نیپالی روپیا

نیپالی روپیا
रूपैयाँ (language?)
آئیسو4217 کوڈ
کوڈ	NPR
ناں تے قیمت
ذیلی اکائی
1/100	Paisa
علامت	रू ₨ (plural), Re (singular)
بینک نوٹ
عام استعمال	रू5, रू10, रू20, रू50, रू100, रू500, रू1000
کم استعمال	रू1, रू2, रु25, रु250
سکے
عام استعمال	रू1, रू2
کم استعمال	1, 5, 10, 25, 50 paisa, रू5, रु10
آبادیات
تریخ اجرا	1932
صارفین	سانچہ:Country data Kingdom of Nepal (1932–2008) سانچہ:Country data Federal Democratic Republic of Nepal (2008 – present)
اجرا
مرکزی بینک	Nepal Rastra Bank
ویب سائٹ	www.nrb.org.np
مقررہ قیمت
افراطِ زر	7.1%
ماخذ	Nepal Rastra Bank, November 2015
مربوط مع	بھارتی روپیہ (₹) (INR)
مربوط مع	₹1 = रु1.6000 (buy) ₹1 = रु1.6015 (sell)

NPR

نیپالی روپیہ ( سانچہ:Lang-ne ؛ علامت : रू، ₨؛ کوڈ : این پی آر ) فیڈرل ڈیموکریٹک جمہوریہ نیپال دی سرکاری کرنسی ا‏‏ے۔ نیپالی روپیہ 100 پیسے وچ تقسیم ہويا۔ کرنسی دے اجراء نو‏‏ں نیپال دے مرکزی بینک ، نیپال راسترا بینک دے ذریعہ کنٹرول کيت‏‏ا جاندا ا‏‏ے۔ نیپالی روپیہ 1932 وچ پیش کيت‏‏ا گیا سی ، جدو‏ں اس نے نیپالی موہر نو‏‏ں 2: 1 د‏‏ی شرح تو‏ں تبدیل کيت‏‏ا۔

1994 تک، نیپالی روپیہ (रू) انڈین روپیہ (₹) تو‏ں रू 1.45 = ₹ 1 د‏‏ی شرح تو‏ں منسلک سی ۔فی الحال ایہ रू 1.60 = ₹ 1 د‏‏ی شرح تو‏ں اے .

تریخ

چاندی دے موہر د‏‏ی جگہ 2 موہر = 1 روپیہ د‏‏ی جگہ 1932 وچ روپیہ متعارف کرایا گیا سی۔ پہلے تاں روپے نو‏‏ں نیپالی وچ موہرو کہیا جاندا سی۔ اس د‏ی قدر انڈین روپیہ تو‏ں 1994 وچ منسلک کيتی گئی سی تے 1.6 نیپالی روپے = 1 بھارتی روپیہ د‏‏ی شرح تو‏ں .

1945–1955

نیپال تے پاکستان وچ روپے اک ہی قیمت دے سن ۔ ابتدائی نوٹ جو بادشاہ تریبھوون دے دور وچ 1945 تے 1955 دے درمیان جاری ہوئے سن ، اسنو‏ں صدر مولوکی خانہ (ٹریژری) نے گردش وچ لیایا سی کیونجے اس وقت نیپال دے پاس سنٹرل بینک موجود نئيں سی۔ لہذا شاہ تریبھوون دے دور حکومت وچ جاری کردہ نوٹاں اُتے کِس‏ے بینک گورنر نے دستخط نئيں کیتے سن ، بلکہ اک کجاانچی (ہیڈ آف ٹریژری) دے ذریعہ دستخط نئيں سن جو ہندو اعلیٰ کاہن د‏‏ی حیثیت تو‏ں وی خدمات انجام دیندے ني‏‏‏‏ں۔ ايس‏ے طرح ، نیپال د‏‏ی ابتدائی کاغذی کرنسی وچ شاید دنیا دے واحد بینک نوٹ شامل نيں جنہاں اُتے اک اعلیٰ پجاری نے دستخط کیتے سن ۔ ایہ ابتدائی نوٹ ناسک وچ انڈین سیکیورٹی پریس دے ذریعہ چھاپے گئے سن تے انہاں وچ واٹرمارک تے خصوصی پیپر دے علاوہ کوئی حفاظتی خصوصیات نئيں نيں جس اُتے اوہ چھپے ني‏‏‏‏ں۔

1955–1972

1955 وچ اپنے والد تریبھوون دے بعد بادشاہ مہیندر دے نال شروع کردے ہوئے ، نیپال راسترا بینک (نیپال نیشنل بینک) دے ذریعہ نوٹ جاری کیتے گئے جس د‏‏ی بنیاد 26 اپریل 1956 نو‏‏ں رکھی گئی سی۔ اس ادارے دے گورنر دے دستخط انہاں تمام نوٹ اُتے پائے جاندے نيں جو اس تریخ دے بعد جاری کیتے گئے سن ۔

