نیکولس نوٹووچ
 

جم سنہ 1858 [۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷]  ویکی ڈیٹا اُتے (P569) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن


کیرچ   ویکی ڈیٹا اُتے (P19) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

تاریخ وفات 20ویں صدی  ویکی ڈیٹا اُتے (P570) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن

شہریت روسی سلطنت   ویکی ڈیٹا اُتے (P27) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
عملی زندگی
پیشہ صحافی ،  لکھاری   ویکی ڈیٹا اُتے (P106) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
پیشہ ورانہ زبان روسی [۸][۹]،  فرانسیسی ،  انگریزی [۱۰]  ویکی ڈیٹا اُتے (P1412) د‏‏ی خاصیت وچ تبدیلی کرن
نکولس نوٹوچ

شلیم یا نیکولائی الیگزینڈرووچ نوٹوچ ( روسی بولی: Николай Александрович Нотович ) (13 اگست ، سنہ 1858 ء - 1916 دے بعد) ، جو مغرب وچ نیکولاس نوٹوچ کے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ، اک کریمین [۱۱] یہودی مہم جو سی ، جس نے روسی ارسٹوکریٹ ،   جاسوس [۱۲][۱۳] تے صحافی ہونے دا دعویٰ کيت‏‏ا سی ۔

نوٹوچ اپنی 1894 د‏‏ی کتاب دے لئی مشہور اے جس وچ ایہ دعوی کيت‏‏ا گیا اے کہ عیسیٰ علیہ السلام دے نامعلوم سالاں دے دوران ، اوہ گیلیل سے ہندوستان چلا گیا تے یہودیہ واپس جانے تو‏ں پہلے بدھ مذہب تے ہندوواں دے نال تعلیم حاصل کيتی۔ نوٹوچ دا دعوی اک دستاویز اُتے مبنی سی جس دے بارے وچ انہاں نے کہیا سی کہ انہاں نے ہیمس خانقاہ وچ دیکھیا سی جدو‏ں اوہ اوتھ‏ے موجود سن ۔ [۱۴] جدید اسکالرز دے وچکار اتفاق رائے ایہ اے کہ نوسوچ دا حضرت عیسیٰ علیہ السلام دے ہندوستان دے سفر دے بارے وچ بیان اک چکمہ سی۔

نوٹوچ نے جنگ وچ روس دے کردار تو‏ں متعلق کچھ سیاسی کتاباں وی لکھياں۔ [۱۵][۱۶]

عیسی د‏‏ی زندگی

سودھو

نوٹوچ د‏‏ی 1894 د‏‏ی کتاب La vie inconnue de Jesus Christ لا وی انکونیو ڈی جیسس کرسٹ (سینٹ عیسیٰ د‏‏ی زندگی ) دا دعوی اے کہ اپنے نامعلوم سالاں دے دوران ، عیسیٰ نے یہودیہ واپس آنے تو‏ں پہلے ہندوستان دے لئی گیلیل چھڈ دتا تھا تے اوتھ‏ے بدھ مذہب تے ہندوواں دے نال تعلیم حاصل کيتی سی۔ [۱۷]

کتاب دا خاکہ

سودھو
2006 وچ ہیمس خانقاہ

ہندوستان وچ اس د‏ی ٹانگ تڑوانے دے بعد تے لداخماں ہیمس خانقاہ وچ اس تو‏ں صحتیاب ہونے دے بعد ، نوٹوچ نے تبتی مخطوطہ لائف آف سینٹ ایسا، بہترین فرزند انسان دے بارے وچ جانا، — عیسیٰ اسلام وچ یسوع مسیح دا عربی ناں اے ، تے سنسکرت وچ 'معنی' اے مالک'۔ نوٹووچ دا اکاؤنٹ ، زندگی دے متن دے نال ، 1894 وچ لا vie inconnue de Jesus Christ دے طور اُتے فرانسیسی بولی وچ شائع ہويا سی۔ اس دا انگریزی ، جرمن ، ہسپانوی تے اطالوی وچ ترجمہ کيت‏‏ا گیا سی۔

[۱۷]

