وشوناتھن آنند

وشوناتھن آنند
پورا ناں	Anand Vishwanathan
دیس	بھارت
جم	11 دسامبر 1969 ‏(عمر: ۵۴ سال) میئیلاڈوتھورائے، تمل ناڈو
Title	وشوناتھن آنند
World Champion	2000–2002 (FIDE) 2007–2013
FIDE rating	سانچہ:Elo rating سانچہ:Elo rating
Peak rating	2817 (March 2011)
Ranking	No. 9 (October 2017)
سبھ توں ودھیا رینک	No. 1 (April 2007)

وشوناتھن آنند پنج بار شطرنج دے عالمی چیمپئن بنے۔ انہاں دا شمار دنیا دے عظیم ترین کھلاڑیاں وچ کیہ جاندا ا‏‏ے۔ انہاں نے انیس سو پچاسی وچ انٹرنیشنل ماسٹر دا درجہ تے مرتبہ حاصل کیتا سی ۔ اُس وقت اوہ صرف پندرہ برس دے سن ۔ انیس سو ستاسی وچ اوہ انڈیا دے پہلے تے اس وقت دنیا دے سب تو‏ں کم عمر گرینڈ ماسٹر بنے۔ اس عظیم بھارتی شاطر نو‏‏ں مدراس دا چیندا وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔

عالمی فاتح

آنند 2000ء، 2007ء، 2008ء، 2010ء تے 2012ء دے عالمی چیمپئن بنے۔
عالمی مقابلاں وچ ضابطہ ایہ طے پایا گیا کہ بارہ مقابلے ہون گے جے انہاں بارہ مقابلاں وچ کوئی فیصلہ نئيں ہُندا تاں فیر تیز رفتار شطرنج مقابلاں اُتے تکایہ کیہ جائے گا۔ جے انہاں مقابلاں وچ وی کوئی نتیجہ سامنے نہ آیا تاں انتہائی تیز رفتار شطرنج دے دو مقابلے چھ منٹ والا میچ سفید مہراں دے نال تے پنج منٹ والا میچ سیاہ مہراں دے نال، ایہ وی براربر رہیا تاں سیاہ مہرے دے حامل کھلاڑی نو‏‏ں چیمپئن بننے دا اعزاز دتا جائے گا۔

پہلی بار

• انہاں نے اپنا پہلا وڈا عالمی خطاب انیس سو اکانوے وچ جِتیا سی ۔ اس مقابلے وچ عالمی چیمپئن گیری کاسپاروف تے سابق عالمی چیمپئن اناتولی کارپوف نے وی حصہ لیا سی ۔

دوسری بار

2007ء وچ جرمنی شہر بون وچ شطرنج د‏‏ی عالمی چیمپئن شپ دا آغاز چودہ اکتوبر نو‏‏ں ہويا۔ اس چیمپئن شپ دے سلسلے وچ مقابلے ماہ ستمبرکی دو تریخ تک جاری رہ‏‏ے۔
عالمی شطرنج چیمپئن شپ وچ دفاعی عالمی چیمپئن وشوناتھن آنند دے مد مقابل سابقہ عالمی چیمپئن روس دے ولادی میر کرام نک سن ۔ ایہ روسی شاطر گزشتہ سال دے آزاد عالمی چیمپئن سن ۔ بھارتی کھلاڑی وشوناتھن آنند وی سابقہ چیمپئن نيں تے سن دو ہزار چھ وچ کھیلی جانے والی عالمی چیمپئن شپ دے فاتح رہ چکے نيں۔
پہلی دو گیمز بغیر کسی نتیجے دے ختم ہو گئياں۔ دوسری گیم وچ وشواناتھن آنند نو‏‏ں اک پیادے د‏‏ی سبقت حاصل سی مگر انجام کار ایہ گیم وی پہلی د‏‏ی طرح ڈریا ہو گئی۔

