نتھو رام گوڈسے

نتھورام ونائک گوڈسے
(مراٹھی وچ: नथुराम विनायक गोडसpp)
نتھورام گوڈسے (گاندھی دی موت دے مقدمے ویلے)
جم	19 مئی 1910   بارامتی، ضلع پونا، بریٹیش راج
وفات	15 نومبر 1949 (39 سال)  انبالہ جیل، پنجاب، بھارت
وجہ وفات	پھانسی
طرز وفات	سزائے موت
قومیت	بھارتی
جماعت	اکھل بھارتیہ ہندو مہاسبھا
عملی زندگی
پیشہ	سیاست دان ،  صحافی
پیشہ ورانہ زبان	مرہٹی
وجہ شہرت	مہاتما گاندھی نوں مارن لئی
مؤثر	ونایک دامودر ساورکر
الزام و سزا
جرم	قتل

نتھورام ونائک گوڈسے (مراٹھی: नथुराम गोडसे; جم: 19 مئی 1910 - موت: 15 نومبر 1948) اک صحافی، ہندو قوم پرست سی۔ اسنے اپنی فرقو سوچ کارن بھارت دے آزادی تحریک دے مہان آگوُ اتے دھرم-نرپکھّ قومیت دے تھمھ مہاتما گاندھی دا قتل کرکے نوجنمے آزاد بھارت نوں وڈی سٹّ ماری سی۔ اسنے دعا سبھا لئی جا رہے مہاتما گاندھی دی ہک وچ تن گولیاں داغ دتیاں سن۔ اوہ بھارتی فاشزم دی وچاردھارا نوں پرنائے تنظیم قومی سویمسیوک سنگھ دا سابقہ میمبر سی۔ اسدا فتور سی کہ گاندھی جی بھارتی مسلماناں دا پکھ پوردے ہن۔ اسنے نرائن آپٹے اتے چھ ہورناں نال مل کے قتل دی سازش رچی سی۔

شروعاتی جیون

نتھورام ونائکراؤ گوڈسے دا جم چتپون براہمن پروار دے پٹنا ضلعے دے جم مشن سینٹر وچ ہویا سی۔ اوس دا پیؤ، ونائک ومرورا گوڈسے، اک ڈاک اہلکار سی؛ اس دی ماں دا ناں لکشمی سی۔ جم ویلے، اوس نوں رام چندر دا ناں دتا گیا سی۔ اک مندبھاگی گھٹنا دے کارن نتھورام نوں اسدا نام دتا گیا سی۔ اس دے جم توں پہلاں، اس دے ماپیاں دے تن پتر سن اتے اک دھی سی، تناں منڈیاں دی موت ہو گئی سی۔ نوجوان رام چندر نوں اپنے جیون دے پہلے کجھ سالاں لئی اک لڑکی وجوں پالیا گیا سی، جس وچ اس دا نکّ ونھیا ہویا سی اتے اس نوں نکّ-رنگ (مراٹھی وچ ناتھ) پاؤن لئی بنایا گیا سی۔ ایہہ ادوں ہی سی جدوں اس نے اپنام "نتھورام" حاصل کیتا۔ اپنے چھوٹے بھرا دے جم توں بعد، اوہ اک منڈے دے روپ وچ علاج کرن لئی بدل گیا۔

گوڈسے نے بارامتی دے پنجویں سٹینڈرڈ سکول وچ حصہ لیا، جس توں بعد اس نوں پونا وچ اک ماسی نال رہن لئی بھیجیا گیا تاں جو اوہ اک انگریزی-بولی والے سکول وچ پڑھائی کر سکے۔ اپنے سکول دے دناں دوران، اسنے گاندھی نوں بہت ستکار دتا۔ پھر اس نے ہائی سکول چھڈّ دتا۔

گاندھی دے قتل مقدمے وچ گوڈسے دا اقبالی بیان

مہاتما گاندھی دے قاتل نتھو رام گوڈسے ولوں 5 مئی 1949 نوں دتا عدالت وچلا بیان۔ واردات مگروں نندلال مہتہ ولوں تغلق روڈ تھانے دلی وچ مقدمہ درج کروایا، جس دی سنوائی 27 مئی 1948 نوں شروع ہوئی تے 10 فروری 1949 نوں مکی۔ پھانسی دی سزا ہوئی۔ پنجاب ہائیکورٹ شملہ نے تائید کیتی۔ گوڈسے دا بیان انا بادلیل تے طاقتور سی، بینچ دے اک ججّ جی۔ڈی کھوسلا نے بعد وچ لکھیا، “جے کتے گوڈسے نوں کیہا جاندا پبلک وچ اپنا بیان دے، تیرے کیس دا فیصلہ پبلک کرے تاں لوکاں نے بھاری اکثریت نال گوڈسے نوں بری کر دینا سی۔”

