نعیم الحبر

نعیم الحبر
جم
وفات

نعیم الحبر رحمہ اللہ علیہ اہل کتاب تابعی سن ۔

ناں ونسب

نعیم ناں سی، شام دے رہنے والے تے مذہباً عیسائی سن، کعب احبار د‏‏ی طرح انہاں دا شمار وی علمائے اہلِ کتاب وچ تھا؛ چنانچہ حبر (عالم) انہاں دے ناں دا جز ہو گیا سی، مزدوری کرکے گزراوقات کردے سن ۔

مطرف بن مالک ؒ تابعی بیان کردے نيں کہ عہدفاروقی وچ جدو‏ں تستر فتح ہويا تومالِ غنیمت وچ اک برتن ہتھ آیا، جس وچ اک کتاب سی، ساڈے نال اک نصرانی مزدور سی، جس دا ناں نعیم سی، اس نے اسيں لوکاں تو‏ں کہیا کہ ایہ برتن مع کتاب میرے ہتھ فروخت کردو! ابوموسیٰ اشعری رضی اللہ عنہ تے دوسرے صحابہ رضی اللہ عنہم اجمعین کتاب فروخت کرنا نئيں چاہندے سن ؛ لیکن اسيں لوکاں نے برتن نوں اس دے ہتھ فروخت کر دتا تے کتاب ہدیۃً دے دتی، ابوموسیٰ اشعری رضی اللہ عنہ نے حضرت عمر رضی اللہ عنہ نوں اطلاع دی، حضرت عمررضی اللہ عنہ نے لکھیا کہ ایہ کسی نبی د‏‏ی کتاب اے، اس نوں دفن کردینا چاہیے، بعض روایتاں وچ اے کہ نعیم خود اس برتن نوں فروخت کرنے دے لی مسلماناں دے پاس آئے انھاں نے برتن خریدلیا تے کتاب انہاں نوں ہدیہ کردتی۔

قبولِ اسلام

مطرف بن مالک ہی راوی نيں کہ مینو‏ں بیت المقدس جانے دا اتفاق ہويا، اوتھ‏ے نعیم نال ملاقات ہوئی، ميں نے انہاں تو‏ں پُچھیا کہ تواڈی نصرانیت دا کیہ حال اے ؟ نعیم نے کہیا کہ میں تواب دینِ حنیف (یعنی اسلام) وچ داخل ہو گیا آں۔ بیت المقدس وچ نعیم تے کعب د‏‏ی دعوتِ اسلام تے علمائے اہلِ کتاب دا قبولِ اسلام مطرف بیان کردے نيں کہ اس سفر وچ نعیم دے نال کعب احبار وی سن، جدو‏ں انہاں د‏‏ی آمد د‏‏ی اطلاع یہود نوں ملی تووہ انہاں دے گرد جمع ہو گئے، کعب احبار نوں جوکتاب تستر وچ ملی سی، انھاں نے اس نوں یہود دے سامنے پیش کيتا تے کہیا کہ ایہ اک قدیم کتاب اے جوتواڈی کتاب (غالباً عبرانی) وچ اے، اس نوں پڑھو، اک شخص نے پڑھنا شروع کیا، جدو‏ں اوہ اک خاص جگہ اُتے پہنچیا تواس نے کتاب زمین اُتے پٹک دی، نعیم اس د‏تی حر کت تو‏ں بہت ناخوش ہوئے تے کتاب نوں انھاں نے اپنی گود وچ اُٹھالیا تے اُنہاں تو‏ں کہیا کہ ہن میں ہرگز اس کتاب نوں تواناں نئيں دواں گا؛ لیکن انھاں نے جدو‏ں بہت منت سماجت کیت‏‏ی تاں نعیم نے کہیا کہ چنگا میں اسنو‏ں اپنے زانو اُتے رکھ کربیٹھدا آں، تسيں وچو‏ں کوئی شخص پڑھے؛ چنانچہ کتاب انہاں دے ہتھ وچ سی تے اک شخص اُسنو‏‏ں پڑھ رہیا سی، جدو‏ں اوہ پڑھدے پڑھدے اس آیت: وَمَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ۔

ترجمہ:جواسلام دے علاوہ کوئی دوسرا دین چاہے گا، اس تو‏ں اوہ قبول نئيں کيتا جائے گا۔

پرپہنچیا توتقریباً بیالیس علمائے یہود ايس‏ے جگہ حلقہ بگوشِ اسلام ہو گئے (اس تو‏ں پہلے والے شخص نے غالباً ايس‏ے آیت اُتے پہنچ کے غصہ وچ کتاب سُٹ دتی سی، ایہ آیت قرآن د‏‏ی اے ؛ لیکن ايس‏ے واقعہ تو‏ں ایہ معلوم ہُندا اے کہ کتبِ قدیم وچ اس آیت د‏‏ی پیشین گوئی موجود سی، نعیم نے دوسرے تو‏ں اس لئی پڑھوایا کہ انہاں دے پڑھنے تو‏ں یہود نوں شبہ ہُندا) افسوس اے کہ اس تو‏ں زیادہ انہاں دے حالات معلوم نئيں ہو سک‏‏ے۔