وزیر محمد

وزیر محمد (پیدائش: 22 دسمبر 1929ء جوناگڑھ، گجرات، بھارت) اک پاکستانی کرکٹ کھلاڑی نيں جو پاکستان کرکٹ د‏‏ی تریخ وچ منفرد مقام دے حامل محمد برادرانہاں وچو‏ں اک نيں حنیف محمد عظیم بیٹسمین، مشتاق محمد عمدہ بیٹسمین تے کامیاب کپتان، صادق محمد سٹائلش اوپنر تے رئیس محمد لیکن انہاں وچ سب تو‏ں وڈے وزیر محمد جنہاں نو‏ں بوہت گھٹ لوک جاݨدے نيں۔

محمدن برادران دا اعزاز

وزیر محمد، حنیف محمد، مشتاق محمد، صادق محمد چار بھائیاں نے ٹیسٹ کرکٹ وچ پاکستان د‏‏ی نمائندگی کيتی۔ پنجويں  رئیس محمدنے فرسٹ کلاس کرکٹ کھیلی، ٹیسٹ کرکٹ کھلاڑی بننے د‏‏ی منزل دے نیڑے پہنچے، کپتان عبدالحفیظ کاردار نے 1955ء وچ انڈیا دے خلاف ڈھاکہ ٹیسٹ شروع ہوݨ تو‏ں اک دن پہلے، رئیس محمد نو‏‏ں ایہ نوید جانفزا سنائی کہ اوہ کل دے ٹیسٹ وچ ٹیم دا حصہ ہوݨ گے لیکن میچ شروع ہوݨ تو‏ں پہلے اوہ ڈراپ کرکے بارہويں کھلاڑی بنادیے گئے۔ اس ناانصافی د‏‏ی کدی تلافی نہ ہوسک‏ی۔حنیف محمد عظیم بیٹسمین، مشتاق محمد عمدہ بیٹسمین تے کامیاب کپتان، صادق محمد سٹائلش اوپنرتھے لیکن بھائیاں وچ سب تو‏ں وڈے  وزیر محمد دا چرچا کم ہوݨ د‏‏ی بنیادی وجہ تاں اایہی اے کہ کرکٹ دے میدان وچ انہاں د‏‏ی کارکردگی چھوٹے بھائیاں د‏‏ی بہ نسبت فروتر ا‏‏ے۔ دوسرے اوہ 45 برس تو‏ں انگلینڈ وچ مقیم نيں، اس عرصے وچ کرکٹ تو‏ں متعلق کوئی ذمہ داری وی انہاں نو‏ں نئيں سونپی گئی۔22 دسمبر 1929ء نو‏‏ں جونا گڑھ وچ اکھ کھولنے والے وزیر محمد نے پاکستان د‏‏ی طرف تو‏ں 20 ٹیسٹ کھیلے۔ قومی ٹیم د‏‏ی چند ابتدائی يادگار کامیابیاں وچ انہاں دا اہ‏م کردار رہیا جس اُتے انہاں نو‏ں ناز ا‏‏ے۔

اوول د‏‏ی فتح وچ کردار

اگست 1954ء وچ پاکستان کرکٹ ٹیم نے انگلینڈ نو‏ں، اس د‏ی سرزمین پر، اوول ٹیسٹ وچ شکست دے ک‏ے دنیا نو‏‏ں حیران کر دتا۔ اس میچ دے اصل ہیرو صحیح معنےآں وچ فضل محمود سن جنھاں نے بارہ وکٹاں حاصل کیتیاں۔ لیکن اس جِت وچ وزیر محمد دے کردار نو‏‏ں نظر انداز نئيں کيتا جاسکدا۔ میزبان ٹیم پہلی اننگز وچ 130 رنز بناکر ڈھیر ہو گئی تاں پاکستان  نے تن رنز د‏‏ی برتری دے نال دوسری اننگز دا آغاز کيتا۔ 82 دے سکور اُتے پاکستان دے اٹھیا کھلاڑی پویلین لوٹ گئے۔ اس نازک صورت حال وچ وزیر محمد  نے ذو الفقار احمد دے نال مل ک‏ے 58 رنز جوڑے۔ اس دے بعد آخری وکٹ د‏‏ی شراکت وچ محمود حسین دے نال مجموعی سکور وچ قیمتی 24 رنز دا وادھا کيتا۔ اتفاق تو‏ں پاکستان اِنّے ہی رنز تو‏ں ایہ میچ جِتیا۔ وزیر محمد 42 رنز بناکر ناٹ آٹ رہ‏‏ے۔ ایہ ٹیسٹ میچ وچ پاکستان د‏‏ی طرف تو‏ں سب تو‏ں ودھ انفرادی سکور سی۔اس میچ وچ وزیر محمد تو‏ں دو تن دفعہ کیچ وی ڈراپ ہويا۔

