وشنو شرما

Vishnusharma
کم کِتہ	مفکر, لکھاری

کیلیلیہ او دیمنیہ متی 1429, ہرات توں اکّ پنہ، عربی اڈیشن - کلیلا وا دمنا توں لیا گیا پنچتنتر دا اکّ فارسی ترجمہ - وچ ہیراپھیری کرن والے گدڑ-وزیر، دیمنا نوں درسایا گیا اے، جو اپنے شیر-راجے نوں لڑائی وچ لجان دی کوشش کردا اے۔

وشنوں شرما ( سنسکرت : विष्णुशर्मन् / विष्णुशर्मा) اکّ بھارتی مفکر اتے لکھاری سی جس نے پنچتنتر، کہانیاں دا مجموعہ لکھیا سی۔

کم

پنچتنتر اتہاس وچ سبھ توں ودھ ترجمہ شدہ غیر-مذہبی کتاباں وچوں اکّ اے۔ پنچتنتر دا ترجمہ مدھ فارسی/پہلوی وچ 570 عیسوی وچ بورزوآ ولوں اتے عربی وچ 750 عیسوی وچ فارسی مفکر عبداللہ ابن ال-مکافا ولوں کلیلاہ وا دمناہ ( عربی: كليلة و دمنة ولوں کیتا گیا سی۔) بغداد وچ، دوجے عباسی خلیفہ، ال-منصور ولوں شروع کیتا گیا ترجمہ، "پرسدھتا وچ قرآن توں بعد دوجا" ہون دا دعوہ کیتا جاندا اے۔ " گیارہویں صدی دے شروع وچ ایہہ کم یورپ وچ پہنچیا، اتے 1600 توں پہلاں ایہہ یونانی، لاطینی، سپینی، اطالوی، جرمن، انگریزی، پرانی سلاوونک، چیکّ، اتے شاید ہور سلاوونک بولیاں وچ موجود سی۔ اس دی سیما جاوا توں آئیسلینڈ تک پھیلی ہوئی اے۔ " فرانس وچ، "جین ڈے لا پھونٹین دی رچنا وچ گھٹو-گھٹ گیاراں پنچتنتر کہانیاں شامل ہن ।"

دنتکہانی

پنچتنتر دی شروعات وشنوں شرما دی رچنا دے لکھاری وجوں پچھان کردی اے۔ کیونکہ اس دے بارے کوئی ہور آزاد باہری ثبوت نہیں اے، "ایہہ کہنا ناممکن اے کہ کی اوہ تریخی لکھاری سی … جاں خود اکّ ساہتی کاڈھ اے"۔ وکھ-وکھ بھارتی رسیشناں اتے کہانیاں وچ ورنت جغرافیائی خاصیتاں اتے جانوراں دے تجزیہ دے بنیاد اُتے، وکھ-وکھ مفکراں ولوں کشمیر نوں اس دی جم زمین ہون دا سجھاء دتا گیا اے۔

پرستاونا اس گل دی کہانی بیان کردی اے کہ کویں وشنوں شرما نے پنچتنتر دی رچنا کیتی۔ سدرشن ناں دا اکّ راجا سی جس نے اکّ راج اتے حکمرانی کیتا، جس دا راجگڑھ مہلاروپیا (مہلاروپی) نامک اکّ شہر سی، جس دا بھارت دے موجودہ نقشے اتے تھاں انجان اے۔ راجے دے تن پتر بہطاقت، اگرطاقت اتے طاقت سن۔ بھاویں راجا خود مفکر اتے طاقتور حکمران سی، اس دے پتر "سارے دلے " سن۔ راجا اپنے تن شہزادےآں دی سکھن وچ اگنجائش توں مایوس ہو گیا، اتے صلاح لئی اپنے منتریاں کول گیا۔ اوہناں نے اس نوں مخالف صلاح دتی، پر سمتی کہے جان والے اکّ دے شبد راجے نوں سچے لگے۔ اوہناں کیہا کہ سائنس، سیاست اتے کوٹپالیسی بے انت انوحکمرانی ہن جیہناں نوں رسمی طور اُتے مہارت حاصل کرن لئی ساری عمر لگ جاندی اے۔ شہزادےآں نوں گرنتھاں اتے گرنتھاں نوں پڑھاؤن دی بجائے، اوہناں نوں کسے نہ کسے طریقے نال اوہناں وچ موجود بدھی سکھائی جانی چاہیدی اے، اتے اس نوں کرن والا بزرگ مفکر وشنوں شرما سی۔

وشنوں شرما نوں دربار وچ بلایا گیا، جتھے راجے نے اس نوں سو زمین دین دی پیش کش کیتی جیکر اوہ شہزادےآں نوں سکھا سکدا اے۔ وشنوں شرما نے وعدہ کیتے انعام نوں ایہہ کہندے ہوئے انکار کر دتا کہ اس نے پیسے لئی علم نہیں ویچیا، پر چھ مہینیاں دے اندر شہزادےآں نوں سیاست اتے لیڈرشپ دے طریقیاں نال بدھی مان بناؤن دا کم قبول کیتا۔ وشنوں شرما نوں پتہ سی کہ اوہ ایہناں تناں طالب علماں نوں روائتی زریعاں راہیں کدے وی سکھیا نہیں دے سکدا سی۔ اس نوں اکّ گھٹ آرتھوڈاکس طریقے نال کم کرنا پیا، اتے اوہ سی جانوراں دیاں کہانیاں دی اکّ جانشین - اکّ توں دوجی وچ بنائی - جس نے اوہناں نوں اوہ بدھی حاصل کیتی جو اوہناں نوں اپنے پیؤ دے جانشین لئی لوڑیندی سی۔ بھارت وچ ہزاراں سالاں توں کہیاں جان والیاں کہانیاں نوں انکولت کردے ہوئے، پنچتنتر نوں کوٹپالیسی، تعلقاں، سیاست اتے پرحکمرانی دے سار نوں شہزادےآں تک پہنچاؤن لئی اکّ منورنجک پنج حصےآں وچ بنایا گیا سی۔ ایہہ پنج پروچن - "دوستاں دا نقصان"، "دوستاں دی جت"، "کاواں اتے الوآں دا"، "لابھاں دا نقصان" اتے "بے وقوفی" – پنچتنتر بن گئے، جس دا مطلب پنج (پنچ ) سندھی (تنتر ) اے۔

حوالے