اقبالیا بیان

شردھاوان براہمن پروار وچ جمیا ہون کرکے قدرتاً میں ہندو دھرم، ہندو اتہاس اتے ہندو روایتاں دا ادب کردا ساں۔ مینوں ہندو متّ اپر مان سی۔ جدوں میری سرت سمبھلی میں مذہبی تے سیاسی وواداں، اندھ وشواساں توں مکت ہون لگا۔ جم مشتمل اوچ نیچ، جات پات دے خاتمے واسطے کم کرن لگ پیا۔ میرا یعقین سی کہ اوچ نیچ دا رتبہ بندے دے کم مقرر کردے ہن جم نہیں، اس کرکے میں چھوآچھوت ورتکنیک تنظیم آر۔ایسّ۔ایسّ۔ دا میمبر ہو گیا۔

میں جات مکت لنگر وچ غذا چھکدا جتھے براہمن، کھتری، ویش، چمار اتے بھنگی اکٹھے کھانا کھاندے۔ جاتپات دے نیم توڑ کے اسیں اکٹھے بیٹھدے۔ میں راون، چانکی، دادابھائی ناروجی، وویکانند، گوکھلے، تلک دیاں لکھتاں پڑھیاں، بھارت، انگلینڈ، فرانس، امریکہ، روس دا پرانے تے جدید اتہاس پڑھیا۔ میں سماج واد اتے مارکسواد بارے جانیا۔ سبھ توں ودھیک نیجھ نال میں ویر ساورکر اتے گاندھی جی دیاں لکھتاں اتے تقریراں پڑھیاں سنیاں، میرے خیال وچ پچھلے 30 سالاں دوران بھارتیاں دا من اتے کم گھڑن وچ ایہناں دو شخصاں نے سبھ توں ودھیک اثر پایا۔

اکت مطالعہ پچھوں میرا یعقین بنیا کہ عالمی شہری وجوں اتے دیسبھگت ہون ناطے میں ہندواں اتے ہندو متّ واسطے کجھ کراں۔ تیہہ کروڑ ہندو، دنیا دی کل وسوں دا پنجواں حصہ ہن، ایہناں دی آزادی اتے ہتاں دی سرکھیا دا مطلب ہندوستان دا بھلا کرنا سی۔ اس سوچ صدقہ مینوں ہندو سنگٹھنوادی نظریہ تے پروگرام کھچّ پاؤندا۔

1920 وچ لوکمانیا تلک دے انتقال بعد کانگرس وچ گاندھی جی دا اثر ودھن لگا تے آخر سکھر تے پجّ گیا۔ لوک-جاگرتی واسطے اسدے کیتے کم سچ اتے اہنسا دے نعرے دلاں وچ دھوہ پاؤندے سن تے اوہ دیس اگے اپنے خیالاں دی نمائش لاؤن وچ پورا استاد سی۔ سمجھدار بندے نوں ایہناں نعریاں وچ کوئی نقص نہیں سی لگدا بھاویں کہ ایہناں وچ نہ کجھ نواں سی، نہ مولک۔ لوک لہر وچ اجیہا کجھ ہویا ای کردا اے۔ ایہناں نعریاں صدقہ روزمررا جیون وچ عامَ جنتا بھلیمانس ہو جاوے گی، ایہہ اطلاع محض کھابوکھیال اے۔

اعزاز، فرض، پروار اتے دیس نال پیار دراصل اہنسا دی تھاں سانوں طاقت ورتن واسطے مجبور کردے ہن۔ حملہ آور نال ہتھیاربند مقابلہ کرنا غلط کویں ہویا؟ حملے نوں پچھاڑنا اتے حملہ آور نوں قابو کرن نوں میں نیتک تے مذہبی فرض سمجھدا ہاں۔ رامائن وچ سیتا نوں مکت کرن واسطے رام چندر خوفناک لڑائی لڑکے راون دا قتل کردے ہن۔ کنس دی بدی دا خاتمہ کرشن اسدا قتل کرکے کردے ہن۔ دوستاں، رشتے داراں سمیت ارجن نوں پوجنیک بھیشم باپ دا قتل کرنا پیا کیونکہ اوہ غلط دھر نال جا کھلوتے سن۔ رام، کرشن اتے ارجن نوں مہاتما گاندھی ولوں ہنسا لئی قصوروار ٹھہراؤنا میرے خیال مطابق انسانی کرم دے جھرنے دی رنگینی توں اگیانی ہونا اے۔

