نیما یوشیج

نیما یوشیج
جم	12 نومبر 1895   یوش، مازندران
وفات	4 جنوری 1960 (65 سال)  شیمرنت
وجہ وفات	نمونیا
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	دولت علیہ ایران (۱۸۹۶–۱۹۲۵) پہلوی ایران (۱۹۲۵–۱۹۶۰)
عملی زندگی
پیشہ	شاعر ،  استاد ،  لکھاری ،  ادبی نقاد
پیشہ ورانہ زبان	فارسی ،  مازندرانی
دستخط
باب ادب

علی اسفند یاری المعروف نیما یوشیج (11 نومبر 1897ء – 3 جنوری 1960ء) ایرانی معاصر فارسی شاعر سن ۔ اوہ اپنی شاعری دے سبب مشہور نيں جسنو‏ں "شعر نو" تے "شعر نیمائی" کہیا جاندا ا‏‏ے۔ انہاں نو‏ں جدید فارسی شاعری دا موجد کہیا جاندا ا‏‏ے۔

سوانح

ایران وچ صوبہ مازندران دے شہرستان نور دے اک دور افتادہ دیہات یوش وچ پیدا ہوئے۔ انہاں دے والد ابراہیم نوری اعظام السطنہ جرات مند آزادی خواہاں وچ شمار ہُندے سن ۔ نیما دا بچپن آرام و آسائش وچ بسر ہويا۔ ابتدائی تعلیم اپنے وطن وچ حاصل کيتی۔ بارہ سال د‏‏ی عمر وچ تہران آئے۔ "حیات جاوید" تے "سَنت لوئی" ناں دے اسکولاں وچ پڑھیا۔ فارسی دے علاوہ فرانسیسی تے عربی سکھی۔ انہاں دے استاداں وچ نظام وفاء دا ناں اہمیت رکھدا اے جو ادب دے استاد تے شاعری وچ نیما دے مشوق و راہنما سن ۔ علامہ محمد صالح حائری مازندرانی تو‏ں فلسفہ، منطق تے فقہ د‏‏ی تعلیم وی حاصل کيتی۔ نیما دے بقول انہاں اُتے فارسی دے مشہور شاعر نظامی گنجوی تے حافظ شیرازی دے علاوہ رومی تے یورپ دے بعض شاعر و ادبا نے گہرا اثر چھڈیا ا‏‏ے۔ 1916 تو‏ں 1921 دے عرصے وچ اوہ فارسی شاعری دے افق اُتے نمودار ہوئے نيں۔ ابتدا وچ قدیم طرز اُتے شعر کہندے نيں، لیکن یورپ تے خاص طور اُتے فرانسیسی ادب تو‏ں واقفیت نے انہاں اُتے آگہی تے فکر و بینش دے نويں دروازے کھول دیے۔ اوہ اپنے کلام تو‏ں فارسی شاعری نو‏‏ں نويں سمتاں تے جدید افکار و خیالات تو‏ں حقیقی طور اُتے روشناس کراندے نيں۔ موضوع شعر تے شعر د‏‏ی ظاہری شکل و صورت دے سلسلے وچ نويں تجربے کردے نيں۔ 1923 وچ نیما اپنی جدید نظم "افسانہ" شائع کردے نيں جو فرانس دے رومانٹک شاعر دے اسلوب اُتے مبنی سی۔ ایہ ایران وچ طرز بیان تے فنی ادراک وچ اک انقلاب د‏‏ی نشان دہی کردی ا‏‏ے۔ مکالمے د‏‏ی صورت وچ ایہ نظم اُتے شور عاشقانہ خیالات اُتے مشتمل تے حقیقت پسندانہ آہنگ وچ کہی گئی ا‏‏ے۔ اس د‏ی خوبصورت، چست تے نويں تراکیب، پرکشش اسلوب، فکر وخیال د‏‏ی سادگی، تعبیرات د‏‏ی زیبائی تے مکمل طور اُتے مناسب وزن نے نیما نو‏‏ں جدید فارسی شاعری وچ سب تو‏ں بلند مقام اُتے فائز کر دتا۔ اس نے بعد نیما نے فارسی شاعری دے قواعد و ضوابط وچ ترمیم کيتی۔ اس ضمن وچ انہاں نے دو بنیادی تجربے کیتے۔ شعر د‏‏ی فرسودہ تے محدود شکل و صورت وچ تبدیلی نو‏‏ں جائز قرار دتا تے دوسرا ایہ کہ شاعری نو‏‏ں مصنوعی قافیے د‏‏ی قید و بند تو‏ں آزاد کرایا، لیکن شاعری دا جدید محل قدیم بنیاداں ہی اُتے تعمیر کرنے د‏‏ی وکالت کيتی۔ نیما دے طریق کار د‏‏ی مخالفت وی ہوئی تے اس دے جواب وچ نیما د‏‏یاں تحریراں نے انہاں دے اسلوب شاعری د‏‏ی نہ صرف وضاحت کيتی بلکہ جدید فارسی شاعری دے قواعد و ضوابط وی مرتب کر دتے تے اسنو‏ں مستحکم بنیاداں اُتے قائم کر دتا۔ نیما تے انہاں د‏‏ی شاعری اُتے ایران وچ بہت ساریاں کتاباں شائع ہوئے چکيت‏یاں ناں۔ ايس‏ے طرح انہاں دے کلام دے متعدد انتخابات وی منظر عام اُتے آچکے نيں۔

صوبہ تہران دے شہر شمیران وچ 4 جنوری 1960ء نو‏‏ں نمونیا دے سبب انتقال ہويا تے آبائی پنڈ یُوش وچ تدفین ہوئی۔

حوالے