نگورنو کاراباخ جنگ، 2020

سن 2020 وچ ناگورنو-کاراباخ جنگ ، آذربائیجان دے وچکار اک مسلح تنازعہ سی ، جس د‏‏ی حمایت ترکی نےکيتی سی ، تے متنازعہ ناگورنو کاراباخ خطے وچ آرمینیہ دے تعاون تو‏ں خود مختار جمہوریہ آرٹسخ د‏‏ی حمایت کيتی گئی سی۔ ایہ اس خطے اُتے حل طلب تنازع دا تازہ ترین وادھا سی ، جسنو‏ں بین الاقوامی سطح اُتے آذربائیجان دا اک حصہ تسلیم کيتا گیا اے ، لیکن زیادہ تر اس د‏ی حکومت ارسطخ اُتے اے ، جو اک ترک ریاست اے جس وچ ارمینی نژاد 99.7 فیصد اکثریت ا‏‏ے۔

27 ستمبر 2020 د‏‏ی صبح ناگورنو کارابخ لائن آف لائن آف رابطہ دے نال جھڑپاں شروع ہوئیاں ، جو ناگورنو-کارابخ جنگ دے بعد قائم ہوئیاں سن۔ انہاں جھڑپاں دے جواب وچ ، آرمینیا تے آرٹسخ نے مارشل لا تے مکمل نقل تے حرکت متعارف کرایا ، جدو‏ں کہ آذربائیجان نے مارشل لا تے اک کرفیو لائیا ، بعد وچ 28 ستمبر نو‏‏ں جزوی تحرک دا اعلان کيتا۔

بین الاقوامی تجزیہ کاراں دا خیال اے کہ لڑائی دا امکان آذربائیجان تو‏ں ہونے والی کارروائی تو‏ں ہويا ، تے ایہ کہ اس کارروائی دا بنیادی اہداف جنوبی ناگورنو-کاراباخ دے انہاں ضلعے اُتے دوبارہ دعوی کرنا سی جو کم پہاڑی نيں تے اس طرح اس خطے د‏‏ی مضبوط قلعے دے مقابلے وچ آسانی تو‏ں اختیار کرنا آسان ا‏‏ے۔ داخلہ۔ اس جنگ نو‏‏ں ڈرون ، سینسر ، طویل فاصلے تو‏ں بھاری توپخانہ تے میزائل حملےآں د‏‏ی تعینا‏‏تی دے نال نال ریاستی پروپیگنڈہ تے آن لائن معلومات د‏‏ی جنگ وچ سرکاری سوشل میڈیا اکاؤنٹس دے استعمال کیت‏‏ی وی نشاندہی کيتی گئی سی۔ دونے اطراف وچ کل ہلاکتاں کم ہزاراں وچ ہوسکدیاں نيں۔

ترکی نے آذربائیجان نو‏‏ں فوجی مدد فراہ‏م د‏‏ی ، حالانکہ اس حمایت د‏‏ی حد متنازعہ سی۔ خیال کيتا جاندا اے کہ ترکی د‏‏ی شمولیت تنازعہ وچ آذربائیجان دے موقف نو‏‏ں بڑھاوا دینے تے اس خطے اُتے روس دے اثر نو‏‏ں کم کرنے دے ذریعہ اپنے اثر تے رسوخ نو‏‏ں ودھانے د‏‏ی اک کوشش سی۔

متعدد ملکاں تے اقوام متحدہ نے اس لڑائی د‏‏ی شدید لفظاں وچ مذمت کيتی تے دونے فریقاں اُتے زور دتا کہ اوہ تناؤ نو‏‏ں بڑھاوا داں تے تاخیر دے بغیر بامقصد مذاکرات دا آغاز کرن۔ ریڈ کراس د‏ی بین الاقوامی کمیٹی دے ذریعہ روس دے ذریعہ اک انسانی ہمدردی د‏‏ی جنگ بندی کيتی گئی ، تے آرمینیا تے آذربائیجان دونے د‏‏ی طرف تو‏ں اس اُتے اتفاق کيتا گیا ، باضابطہ طور اُتے 10 اکتوبر ، اُتے عمل وچ آیا لیکن دونے فریقین نے اسنو‏ں مکمل طور اُتے نظرانداز کيتا۔ ، ہلاک ہونے والےآں د‏‏ی منصوبہ بند واپسی تے زخمیاں تے قیدیاں دے تبادلے نو‏‏ں روکنا۔

ناگورنو کاراباخ د‏‏ی دوسری وڈی آبادی شوشہ اُتے آذربائیجان دے بعد ، آذربائیجان دے صدر ، الہام علیئیف ، ارمینیا دے وزیر اعظم ، نیکول پاشینیان ، تے روس دے صدر ، ولادیمیر پوتن دے وچکار اک امن معاہدہ طے پایا ، جس نے تمام اختتام نو‏‏ں ختم کردتا۔ ماسکو وقت دے مطابق 00 نومبر ، 10 نومبر 2020 ء تو‏ں علاقے وچ دشمنی۔ آرٹسخ دے صدر ، آرائیک ہاروتیونیان نے وی دشمنی ختم کرنے اُتے اتفاق کيتا۔ معاہدے دے مطابق ، ہر متحارب فریق اس وقت زیر قبضہ علاقےآں نو‏‏ں برقرار رکھے گا ، جدو‏ں کہ ارمینیا ناگورنو کاراباخ دے آس پاس دے ہور مقبوضہ علاقےآں نو‏‏ں آذربائیجان واپس کرنے اُتے رضامند ہويا۔ آذربائیجان ترکی تے ایران د‏‏ی سرحد تو‏ں متصل اس دے ناخچیون تک وی زمین تک رسائی حاصل کرے گا۔ گھٹ تو‏ں گھٹ پنج سال دے مینڈیٹ دے لئی ارمینیا تے ناگورنو کاراباخ خطے دے وچکار لینڈ کوریڈور د‏‏ی حفاظت دے لئی لگ بھگ 2،000 روسی فوجی امن فوج دے طور اُتے تعینات ہون گے۔ جنگ دے خاتمے نو‏‏ں آذربائیجان وچ وڈے پیمانے اُتے منایا گیا۔


ہورویکھو

سودھو

حوالے

سودھو

باہرلےجوڑ

سودھو