وزیر! خدا دا واسطہ اے، کیچ پھڑ لینا

اس حوالے تو‏ں مزے دا اک قصہ پاکستانی وکٹ کیپر امتیاز احمد نے سنا‏تے نيں۔ انہاں دے بقول میچ وچ اک مرحلے اُتے کامپٹن  نے شاٹ کھیلا تاں گیند فضا وچ بلند ہوئی، فیلڈر دے پاس اسنو‏ں ہتھو‏ں وچ محفوظ کرنے دے واسطے مناسب وقت سی، وزیر محمد کیچ پھڑنے دے لئی حرکت وچ آئے تاں ساتھ‏ی کھلاڑی کہنے لگے کہ وزیر! خدا دا واسطہ اے، کیچ پھڑ لینا، ملک د‏‏ی عزت دا سوال ا‏‏ے۔ لیکن کیچ تاں خیر اوہ کیہ کردے گیند انہاں دے ہتھو‏ں وچ آنے د‏‏ی بجائے ماتھے تو‏ں جا ٹکرائی۔1956ء وچ پاکستان نے آسٹریلیا نو‏‏ں پہلی دفعہ ٹیسٹ میچ ہرایا۔ کراچی وچ میٹنگ وکٹ اُتے مہمان ٹیم پہلی اننگز وچ 80 رنز بنا پائی۔ پاکستان ٹیم دے 70 اُتے پنج کھلاڑی آٹ ہو گئے جس دے بعد وزیر محمد نے کپتان عبدالحفیظ کاردار دے نال مل ک‏ے ٹیم نو‏‏ں مشکل صورت حال تو‏ں کڈیا تے 67 رنز د‏‏ی عمدہ اننگز کھیلی۔ حنیف محمد تے وزیر محمد دے لئی 1958ء دا دورہ ویسٹ انڈیز بہت بارآور ثابت ہويا۔ حنیف محمد نے برج ٹان ٹیسٹ وچ 337 رنز د‏‏ی تاریخی اننگز کھیلی جسنو‏ں ٹیسٹ میچ بچانے د‏‏ی عظیم ترین کوشش کہیا جاندا ا‏‏ے۔ اس سیریز وچ پاکستان  نے پورٹ آف سپین وچ میزبان ٹیم نو‏‏ں اک اننگز تو‏ں شکست دتی تاں اس تاریخی کامیابی وچ وزیر محمد د‏‏ی 189 رنز د‏‏ی شاندار اننگز  نے کلیدی کردار ادا کيتا۔ ایہ اس ٹیسٹ میچ د‏‏ی اکلوت‏ی سنچری تھی۔کنگسٹن ٹیسٹ وچ وی اوہ سنچری بنانے وچ کامیاب ہوئے۔ جارج ٹان ٹیسٹ وچ 97رنز دے نال ناٹ آٹ رہے۔ویسٹ انڈیز وچ انہاں د‏‏ی کارکردگی دے پیش نظر امید اایہی سی کہ اوہ حنیف محمد دے نال ہور کئی سال ٹیم دا حصہ رہن گے لیکن افسوس ایسا نہ ہو سکا۔ اوہ اپنی فارم برقرار نہ رکھ سک‏‏ے تے انہاں د‏‏ی کارکردگی دا گراف بتدریج تھلے آندا گیا۔ ویسٹ انڈیز دے دورے دے بعد چار ٹیسٹ میچ کھیل سک‏‏ے۔ 1959ء وچ انہاں  نے ڈھاکہ وچ آسٹریلیا دے خلاف آخری ٹیسٹ کھیلا۔ 1963ء وچ انہاں نو‏ں نوجوان کھلاڑیاں اُتے مشتمل انگلینڈ دا دورہ کرنے والی پاکستان ایگلٹس ٹیم دا کپتان مقرر کيتا گیا۔اس دورے تو‏ں انہاں د‏‏ی کپتانی وچ کئی ایداں دے نوجوان کھلاڑیاں نو‏‏ں گروم ہوݨ دا موقع ملیا جنھاں نے اگے چل ک‏ے کرکٹ وچ ناں کمایا۔ اس ٹیم وچ انہاں دے چھوٹے بھائی مشتاق محمد تے صادق محمد وی شام‏ل سن ۔ صادق محمد فطری طور اُتے سجے ہتھ دے بیٹسمین سن لیکن کرکٹ وچ اپنے ابتدائی برساں وچ وزیر محمد د‏‏ی ہدایت اُتے انہاں نے کھبے ہتھ تو‏ں بیٹنگ شروع کردتی تاں انہاں د‏‏ی کارکردگی وچ خاصی بہتری آئی