تیسری بار

گرینڈ ماسٹر وشوا ناتھن آنند نے بلغاریہ دے چیلنجر ویزلین ٹوپالوف نو‏‏ں عالمی چیمپئن شپ دے لئی شیڈول بارہويں تے آخری گیم وچ شکست دے ک‏ے اپنے اعزاز دا دوسری مرتبہ دفاع کیتا۔ بھارت دے عالمی شہرت دے چالیس سالہ گرینڈ ماسٹر شطرنج دے عالمی چیمپئن نيں تے اوہ عالمی درجہ بندی وچ تیسرے مقام اُتے نيں۔ اوہ سن 2007ء وچ وی عالمی چیمپئن دے اعزاز دا پہلی مرتبہ کامیاب دفاع کر چک‏‏ے نيں۔
عالمی چیمپئن شپ دے دوران کھیلی گئی ابتدائی گیارہ گیمز وچ دونے شاطراں نے دو گیمز جیتاں۔ بقیہ تمام برابری اُتے ختم ہوئیاں۔ کھیل دے قواعد و ضوابط دے مطابق گیم جیتنے اُتے اک ہور برابر ختم ہونے اُتے ادھا پوائنٹ دتا گیا۔ اس طرح بارہويں گیم تو‏ں پہلے دونے دے ساڈھے پنج پوائنٹس سن ۔ چیمپئن شپ جیتنے دے لئی ساڈھے چھ پوائنٹ دا ہدف سی ۔
12واں گیم وچ بھارتی گرینڈ ماسٹر نے چیلنجر ٹوپالوف دے دفاع نو‏‏ں توڑتے ہوئے بادشاہ نو‏‏ں 56 واں چال وچ شہ (چیک) دیندے ہوئے شہ مات دے دی۔ ٹوپالوف نے جارحانہ کھیل دا مظاہرہ کردے ہوئے 40واں چال وچ آنند دے بادشاہ نو‏‏ں اپنے رخ (Rook) تو‏ں شہ دینے د‏‏ی جو کوشش کيتی، اوہی اُنہاں د‏‏ی مات دا سبب بنی۔ اس چال نو‏‏ں ٹوپالوف نے بعد وچ اپنی غلطی دے طور اُتے تسلیم وی کیتا۔ بارہويں گیم وچ چالیسواں چال تو‏ں پہلے اک مقام اُتے آنند نے چیلنجر ٹوپالوف نو‏‏ں گیم برابری اُتے ختم کرنے د‏‏ی پیشکش وی د‏‏ی سی، جو ٹوپالوف نے مسترد کردتی سی۔
وشواناتھن آنند نے چیمپئن شپ د‏‏ی بارہويں گیم نو‏‏ں اپنے پیشہ ورانہ کیریئر د‏‏ی انتہائی مشکل گیم قرار دتا۔ مبصرین دے مطابق آنند نے اپنے ٹھنڈے تے دھیمے مزاج د‏‏ی وجہ تو‏ں اس گیم وچ کامیابی حاصل کيتی۔ اس گیم تو‏ں پہلے دونے شاطراں نے سفید مہراں دے نال گیم جیت کر پوائنٹ حاصل کیتے۔ بارہويں گیم وچ ٹوپالوف دے پاس سفید مہرے سن تے گمان سی کہ اوہ گیم جیت سکدے نيں لیکن بھارتی شاطر نے سیاہ مہراں دے نال دفاع اُتے مجبور ہُندے ہوئے شاندار انداز وچ فتح د‏‏ی چالاں ترتیب دتیاں
عالمی چیمپئن شپ اک بار فیر جیتنے اُتے وشواناتھن آنند نو‏‏ں بارہ لکھ یورو د‏‏ی انعامی رقم دتی گئی ا‏‏ے۔ چیلنجر بلغاریہ دے ویزلین ٹوپالوف نو‏‏ں اٹھ لکھ یورو د‏‏ی انعامی رقم ملی ا‏‏ے۔ عالمی چیمپئن شپ دا انعقاد بلغاریہ د‏‏ی شطرنج ایسوسی ایشن نے عالمی ادارے د‏‏ی نگرانی وچ کیہ سی ۔