چھترپتی شواجی نے پہلوں مسلم جبر نوں بھارت وچوں روکیا، پھر ختم کیتا۔ حملہ آور افضل خان نوں قابو کرنا پھر قتل کرنا نہایت ضروری سی نہیں تاں خود ختم ہو جانا سی۔ شواجی، رانا پرتاپ تے گرو گوبند سنگھ ورگے بلند جنگ بازاں نوں بھٹکے دیشبھگت کہن نال گاندھی اندرلی خوش نودی ظاہر ہو گئی۔ لگیگا ورودھابھاس پر گاندھی ہنسک شانتیدوت سی جسدے سچ اتے اہنسا صدقے دیسواسی انکہیاں مصیبتاں دے شکار ہوئے جدوں کہ رانا پرتاپ، شواجی اتے گرو جی ہمیشہ دلاں وچ وسدے رہنگے جنہاں صدقہ غلاماں نوں آزادی ملی۔

بتی سالاں دی اکساہٹ ادوں سکھر تے پجی جدوں مسلماناں دے حق وچ گاندھی نے ورت رکھ لیا۔ میں اس نتیجے تے پجا کہ ایہہ تماشہ بند ہونا چاہیدا اے۔ دکھنی افریقہ وچ بھارتیاں دے بھلے واسطے گاندھی نے کافی کم کیتا پر جدوں اوہ بھارت پرتیا اس اندر بھرم قایم ہو گیا کہ غلط اتے صحیح دا فیصلہ کرن والا ججّ اوہ خود اکلا اے۔ دیش نوں اسدی اگوائی چاہیدی اے تاں مننا پویگا کہ اوہ ابھلّ اے، جے نہیں مندے، اوہ کانگرس توں وکھ رہِ کے اپنا رستہ طے کریگا۔ اس وطیرے وچ کسے سودھ/سدھار دی گنجائش نہیں سی۔ کانگرس اس اگے آتم سمرپن کرے، اس دے اشاریاں تے نچے، اسدے آدواسی فلسفے، پاگلپن، پچھاکھڑ نظرئیے نوں ستّ کرکے جانے، نہیں پھر اس بغیر کم چلا کے دیکھ لئے۔

ہریک مصلے دا ججّ اوہی سی صرف۔ سول نہ فرمانی کویں چلاؤنی اے، اوہ دسیگا، ہور کسے نوں پتہ نہیں، کدوں تحریک شروع کرے کدوں مکائے، بے شک کامیاب ہوئے جاں فیل، لوکاں دا گھان ہوئے جاں سیاسی نقصان، ایہناں گلاں دا مہاتما اپر کوئی اثر نہیں کیونکہ اوہ ابھلّ اے۔ اپنے آپ نوں ابھلّ ثابت کرن لئی اسنے نعرہ گھڑیا- ایجیٹیشن کدی فیل نہیں ہندا۔ ایجیٹیشن ہندا کی اے اس بارے صرف اوہی جاندا اے، ہور کسے نوں پتہ نہیں۔ ایوں مہاتما اپنے مقدمے دا ججّ آپ بن گیا۔ بچگانا پاگلپن تے سخت آتم-سنج اکٹھے ہو گئے جس نال اوہ اموڑ اتے اپہنچ ہو گیا۔

بہت لوک جاندے سن کہ اسدی سیاست ترک وہونی اے، جاں اوہ کانگرس وچوں نکل جان جاں پھر سر سٹّ کے اپنی عقل اسدے قدماں وچ ارپن کرن، اوہ جویں چااے ورتے۔ اننت غیر ذمہ واری دے سکھر اپر پجّ کے اسنے قدم قدم تے غلطیاں کرن دا اپرادھ کیتا، اسپھلتا در اسپھلتا، بربادی در بربادی۔ بھارت دی قومی بولی دے مصلے ویلے جدوں اوہ مسلم پکھی ہو گیا ادوں ہی اسدے گھٹیا رویئے دی سمجھ آ گئی۔ ہندی نوں پرتھم ستھان کیوں نہ ملے؟ شروع وچ اوہ ہندی دا حمایتی سی پر جدوں دیکھیا مسلماناں نوں ہندی پسند نہیں، اوہ ہندوستانی دے حق وچ ہو گیا۔ ہریک بھارتی نوں پتہ اے کہ ہندوستانی نام دی کوئی بولی نہیں۔ اس دی کوئی گرامر نہیں، ووکیبولری نہیں۔ ایہہ اپ بھاکھا اے جو صرف بولی جاندی اے لکھی نہیں جاندی۔ ہندی-اردوی ملاپ توں بنی ایہہ دوگلی بولی اے جس نوں مہاتما دی سیانپ وی حرمن پیاری نہیں بنا سکی۔ مسلماناں نوں خوش رکھن دی منشا نال اسنے چاہیا ہندوستانی سارے بھارت دی قومی زبان ہووے۔ اسدے انھے مریداں نے اسدی مننی ہی سی، دوگلی بولی اوہ وی بولن لگ پئے۔ ہندی دی خوبصورتی اتے پاکیزگی کوٹھے تے بٹھا دتی تاں کہ مسلمان خوش ہو جان۔ اسنے اپنے سارے تجربے ہندواں دی قیمت تار کے کیتے۔