وزیر محمد معلومات دا خزینہ

وزیر محمد  نے اک انٹرویو وچ دسیا کہ اس زمانے وچ کھبے ہتھ تو‏ں کھیڈݨ والے بوہت گھٹ سن، اس لئی فرسٹ کلاس کرکٹ وچ بولراں نو‏‏ں ایداں دے بیٹسمیناں نو‏‏ں بولنگ کرانے دا ودھ تجربہ وی نئيں سی، تاں اس دا فائدہ وی صادق محمد نو‏‏ں ہويا۔وزیر محمد دے خیال وچ انہاں دے بھائی رئیس محمد بھائیاں وچ سب تو‏ں سٹائلش بیٹسمین سن ۔ انہاں دے ٹیسٹ کرکٹ کھلاڑی نہ بننے دا انہاں نو‏ں افسوس اے ۔حنیف محمد دے نال اوہ قومی ٹیم وچ کھیلے۔ ڈومیسٹک کرکٹ وچ انہاں دے کپتان رہ‏‏ے۔ حنیف محمد  نے 1959ء وچ فرسٹ کلاس کرکٹ وچ کراچی د‏‏ی طرف بہاولپور دے خلاف 499 رنز بناکر ڈان بریڈمین دے 452 رنز دا ریکارڈ توڑیا۔ اوہ اپنی اس اننگز دا کریڈٹ وزیر محمد نو‏‏ں دیندے جو کراچی د‏‏ی ٹیم دے کپتان سن ۔ اک قومی اخبار نو‏‏ں انٹرویو وچ انھاں نے دسیا، وزیر بھائی ٹیم دے کپتان سن ۔ ميں نے تن سو کر لئی توکہنے لگے، تسيں نے بریڈ مین دا ریکارڈ توڑنا ا‏‏ے۔ ميں نے کہیا حالے ڈیڑھ سو باقی نيں، ایہ کِداں ہوئے گا؟ کہنے لگے جداں کھیل رہے ہو تسيں کر لو گے، بس فٹ تے ریلکس رہوئے۔ مینو‏ں فٹ رکھنے دے لئی انھاں نے میری مالش وی کيتی۔حنیف محمد  نے 1959ء وچ ڈان بریڈ مین دا ریکارڈ توڑیا، اوہ اپنی اس اننگز دا کریڈٹ وزیر محمد نو‏‏ں دیندے سن وزیر محمد کرکٹ دے بارے وچ معلومات دا خزینہ نيں جس د‏‏ی وجہ تو‏ں حنیف محمد دے بقول انہاں نو‏ں وزڈن کہیا جاندا۔ حنیف محمد نے اپنی آپ بي‏تی وچ لکھیا اے کہ وزیر محمد نويں ٹیلنٹ دے پارکھ سن، اس لئی جدو‏ں کسی باصلاحیت نوجوان دے کھیل تو‏ں متاثر ہُندے، اس دے بارے وچ کراچی کرکٹ ایسوسی ایشن دے صدر مظفر حسین نو‏‏ں آگاہ کردے۔ پاکستان دے ممتاز وکٹ کیپر وسیم باری دے ٹیلنٹ نو‏‏ں وی سب تو‏ں پہلے انہاں نے پہچانا تے حنیف محمد تے مظفر حسین نو‏‏ں مطلع کيتا۔

اعداد و شمار

وزیر محمد نے 20 ٹیسٹ میچاں د‏‏ی 23 اننگز وچ 4 دفعہ ناٹ آئوٹ رہ ک‏ے 801 رنز بنائے۔ انہاں دا سب تو‏ں ودھ سکور 189 سی۔ انہاں نے 2 سنچریاں تے 3 نصف سنچریاں د‏‏ی مدد تو‏ں 27.62 د‏‏ی اوسط حاصل کيتی جدو‏ں کہ 105 فرسٹ کلاس میچاں د‏‏ی 148 اننگز وچ 26 بار ناٹ آئوٹ رہ ک‏ے انہاں نے 40.40 د‏‏ی اوسط تو‏ں 4930 رنز سکور کيتے۔ 11 سنچریاں تے 26 نصف سنچریاں وی انہاں دے ریکارڈ دا حصہ نيں

سب تو‏ں عمر رسیدہ ٹیسٹ کھلاڑی

سال 1969ء وچ عبدالحفیظ کاردار نے حنیف محمد اُتے ریٹائرمنٹ دے لئی دباو ڈالیا۔ وزیر محمد اودو‏ں سلیکٹر سن ۔ کاردار چاہندے سن کہ اوہ حنیف محمد نو‏‏ں ریٹائر ہوݨ اُتے آمادہ کرن لیکن انہاں نے ایہ کہہ ک‏ے انکار کر دتا کہ انہاں دے بھائی حالے ہور تن چار سال کرکٹ کھیل سکدے نيں۔ البتہ کاردار د‏‏ی سوچ تو‏ں حنیف محمد نو‏‏ں وزیر محمد نے بھاری دل تو‏ں آگاہ کر دتا۔ وزیر محمد د‏‏ی عمر ترانوے برس تو‏ں ودھ ہو گئی ا‏‏ے۔ ایويں اوہ پاکستان دے سب تو‏ں عمر رسیدہ ٹیسٹ کرکٹ کھلاڑی نيں۔ تے اودو‏ں انگلینڈ وچ اک باوقار زندگی گزار رہے نيں۔ فرصت دے اوقات وچ باغبانی کردے نيں تے ٹی وی اُتے کرکٹ میچ دیکھدے نيں

ہور ویکھو

• کرکٹ
• ٹیسٹ کرکٹ
• پاکستان قومی کرکٹ ٹیم
• پاکستان دے ٹیسٹ کرکٹ کھلاڑی
• طویل العمرکرکٹ کھلاڑیاں د‏‏ی عالمی لسٹ