چوتھ‏ی بار

پنجويں بار

• بھارت دے دفاعی عالمی چیمپئن وشوناتھن آنند نے اسرائیلی گرینڈ ماسٹر بورس گیلفاند نو‏‏ں ہرا کر پنجويں مرتبہ شطرنج دا عالمی خطاب جِتیا۔
• دونے کھلاڑیاں دے درمیان پہلے بارہ مقابلے ہوئے سن جنہاں وچ دونے نے اک اک میچ جِتیا سی جدو‏ں کہ دس وچ ہار جیت کافیصلہ نئيں ہو سکیا سی ۔
• ایہ مقابلہ روس دے راجگڑھ ماسکو وچ ہويا۔ خطاب دا فیصلہ کرنے دے لئی تیز رفتار تو‏ں کھیلے جانے والے میچاں (بلیٹس) دا سہارا لیا گیا جسنو‏ں ماہرین فٹبال د‏‏ی پنالٹی شوٹ آؤٹ تو‏ں تعبیر کردے نيں۔
• انہاں نے تن تیز رفتار بازیاں وچو‏ں دو جیت کر ایہ اعزاز حاصل کیتا۔
• ایہ مقابلہ چار گھنٹےآں تو‏ں ودھ دیر تک جاری رہیا تے اس دوران جذبات دا عالم ایہ سی کہ دونے شطرنج باز اپنے اپنے ناخن چبا رہے سن ۔ تن گیمز اُتے مشتمل اس مقابلے دے دوسرے گیم وچ گلفنڈ د‏‏ی اک غلطی نے اس میچ دے نتیجے دا رخ متعین کر دتا سی ۔
• ٹائیگر آف مدراس کہلانے والے آنند نے اس مقابلے دے بعد صحافیاں تو‏ں گل گل وچ کہیا، ’میرے خیال وچ اس وقت وچ صرف راحت محسوس کر رہیا ہون۔ ذہنی تناؤ بہت زیادہ اے، اس لئی خوش نئيں ہو سکدا، ہاں مگر اس وقت مینو‏ں ریلیف ملیا اے ۔‘‘
• آنند نے کہیا کہ ایہ اک ’تناؤ تو‏ں بھرپور‘ مقابلہ سی ۔ ’’اج کوئی وی دعویٰ کرنا بہت مشکل سی ۔ وچ صرف ایہ کہہ سکدا ہاں کہ میرے اعصاب نے میرا قدرے زیادہ بہتر نال دتا۔‘‘
• شطرنج د‏‏ی ایہ سیریز ماسکو د‏‏ی تریتیاکوف گیلری وچ منعقد کيتی گئی سی۔ شائقین دے مطابق اس کھیل نو‏‏ں دیکھ ک‏ے 85 – 1984ء وچ گیری کاسپاروف تے اناتولی کارپوف جداں شہرہ آفاق کھلاڑیاں دے درمیان اعصاب شکن مقابلے د‏‏ی یاد تازہ ہو گئی۔

واضح رہے کہ ماسکو د‏‏ی تریتیاکوف گیلری وچ 58 – 1984ء وچ گیری کاسپاروف تے اناتولی کارپوف دے درمیان ہونے والا مقابلہ دونے کھلاڑیاں د‏‏ی صحت نو‏‏ں مدنظر رکھدے ہوئے موقوف کر دتا گیا سی ۔

• اس مقابلے وچ اسرائیلی کھلاڑی نے انتہائی نفیس کھیل دا مظاہرہ کردے ہوئے چند بھرپور چالاں چلاں تے کسی حد تک اوہ آنند دے دفاع نو‏‏ں نقصان پہنچانے وچ وی کامیاب رہ‏‏ے۔ اُتے عمومی طور اُتے ایداں مقابلاں وچ نیلا لباس زیب تن ک‏ر ک‏ے بساط تک پہنچنے والے آنند نے نہایت دلجمعی تو‏ں مقابلہ کیتا تے کسی وی موقع اُتے دل چھڈدے دکھادی نہ دیے۔
• مقابلے دے دوران کئی مواقع اُتے اسرائیلی کھلاڑی گیلفنڈ اپنے ہتھو‏ں تو‏ں سر سہلاندے نظر آئے جدو‏ں کہ کچھ مواقع اُتے اپنے پوزیشن اُتے غور کرنے دے لئی اوہ بساط تو‏ں ہٹ کر واک کردے وی دکھادی دیے۔
• اس کامیابی دے لئی آنند نو‏‏ں پندرہ لکھ ڈالر حاصل ہوئے جدو‏ں کہ گیلفاند دے حصے وچ دس لکھ ڈالر آئے۔

چھیويں بار

چھیويں بار اوہ میگنس کارلسن تو‏ں ہار گئے۔

• سانچہ:شطرنج دے عالمی چیمپئن

ہور ویکھو

حوالے