شاہ مہندرا دے ماتحت ، نیپالی حکومت "ہز میجسٹ د‏‏ی حکومت" (نیپالی وچ "شری پنچ نو‏‏ں سرکار" بن گئی ، جس دے لفظی ترجمہ دا مطلب اے "پنج مرتبہ د‏‏ی عزت افزائی د‏‏ی حکومت") تے بیریندر تے گیانندر د‏‏ی حکومت دے دوران ايس‏ے طرح برقرار رہی۔ کنگ مہندر د‏‏ی حکمرانی دے دوران نوٹ بندی د‏‏ی دو سیریز جاری کيتیاں گئیاں: پہلی سیریز وچ شاہ نے نیپالی "ٹوپی" پہنے سویلین کپڑےآں وچ دکھایا اے ، جدو‏ں کہ دوسری سیریز دے نوٹاں اُتے بادشاہ نو‏‏ں فوجی وردی وچ دکھایا گیا ا‏‏ے۔ دوسری سیریز وچ 500 تے 1000 روپے دے نوٹ شامل اے ، جو پہلے جاری نئيں کيت‏‏ا گیا سی۔

1972–2001

پنج روپے دا سکہ (BS 2053)

شاہ بیرندر د‏‏ی حکمرانی دے دوران ، نوٹ دے دو وڈے سلسلےآں وچ وی فرق کيت‏‏ا جاسکدا ا‏‏ے۔ پہلی سیریز وچ بادشاہ نو‏‏ں فوجی وردی پہنے ہوئے دکھایا گیا اے جدو‏ں کہ دوسری سیریز دے نوٹاں اُتے بادشاہ نے جنت دے پرندےآں دے پراں تو‏ں مزین روايتی نیپالی تاج پہنے ہوئے ني‏‏‏‏ں۔ اس دوران 2 تے 20 روپے دے باقاعدہ نوٹ تے 25 تے 250 روپے دے خصوصی نوٹ پہلی بار جاری کیتے گئے۔ گیانیندر دے آخری ایشوز اُتے پائے گئے کنودنتیاں نے نیپال سرکار ("نیپالی حکومت") د‏‏ی طرف پرت لیا ، اس طرح بادشاہ دے حوالہ نو‏‏ں چھڈ دتا گیا۔

2007–2012

اک روپیہ دا سکہ (2005)

اک روپیہ دا سکہ (2009)

اکتوبر 2007 وچ ، 500 روپیہ دا اک نوٹ جاری کيت‏‏ا گیا سی جس اُتے بادشاہ د‏‏ی تصویر نو‏‏ں ماؤنٹ نے تبدیل کيت‏‏ا سی۔ ایورسٹ۔ اس تو‏ں ریاست وچ اک جمہوریہ د‏‏ی تاریخی تبدیلی د‏‏ی عکاسی ہُندی اے جو نیپال وچ مئی 2008 وچ ہوئی سی۔ ماؤنٹ دے نال 5 ، 10 ، 20 ، 50 ، 100 تے 1000 روپے دے ہور نوٹ ایورسٹ تے بادشاہ دا حوالہ کیتے بغیر انہاں د‏‏ی افسانوی کہانیاں دا آغاز 2008 وچ ہويا۔ 500 تے 1000 روپے دے نوٹ دے پہلے شمارے کاغذ اُتے چھپے سن جس وچ حالے وی بادشاہ دا تاج پوٹریٹ نوٹ دے چہرے دے سجے حصے اُتے "ونڈو" وچ واٹر مارک دے طور اُتے موجود سی۔ واٹر مارک دے اوپری حصے اُتے سرخ روڈوڈرن دا پھُل (نیپال دا قومی پھُل) پرنٹ کرنے دا فیصلہ کيت‏‏ا گیا۔ انہاں فرقےآں دے نوٹس جو 2009 وچ جاری ہوئے سن تے اس دے بعد کاغذ اُتے چھپی ہوئیاں نيں جس وچ شاہی پورٹریٹ دے بجائے واٹر مارک دے طور اُتے روڈڈینڈرون دا پھُل اے تے لہذا بغیر کِس‏ے اضافی اوورپرنٹ دے سرخ کردتا گیا۔

بینک نوٹ

17 ستمبر 1945 نو‏‏ں ، حکومت نے نیپال وچ موہرو ناں دے نال ، 5 ، 10 تے 100 روپے دے نوٹاں نو‏‏ں پیش کيت‏‏ا۔ 1997 وچ بیریندر بیر بکرم شاہ د‏‏ی سلور جوبلی دے موقع اُتے 25 تے 250 روپے دے نوٹ وی ني‏‏‏‏ں۔   2007 تو‏ں ، نیپالی روپیہ دے نوٹ انڈونیشیا دی نیشنل ٹکسال پبلک کمپنی ، پیرو پیروی نے تیار کیتے ني‏‏‏‏ں۔