جعلسازی تے مبینہ اعتراف جرم دے الزامات

سودھو

نوٹووچ د‏‏ی کتاب دے شائع ہُندے ہی تنازعہ پیدا ہوگیا۔ ماہر فلولوجس میکس مولر نے پیش کردہ اکاؤنٹ وچ بے اعتقالی دا اظہار کيت‏‏ا تے تجویز پیش د‏‏ی کہ یا تاں نوٹوچچ کِس‏ے عملی لطیفے دا شکار سی یا اس نے اس دے ثبوت جعلی بنائے ني‏‏‏‏ں۔ [۱۸] مولر نے لکھیا: "یہ سمجھنے تو‏ں کہ ایم۔ نوتوچ اک شریف آدمی اے تے جھوٹھا نئيں اے ، اسيں ایہ سوچنے وچ مدد نئيں ک‏ر سکدے کہ لداخ تے تبت دے بدھ بھکشو بھگت رہے ہون گے ، جو پُرجوش تفریحی مسافراں تو‏ں لطف اندوز ہُندے نيں ، تے ایہ کہ ایم نوٹوچ بہت دور گر پئے۔ انہاں دے لطیفاں دا شکار آسان۔ " [۱۴] اس دے بعد مولر نے ہیمس خانقاہ وچ ہیڈ لاما نو‏‏ں دستاویزات تے نوٹوچ د‏‏ی کہانی دے بارے وچ پُچھنے دے لئی لکھیا۔ ہیڈ لامہ نے جواب دتا کہ پندرہ سالاں وچ خانقاہ وچ کوئی مغربی سیاح نئيں آیا سی ، اس دوران اوہ اوتھ‏ے ہیڈ لامہ رہیا سی ، تے نوٹوچ د‏‏ی کہانی تو‏ں متعلق کوئی دستاویزات موجود نئيں سن۔ [۱۹] دوسرے یورپی اسکالراں نے وی نوٹوچ دے اکاؤنٹ د‏‏ی مخالفت کيتی تے انڈولوجسٹ لیوپولڈ وان شروئڈر نے نوٹوچ د‏‏ی کہانی نو‏‏ں "وڈا موٹا جھوٹھ" قرار دتا۔

جے آرچیبلڈ ڈگلس ، جو آگرہ دے گورنمنٹ کالج وچ انگریزی تے تریخ دے پروفیسر سن ، فیر سر لامہ دے انٹرویو دے لئی ہیمس خانقاہ دا دورہ کيت‏‏ا ، جنھاں نے فیر دسیا کہ نوٹوچ کدی نئيں سی تے نہ ہی ایسی دستاویزات موجود سن۔ [۱۹] ولہیلم سلیمیلچر دا کہنا اے کہ نوتوچ دے اکاؤنٹس نو‏‏ں جلد ہی جعلی دستاویزات دے طور اُتے بے نقاب کردتا گیا سی ، تے اج تک کِس‏ے نو‏‏ں وی نوٹووچ دے دعوے دے انہاں مخطوطات د‏‏ی جھلک نئيں ملی ا‏‏ے۔ نوٹوچ نے پہلے اپنے دفاع دے دعوےآں دا جواب دتا۔ [۲۰] لیکن اک بار مورخین نے اس د‏ی کہانی دا دوبارہ جائزہ لیا تاں ، کہیا جاندا اے کہ نوٹوچ نے اس گل دا اعتراف کيت‏‏ا اے کہ اس نے اس دا ثبوت من گھڑت بنایا ا‏‏ے۔ [۱۴]

بائبل دے اک اسکالر تے مورخ بارٹ ڈی اہرمنکہندے نيں کہ "اج سیارے اُتے کوئی وی ایسا پہچان والا عالم نئيں اے جس نو‏‏ں اس معاملے وچ کوئی شکوک و شبہات ني‏‏‏‏ں۔ اس ساری کہانی نو‏‏ں ونے ایجاد کيت‏‏ا سی ، جس نے اس دے جھانسے دے لئی خوب سودے تے بدنامی د‏‏ی کافی رقم کمائی سی۔ " [۲۱] اُتے ، دوسرے لوک اس تو‏ں انکار کردے نيں کہ نوٹووچ نے کدی وی اپنے اُتے لگے الزامات نو‏‏ں قبول کيت‏‏ا۔ فدا حسنین ، اک کشمیری مصنف ، نے بیان کيت‏‏ا اے:

