ویتنامی ساہت
ویئتنامی ساہت ویئتنامی لوکاں دے موکھک اتے لکھت ساہت نوں کیہا جاندا ہے۔ آسٹریلیا اتے امریکہ وچّ انگریزی اتے فرانسیسی بولن والے ویئتنامی لوکاں دے ساہت نوں وی اس وچّ شامل کر لیا جاندا ہے۔ 11ویں صدی توں پہلاں 1000 سال ویتنام اتے چین دا دبدبا سی اتے اس دے سٹے وجوں اس سمیں وچّ زیادہ تر ساہت کلاسیکل چینی بولی وچّ لکھیا جاندا ہے۔ 10 ویں صدی وچّ چینی اکھراں دے آدھار اتے ہی چو نوم لپی دی سرجنا دے نال لیکھکاں نوں ویئتنامی وچّ لکھن دا موقع ملیا۔ حالانکہ اسنوں چینی توں ہیٹھلے درجے دی ہی منیا جاندا سی پر ہولی ہولی اس دا درجہ اچا ہون لگیا۔ 18 ویں صدی وچّ اسنے بہت ترقی کیتی جدوں مشہور ویئتنامی لیکھکاں نے اپنیاں رچناواں چو نوم وچّ لکھیاں اتے ایہہ تھوڑھے سمیں لئی سرکاری لپی وی بنی۔ 17ویں صدی وچّ لاطینی لپی دے آدھار اتے کوؤک نگو لپی بنائی گئی پر ایہہ 20ویں صدی دے مڈھ تکّ مشنری سموہاں توں باہر مشہور نہیں ہوئی، جدوں فرانسیسی بستیوادیاں نے فرانسیسی انڈوچین وچّ اس لپی دی ورتوں لازمی کر دتی۔ 20ویں صدی دے مدھ تکّ لگبھگ ساریاں ویئتنامی لکھتاں اس لپیوچّ ہون لگیا۔
چینی وچّ ساہت
سودھوویئتنامی لیکھکاں دیاں سبھ توں پرانیاں پراپت ہوئیاں لکھتاں چینی بھاشا وچّ ہی لکھیاں ہوئیاں ہن۔ ویئتنام دے اتہاس وچّ لگبھگ سارے سرکاری دستاویز کلاسیکل چینی وچّ ہی لکھے جاندے سن اتے پہلیاں کویتاواں وی چینی وچّ ہی لکھیاں گئیاں۔[۱] آدھونک ویئتنامی لوکاں لئی صرف چینی لپی ہی ودیشی نہیں، جیکر ایہناں لکھتاں دا سدھا آدھونک کوؤک نگو لپی وچّ لپانترن کیتا جاوے، تاں وی ایہنوں سمجھیا نہیں جا سکدا۔ اس دا کارن چینی واک بنتر اتے شبداولی دی ورتوں ہے۔ اس لئی ایہناں لکھتاں نوں جدید بولی وچّ ترجمہ کرن دی ضرورت ہے۔
حوالے
سودھو- ↑ George Cœdès The Making of South East Asia 1966- Page 87 "No work of literature from the brush of a Vietnamese survives from the period of Chinese rule prior to the rise of the first national dynasties; and from the Dinh, Former Le, and Ly dynasties, all that remains are some poems by Lac Thuan (end of the tenth century), Khuong Viet (same period), and Ly Thuong Kiet (last quarter of the eleventh century). Those competent to judge consider these works to be quite up to the best standards of Chinese literature.