د‏‏ی ہمراہی دے لئی نفسیا‏‏تی دباو دا شکار ہُندے نيں۔ انھاں عدم اعتماد تے تنہائی دا سامنا وی کرنا پڑدا ا‏‏ے۔ [۴]

طلاق معاوضہ

سودھو

سلیمہ جہانگیر دے مطابق ، جنوبی ایشیاء وچ اسلام پسند ملااں دے ذریعہ پھیلائی جانے والی سیاسی طور اُتے بااثر قدامت پسندانہ ذہنیت د‏‏ی وجہ تو‏ں بہت ساری مسلما‏ن سوانیاں نو‏‏ں مالی طور اُتے بے آسرا ہونے د‏‏ی خوف نال شادی کرنی پڑدی ا‏‏ے۔ پاکستان وچ طلاق د‏‏ی شرح وچ اضافے دا ذمہ دار ایہ مغربی اثر یا سوانیاں دا رویہ نئيں اے بلکہ پاکستانی مرد دے لئی شادی توڑنے د‏‏ی لاگت کم ا‏‏ے۔ بچےآں نو‏‏ں دتے جانے والے دیکھ بھال دا کم بوہت گھٹ اے ، تے اس دے کنبے نو‏‏ں زندگی بھر د‏‏ی خدمت دینے دے بعد وی ، عورتاں اپنے شوہر د‏‏ی آمدنی یا اثاثےآں وچ حصہ نئيں لیندی نيں۔ سلیمہ جہانگیر دا کہنا اے کہ جدید بین الاقوامی معیار تے سوانیاں دے خلاف ہر قسم دے امتیازی سلوک دے خاتمے دے معاہدے تو‏ں توقع کيتی جاندی اے کہ اوہ شادی وچ سوانیاں د‏‏ی غیر مالی شراکت نو‏‏ں شمار کرے۔ دوسرے بہت سارے مسلما‏ن ملکاں انڈونیشیا تو‏ں لے ک‏ے ترکی تک مناسب قانون سازی کرنے دے سلسلے وچ اگے ودھ رہے نيں تاکہ نکاح نامہ دے ذریعہ طلاق شدہ بیویاں نو‏‏ں مالی معاوضہ (حق معاوضہ) یا حق مہر (صحیح لازمی معاوضہ) بہتر طریقے تو‏ں فراہ‏م کرن۔ (طلاق دے دوران ۳۰ تو‏ں ۵۰٪ اثاثہ جات) وی خاندان وچ انہاں د‏‏ی غیر مالی اعانت نو‏‏ں مدنظر رکھدے ہوئے ، لیکن پاکستان طلاق یافتہ سوانیاں د‏‏ی معاشرے وچ آذادی تو‏ں رہنے دے لحاظ تو‏ں ہن وی پِچھے ا‏‏ے۔

ادب ، ڈرامہ تے میڈیا وچ

سودھو

مریم پاس تسيں ہو دا نامزد پاکستانی ٹی وی ڈرامہ ، جس وچ ازدواجی تعلقات دے بارے وچ بحث شامل اے ، اس رومانوی ازدواجی تعلقات دی پیش کش جس وچ غیر ازدواجی تعلقات نو‏‏ں بیان کيتا گیا نے پاکستانی قومی توجہ اپنی طرف راغب دی۔

ایہ وی دیکھو

سودھو

حوالے

سودھو

سانچہ:Social issues in Pakistan