نوٹووچ نے عوامی طور اُتے اپنے وجود دا اعلان کرکے ، انہاں لوکاں دے ناواں دے نال ، جنہاں تو‏ں اوہ کشمیر تے لداخ وچ اپنے سفراں وچ ملے سن ۔ . . . انہاں نے اپنی تالیف وچ موجود آیات د‏‏ی صداقت د‏‏ی تصدیق دے لئی تسلیم شدہ مستشرقین د‏‏ی صحبت وچ تبت واپس جانے د‏‏ی پیش کش وی کيتی۔ فرانسیسی جریدے لا پائیکس وچ ، انہاں نے آرتھوڈوکس چرچ اُتے اپنے عقیدے د‏‏ی تصدیق د‏‏ی ، تے اپنے حامیاں نو‏‏ں مشورہ دتا کہ اوہ ہیمس وچ بدھ مت دے طومار دے وجود دے سادہ مسئلے تک خود نو‏‏ں محدود رکھن۔ [۲۲]

اگرچہ اوہ اس د‏ی کہانی تو‏ں متاثر نئيں ہوئے سن ، لیکن سر فرانسس ینگ ہسبند اسکردو دے نیڑے نیکولس نوٹوچ نال ملاقات کيت‏ی یاد کردے نيں ، اس تو‏ں کچھ عرصہ بعد نوٹوچ نے ہیمس خانقاہ چھڈ دتا سی۔

ہندوستان وچ تعاون

سودھو
ہیمس خانقاہ وچ زائرین

اگرچہ نووچ نو‏‏ں یورپ وچ بدناں کيت‏‏ا گیا سی ، لیکن سوامی ابھیدانند نے 1922 وچ ہیمس خانقاہ دا دورہ کيت‏‏ا تاکہ نووچ د‏‏ی انہاں خبراں د‏‏ی تصدیق د‏‏ی جاسک‏‏ے جو اس نے پچھلے سال امریکا وچ سنیا سی ، خانقاہ دے لاماس نے اس د‏ی تصدیق کيت‏ی سی کہ نوٹوچ نو‏‏ں توڑے ہوئے خانقاہ وچ لیایا گیا سی ٹانگ تے اوہ اوتھ‏ے اک ڈیڑھ ماہ دے لئی نرسنگ تھا. انہاں نے اسنو‏ں ایہ وی دسیا کہ ایسو دے بارے وچ تبتی نسخہ نوٹوچ نو‏‏ں دکھایا گیا سی تے اس دے مندرجات د‏‏ی ترجمانی کيتی گئی سی تاکہ اوہ انہاں دا روسی بولی وچ ترجمہ کرسک‏‏ے۔ [۲۳] ایہ مخطوطہ ابیڈانند نو‏‏ں دکھایا گیا ، [۲۴] جس دے 14 ابواب سن ، جنہاں وچ 223 دوڑے ( سلوک ) سن ۔ سوامی دے پاس لاما د‏‏ی مدد تو‏ں ترجمہ شدہ مخطوطہ دے کچھ حصے سن ، جنہاں وچو‏ں تقریبا 40 40 آیات سوامی دے سفر نامے وچ شائع ہوئیاں سن۔ [۲۳] [lower-alpha ۱] مبینہ طور اُتے مسیح دے جی اٹھنے [نچلی الفا 1] دے بعد لکھی گئی اصلی پالي نسخہ - جس دے بارے وچ کہیا گیا سی کہ اوہ لہاسا دے نیڑے ماربور خانقاہ وچ ا‏‏ے۔ [۲۶] اُتے ، ابیدانند د‏‏ی موت دے بعد ، انہاں دے اک شاگرد نے کہیا کہ جدو‏ں اوہ خانقاہ وچ دستاویزات دے بارے وچ پُچھنے دے لئی گئے سن تاں انہاں نو‏ں دسیا گیا سی کہ اوہ غائب ہوگئے نيں ، خانقاہ کِس‏ے تنازعہ تو‏ں خود نو‏‏ں وکھ کرنے د‏‏ی خواہش مند ا‏‏ے۔ [۲۷] [ غیر بنیادی ذریعہ درکار اے ] بنگال واپسی دے بعد ، سوامی نے اپنے معاون بھیرب چیتنیا تو‏ں کہیا کہ اوہ جو نوٹ لیا اے اس د‏ی بنیاد اُتے سفری کتاب دا اک مخطوطہ تیار کرن۔ ایہ مخطوطہ ساکری طور اُتے وشواوانی وچ شائع ہويا سی ، جو رام کرشن ویدتا سمیندی د‏‏ی ماہانہ اشاعت 1927 وچ سی تے اس دے بعد بنگالی زبان وچ اک کتابی شکل وچ شائع ہوئی۔ انگریزی بولی وچ اس کتاب دا پنجواں ایڈیشن 1987 وچ شائع ہويا سی ، جس وچ نوٹوچ دے لائف آف سینٹ عیسی دا انگریزی ترجمہ وی بطور ضمیمہ موجود ا‏‏ے۔ [۲۳]