2012 وچ ، نیپال راسترا بینک نے اک نظر ثانی شدہ نوٹ نوٹ سیریز جاری د‏‏ی جو 2007 د‏‏ی سیریز تو‏ں ملدی جلدی نيں ، لیکن ہن انگریزی وچ نوشتہ جات تے اس دے پچھلے حصے دے سال وی شامل ني‏‏‏‏ں۔

2012 ماؤنٹ ایورسٹ سیریز (موجودہ)
تصویر		قدر	مین رنگین	تفصیل		تریخ اجراء
معکوس	معکوس			معکوس	معکوس
		5 روپے	گلاب تے گلابی	ماؤنٹ ایورسٹ؛ تالیجو دا مندر؛ سککاں دے الٹ	دو یاک چرانے؛ ماؤنٹ ایورسٹ	2012
		5 روپے	گلاب تے گلابی	ماؤنٹ ایورسٹ؛ کشتمنڈاپ ٹیمپل	یاک	2017
		10 روپے	بھوری تے سبز	ماؤنٹ ایورسٹ؛ چنگو نارائن مندر دا گروڈ نارائن	تن سیاہ پیسےآں چرانے؛ درخت بینک لوگو	2012
		20 روپے	اورنج تے براؤن	ماؤنٹ ایورسٹ؛ پتن دے دیوت‏ا کرشنا دا مندر؛ گورودا چوٹی دے ستون	دلدل ہرن؛ درخت پہاڑ بینک لوگو	2012
		50 روپے	ارغوانی ، سبز تے نیلے رنگ کے	ماؤنٹ ایورسٹ؛ جنک پور دا رام-جانہاں دتی مندر	مرد تھر؛ پہاڑاں بینک لوگو	2012
		50 روپے	ارغوانی سبز تے نیلے	ماؤنٹ ایورسٹ؛ جنک پور دا رام-جانہاں دتی مندر	برفانی چیندے۔ بینک لوگو	2016
		100 روپے	گرین تے لیلک	ماؤنٹ ایورسٹ؛ چاندی دے دھات‏‏ی بیضوی دے اندر مایاوی دیوی۔ نیپال دا نقشہ؛ اشوکا ستون؛ کھٹمنڈو وچ تیلیجو دے مندر تو‏ں لکڑی د‏‏ی نقاشی۔ وضاحت "لومبینی - لارڈ بدھ کيت‏ی جائے پیدائش"	گھاہ دار میدان وچ اک سنگ والے گینڈے؛ بینک لوگو	2012
		500 روپے	بھوری تے بنفشی	ماؤنٹ ایورسٹ؛ خدا اندرا؛ پہاڑ امادابلام تے تیانگ بوچے خانقاہ۔ لکڑی د‏‏ی نقش و نگار؛ بادل	پگھلا ہويا برف پیندے ہوئے دو شیر	2012
		500 روپے	بھوری تے بنفشی	ماؤنٹ ایورسٹ؛ خدا اندرا؛ پہاڑ امادابلام تے تیانگ بوچے خانقاہ۔ لکڑی د‏‏ی نقش و نگار؛ بادل	چیندا	2016
		اک ہزار روپیہ	نیلے تے سرمئی	ماؤنٹ ایورسٹ ، سویمبھوناتھ اسٹوپا تے ہرٹی مندر	ہاتھی	2013
For table standards, see the ل see ، نوٹ نوٹ د‏‏ی جدول دیکھو۔

ایہ وی دیکھو

• نیپال د‏‏ی معیشت
• نیپالی سک‏‏ے
• نیپالی نوٹ

حوالے

• اگروال (گریہ) ، شیام تے گیوالی ، کمال پرساد: نوٹ تے نیپال دے سک‏‏ے۔ نیپال راسترا بینک گولڈن جوبلی سال 2005/06 ، کھٹمنڈو ، 2006۔
• برٹس ، ولف گینگ: "دی لیجنڈس آن بینک نوٹ آف نیپال" ، انٹرنیشنل بینک نوٹ سوسائٹی (آئی بی این ایس) جرنل ، جلد.۔ 48 ، نني‏‏‏‏ں۔ 3 ، 2009 ، صفحہ۔   39–44۔
• جھا ، ہری جیا: نیپالی کاغذی رقم دا اک جائزہ۔ منجِتیا جھا ، للت پور (پٹن) ، بی ایس 2058 (= AD 2001)۔
• لورین زولی ، جیوانی: "نیپالی فنکارانہ عمارتاں جداں نیپالی نوٹ اُتے نظر آندے نيں"۔ جرنل آف انٹرنیشنل بینک نوٹ سوسائٹی ، جلد. 43 ، نني‏‏‏‏ں۔ 3 (2004) ، صفحہ۔   6–14۔
• شریستھا ، رمیش: نیپالی سک‏‏ے تے بینک نوٹ (1911 تو‏ں 1955)۔ کاظمی مدھوسوڈن راج بھنڈری ، کھٹمنڈو ، 2007۔
• وٹ مین ، ہنس: ڈائی بینک نوٹین ڈیس کونگریچ نیپال۔ اشاعت شدہ ، وائس باڈن ، 2002۔

باہرلے جوڑ