ٹیلا
ٹیلا (Mound) زمین ، بجری ، ریت ، چٹاناں یا ملبے دا ڈھیر ہُندا اے ۔ زیادہ تر ٹیلے پہاڑیاں تے پہاڑاں ورگی مٹی دی شکل نيں ۔ اک ٹیلا کسے وی سطح اُتے ٹوپگرافیک طور تے بلندی دا کوئی گول علاقا ہوسکدا اے ۔ مصنوعی ٹیلے مختلف تریخاں وچ مختلف وجوہات دی بناء تے تشکیل دتے گئے نيں ، بشمول رہائش (جِداں ٹیل تے ترپ) ، رسمی (پلیٹ فارم ٹیلا) ، تدفین (ٹیومولس) ، تے یادگاری مقاصد (کوکیسزوکو ٹیلا) ۔
امریکا تے کینیڈا دے آثار قدیمہ وچ ، اک ٹیلا، آپ تعمیر شدہ بلند مٹی دا ڈھانچا یا مٹی دا کم اے ، جیہدا مقصد بہت سارے ممکنا استعمال لئی اے۔ یورپی تے ایشین آثار قدیمہ وچ ، لفظ "ٹیومولس" مصنوعی پہاڑی دے مترادف دے طور اُتے استعمال ہوسکدا اے ، خاص طور تے جے ایہ پہاڑی خصوصن تدفین دے رسومات توں متعلق ہووے ۔
بھانويں "ٹیلے" دی اصطلاح نوں تریخی تعمیرات اُتے لاگو کيتا جاسکدا اے ، لیکن امریکا وچ زیادہ تر ٹیلے کولمبیا توں پہلے دے آتش فشاں نيں جو آبائی امریکی لوکاں نے تعمیر کیتے سی ۔ پلیٹ فارم ٹیلا ، گول شنک تے رج یا روٹی دے سائز دے ٹیلے دے طور تے جانیا جاندا اے ۔ کچھ ٹیلے غیر معمولی شکل اختیار کر گئے نیں ، جداں کائناتی لحاظ توں اہم جانوراں دا خاکہ ۔ ایہناں نوں ایفگیگی ٹیلے دے ناں توں جانیا جاندا اے ۔ کچھ ٹیلے ، جداں وسکونسن وچ کچھ ، ایہناں دے اندر یا ایہناں دے نیڑے چٹاناں دی تشکیل ، یا پیٹروفارمز رکھدے نيں ۔
بھانويں ایہ ٹیلے شاید تدفین دے ٹیلے دی طرحاں مشہور نئيں ، جداں اپنے یورپی اینلاگس دی طرحاں ، مقامی امریکی ٹیلے وی مختلف قسم دے استعمال وچ ہُندے نيں ۔ بھانويں کچھ پراگیتہاسک ثقافتاں ، جداں اڈینا ثقافت ، تدفین لئی ترجیحی طور اُتے ٹیلے دا استعمال کردی سی ،دوسرےآں نے ہور رسم و مقدس کماں دے نال نال سیکولر افعال لئی وی اس ٹیلے دا استعمال کيتا ، مثال دے طور تے ، مسیسپیائی ثقافت دے پلیٹ فارم ٹیلے نے مندراں ، سرداراں دے گھراں ، کونسلاں دے گھراں دے طور تے ۔ دوسرے ٹیلے کسے مخصوص علاقے دی حفاظت لئی دفاعی دیواراں دا حصا نیں ۔ ہوپ ویل ثقافت تقاریب نال وابستا پیچیدا فلکیاتی سیدھ دے نشان دے طور اُتے ٹیلے نوں استعمال کردی اے ۔ پری کولمبیا دے مشرقی تے وسطی شمالی امریکا وچ واحد قابل ذکر یادگار تعمیرات ٹیلا تے اس توں متعلق ارتقاء نيں ۔ ٹیلےآں نوں مختلف ناں دتے جاندے نيں جیہڑے اس گَل تے منحصر نیں کہ اوہ کس ثقافت نال تعلق رکھدے نيں ۔ اوہ ایشیا ، یورپ تے امریکا ورگے تھاں واں اُتے پوری دنیا وچ واقع ہوسکدے نيں ۔ "ٹیلے بناوݨ والے" زیادہ عام طور تے امریکا وچ ٹیلےآں توں وابستا رہے نيں ۔ ایہناں سبھ دے مقصد مختلف نيں تے بعض اوقات جانوراں دی طرحاں تعمیر ہُندے نيں تے فضائی نظارے توں واضح طور تے دیکھیا جاسکدا اے ۔