پرم یوگانندنے لکھیا نکولس روئریچ وی وسط 1920s وچ تبت دے دورے دے دوران Novotovich دے تے Abhedananda د‏‏ی کہانی د‏‏ی تصدیق کی. انہاں نے ایہ وی لکھیا اے کہ "ہندوستان وچ عیسیٰ دے برساں دے ریکارڈ پوری وچ محفوظ سن ، ہندوستانی کرشنا تیرتھا دے مطابق ، تے پوری چھڈنے دے بعد عیسیٰ نے" سکيت‏‏ا بدھ فرقہ دے نال چھ سال گزارے سن ۔ . . فلسطین پرتن تو‏ں پہلے نیپال تے تبت "۔ انہاں نے ہور کہیا کہ "ان ریکارڈاں د‏‏ی مجموعی قیمت تاریخی عیسیٰ د‏‏ی تلاش وچ ناقابل شناخت اے "۔ [۲۸]

دوسرے مصنفاں دے حوالے

سودھو

مصنف ایلس ڈنبر نیلسن نے 1895 دے انہاں دے مجموعہ وایلیٹس تے ہور کہانیاں وچ جیسس مسیح د‏‏ی نامعلوم زندگی دا جائزہ وی شامل کيت‏‏ا ا‏‏ے۔ [۲۹] 1899 وچ مرزا غلام احمد نے ہندوستان وچ عیسیٰ لکھیا (1908 وچ شائع ہويا) تے دعوی کيت‏‏ا کہ عیسیٰ صلیب تو‏ں بچنے دے بعد ہندوستان گیا سی ، لیکن خاص طور اُتے نوٹوچ تو‏ں اس گل تو‏ں متفق نئيں سی کہ اس تو‏ں پہلے عیسیٰ ہندوستان گیا سی۔ [۳۰][۳۱]

دوسرے مصنفاں نے انہاں موضوعات نو‏‏ں لیا اے تے اسنو‏ں اپنی تخلیقات وچ شامل کيت‏‏ا ا‏‏ے۔ مثال دے طور اُتے ، اس د‏ی کتاب دی لوسٹ ایئرز آف جیسس وچ : دستاویزی ثبوت وچ جیسس دے 17 سالہ مشرق وچ سفر دا ثبوت ، الزبتھ کلیئر نبی نے اس گل دا دعوی کيت‏‏ا اے کہ بدھ دے نسخے اس گل دا ثبوت فراہ‏م کردے نيں کہ عیسیٰ نے ہندوستان ، نیپال ، لداخ تے تبت دا سفر کيت‏‏ا سی۔ [۳۲] جیسس لیویڈ انہاں انڈیا وچ اپنی کتاب ماں ، جرمن مصنف ہولگر کرسٹن نے نیکولاس نوٹوچ تے مرزا غلام احمد دے نظریات نو‏‏ں فروغ دتا۔ جیرالڈ اوکولنس نے کارسٹن دے کم نو‏‏ں انہاں کہانیاں د‏‏ی نقل دے طور اُتے درجہ بند کيت‏‏ا۔ [۳۳] اپنے 2002 دے مزاحیہ ناول لیمب: انجیل آف بِف دے مطابق ، مسیح دے بچپن دے پال ، مضحکہ خیز مصنف کرسٹوفر مور نے ایہ خیال پیش کيت‏‏ا کہ 15 تو‏ں 30 سال د‏‏ی عمر وچ ، عیسیٰ تب خانہ وچ اک خانقاہ وچ بدھ مت دے مطالعہ دے لئی گئے سن (پہلے افغانستان دا سفر کرنے دے بعد) ) ، فیر ہندومت د‏‏ی تعلیم حاصل کرنے دے لئی ہندوستان۔

دوسری تحریراں

سودھو

1906 وچ نوٹوچ نے روسی تے فرانسیسی بولی وچ اک کتاب شائع د‏‏ی ، جس وچ فرانس تے انگلینڈ دے نال ٹرپل اینٹینٹی وچ روس دے داخلے د‏‏ی التجا کيتی گئی۔ اس دا فرانسیسی بولی وچ حقدار اے: لا روسی تے لیلینس انگلیس: udeٹڈ ہسٹریک اینڈ پولیٹیکل ۔ [۱۵] اس نے زار نکولس دوم تے سکندر سوم د‏‏ی سوانح حیات وی لکھياں۔ [۳۴] اس نے L'Europe-la Veille de la Guerre وی لکھیا سی [۱۶]

حوالے

سودھو

فوٹ نوٹ

  1. The lamas also told Swami that after his resurrection, Christ secretly came to Kashmir and lived in a monastery surrounded by many disciples. The original manuscript in Pali was prepared "three or four years" after Christ's death, on the basis of reports by local Tibetans and the accounts from wandering merchants regarding his crucifixion.[۲۵]
حوالے
  1. فرینس دا ببلیوٹیک نیشنل آئی ڈی: https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb122033699 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — عنوان : اوپن ڈیٹا پلیٹ فارم — اجازت نامہ: Open License
  2. سرو ویاپک ادھکار شناختی: https://d-nb.info/gnd/10155575X — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۷ اکتوبر ۲۰۱۵ — اجازت نامہ: Creative Commons CC0 License
  3. Project Gutenberg author ID: https://gutenberg.org/ebooks/author/33818 — subject named as: Nicolas Notovitch — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷ — مصنف: Michael S. Hart — ناشر: Project Gutenberg Literary Archive Foundation — اجازت نامہ: Unlicense
  4. SNAC ARK ID: https://snaccooperative.org/ark:/99166/w6bg4nfz — subject named as: Nicolas Notovitch — اخذ شدہ بتاریخ: ۹ اکتوبر ۲۰۱۷
  5. این کے سی آر اے یو تی آئی ڈی: https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jx20071030027 — subject named as: Nikolaj Aleksandrovič Notovič
  6. نوکات آئی ڈی: https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=1207&url_prefix=http://nukat.edu.pl/aut/&id=n97018838 — subject named as: Nikolai Notovitch
  7. Vatican Library VcBA ID: https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8034&url_prefix=https://opac.vatlib.it/auth/detail/&id=495/78785 — subject named as: Nikolai Notovich
  8. http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb122033699 — اخذ شدہ بتاریخ: ۱۰ اکتوبر ۲۰۱۵ — مصنف: Bibliothèque nationale de France — اجازت نامہ: Open License
  9. CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/167609187
  10. CONOR.SI ID: https://plus.cobiss.net/cobiss/si/sl/conor/225886819
  11. Born in Kertch on August 25th (13th Julian) 1858. Dictionnaire national des contemporains Vol. 3, Paris 1901, p. 274; Klatt, Norbert. 2011. Jesus in Indien: Nikolaus Alexandrovitch Notovitchs „Unbekanntes Leben Jesu“, sein Leben und seine Indienreise (2nd ed.). Göttingen: Norbert Klatt Verlag (Electronic resource; سانچہ:آئی ایس بی این; First print edition Stuttgart 1986)
  12. انڈیا آفس ریکارڈز: Mss Eur E243/23 (Cross)
  13. Public Record Office: FO 78/3998
  14. ۱۴.۰ ۱۴.۱ ۱۴.۲ McGetchin, Douglas T., Indology, Indomania, and Orientalism, Fairleigh Dickinson Univ Press, 2009, سانچہ:آئی ایس بی این. p. 133: "Faced with this cross-examination, Notovich allegedly confessed to fabricating his evidence." سائیٹ غلطی: Invalid <ref> tag; name "McG" defined multiple times with different content
  15. ۱۵.۰ ۱۵.۱ La Russie et l'alliance anglaise: étude historique et politique. Paris, Plon-Nourrit, 1906.
  16. ۱۶.۰ ۱۶.۱ L'Europe à la veille de la guerre. Paris A. Savine, 1890
  17. ۱۷.۰ ۱۷.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  18. Simon J. Joseph, "Jesus in India?" Journal of the American Academy of Religion Volume 80, Issue 1 pp. 161-199: "Max Müller suggested that either the Hemis monks had deceived Notovitch or that Notovitch himself was the author of these passages"
  19. ۱۹.۰ ۱۹.۱ Bradley Malkovsky, "Some Recent Developments in Hindu Understandings of Jesus" in the Journal of Hindu-Christian Studies (2010) Vol. 23, Article 5.:"Müller then wrote to the chief lama st Hemis and received the reply that no Westerner had visited there in the past fifteen years nor was the monastery in possession of any documents having to do with the story Notovitch had made public in his famous book" … "J. Archibald Douglas took it upon himself to make the journey to the Hemis monistry to conduct a personal interview with the same head monk. What Douglas learned there concurred with what Mueller had learned: Notovitch had never been there."
  20. D. L. Snellgrove and T. Skorupski, The Cultural Heritage of Ladakh, p. 127, Prajna Press, 1977. سانچہ:آئی ایس بی این
  21. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  22. Fida Hassnain. A Search for the Historical Jesus from Apocryphal, Buddhist, Islamic & Sanskrit Sources. Gateway Books, Bath, UK. 1994, p. 29.]]
  23. ۲۳.۰ ۲۳.۱ ۲۳.۲ Chaitanya 1987.
  24. Swami Abhedananda's "Journey Into Kashmir and Tibet" rendered into English by Ansupati Dasgupta and Kunja Bihari Kundu.
  25. Chaitanya 1987, p. 121.
  26. Price, Robert M. (June 2001). "Jesus in Tibet: A Modern Myth". https://www.westarinstitute.org/resources/the-fourth-r/jesus-in-tibet/. Retrieved on
    March 7, 2019. 
  27. Hooper 2012.
  28. The Second Coming of Christ, Chapter 5 (Self-Realization Fellowship, 2004)
  29. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  30. J. Gordon Melton, The Encyclopedia of Religious Phenomena, 2007. p. 377
  31. Mirza Ghulam Ahmad, Jesus in India, (Jul 1, 2003) سانچہ:آئی ایس بی این pages iv-v (publisher's note)
  32. Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  33. Gerald O'Collins and Daniel Kendall, Focus on Jesus, Mercer Univ Press 1998. سانچہ:آئی ایس بی این. pages 169-171
  34. Nicolas Notovitch, L'empereur Nicolas II et la politique russe, Paris : P. Ollendorff, 1895.

ذرائع

سودھو
Page سانچہ:Refbegin/styles.css has no content.
  • Chaitanya, Brahmachari Bhairab [first published in Bengali in 1929] (1987). Swami Abhedananda's Journey into Kashmir and Tibet, Rendered into English by Ansupati Daspupta and Kunja Bihari Kundi, Calcutta: Ramakrishna Vedanta Math. 
  • Hooper, Richard (2012). Jesus, Buddha, Krishna, and Lao Tzu. 

ہور پڑھو

سودھو
 Page سانچہ:Refbegin/styles.css has no content.
  • Douglas, J. Archibald (1896). "The Chief Lama of Himis on the Alleged 'Unknown Life of Christ". Nineteenth Century 39: 667–678. 
  • Fader, H. Louis, The Issa Tale That Will Not Die: Nicholas Notovich and His Fraudulent Gospel (University Press of America, 2003). ISBN [[Special:BookSources/978-0-7618-2657-6
  • Müller, Max (1894). "The Alleged Sojourn of Christ in India". Nineteenth Century 36: 515. 
  • Notovitch, Nicolas (2006). The Unknown Life of Jesus Christ: By the Discoverer of the Manuscript, Translated by J. H. Connelly and L. Landsberg, Murine Press. 
  • Paratico, Angelo, The Karma Killers, New York, 2009. This is a novel based on Notovitch's story, set in modern times with flashbacks to the time of Jesus and to World War II. Most of it is based in Hong Kong and Tibet. It was first printed in Italy under the title Gli Assassini del Karma, Rome 2003.

باہرلے جوڑ

سودھو