اگست 1946 توں پچھوں مسلماناں دیاں پرائیویٹ فوجاں نے ہندواں دا کتلیام شروع کر دتا۔ تتکالی وائسرائ لارڈ ویول گورمینٹ آف انڈیا ایکٹ 1935 لاگوُ کرکے بلاتکار، قتل اتے لٹکھوہ روک سکدا سی، نہیں روکے۔ بنگال توں کراچی تک ہندو خون وگیا بھاویں کتے کتے ہندواں نے مقابلہ وی کیتا۔ ستمبر وچ انترم سرکار بنی جس نوں سرکار دے ہی مسلم لیگی میمبر نے سابوتاج کر دتا۔ جیوں جیوں مسلمان، سرکار نال دغا کردے گئے گاندھی دا اوہناں متعلق ہیج ودھدا گیا۔ لارڈ ویول کوئی حل نہ کڈھ سکیا تاں استعفٰی دے گیا تے لارڈ ماؤنٹبیٹن آ گیا۔ بابا مریا گلابو جمی۔ راشٹرواد تے سماج واد دا ڈھنڈورا پٹن والی کانگرس نے اندر کھاتے پاکستان دینا منّ لیا، یعنی کہ جناح دے نیزے اگے گوڈے ٹیک دتے۔ بھارت دا جیوندا وسدا تیجا حصہ کٹّ وڈھّ کے 15 اگست 1947 نوں ساڈے واسطے پردیس کر دتا۔

کانگرس نے کیہا کہ ماؤنٹبیٹن ورگا مہان وائسرائے بھارت وچ پہلاں کدی نہیں آیا۔ بھارت نوں ستا سونپن دی طریق 30 جون 1948 متھی گئی پر ماؤنٹبیٹن نے آپریشن کرکے وڈھیا بھارت دس مہینے پہلاں سونپ دتا۔ ایہہ اے اوہ تحفہ جہڑا تیہہ سال دی تاناشاہی کرن مگروں گاندھی نے حاصل کیتا، اس نوں کانگرس آزادی آکھدی اے، ‘ستا دا شانتمئی تبادلہ’۔ ہندو-مسلم ایکتا دا بلبلا آخر پھٹ گیا۔ نہرو اتے اسدی جنڈلی دی پروانگی نال تاناشاہ سٹیٹ دا جم ہویا جس نوں ایہہ آکھدے ہن - اسیں قربانیاں نال آزادی لئی اے۔ کس دیاں قربانیاں نال؟ گاندھی دی سمتی نال کانگرس دے سکھرلے لیڈراں نے جدوں اوہ دیس وکھ کر دتا جس نوں اسیں پوجدے ہاں، میرے من وچ پورن کرودھ جاگیا۔

ہندو رفیوجیاں نے دلی دی اک مسجد وچ ٹکانا کر لیا تاں گاندھی نے مرن ورت رکھ لیا۔ ورت چھڈن واسطے جو شرطاں رکھیاں اوہناں وچ اک، اس مسجد نوں خالی کرنا وی سی۔ پر جدوں پاکستان وچ ہندواں خلاف ہنسا بھڑکی، گاندھی نے پاکستان سرکار جاں مسلماناں خلاف اک شبد نہیں اچاریا کہ ظلم رکے۔ مرن ورت چھڈن وسطِ کوئی شرط اسنے مسلماناں اپر نہیں لائی کیونکہ گاندھی اینا چتر سی، جاندا سی مسلماناں نوں اسدی موت دا کوئی افسوس نہیں ہونا۔ ہشیاری صدقہ اوہ پاکستانی مسلماناں تے شرطاں ٹھوسن توں ٹل جاندا سی۔ تجربے توں جان گیا سی کہ جناح اپر ورتاں دا اثر نہیں ہندا، مسلم لیگ گاندھی دی انتراتما بارے لاپرواہ سی۔ ہن گاندھی نوں دیس پیؤ کیہا جان لگا اے۔ جے اوہ دیس پیؤ ہندا، دیس ونڈ واسطے رضا مندی دے کے دھوکھادھڑی کیوں کردا؟ میں اپنے کتھن اپر قایم ہاں کہ گاندھی نے فرض نبھاؤن توں کتاہی کیتی۔

اسنے پاکستان دا باپ ہونا ثابت کیتا۔ اسدی ضمیر دی آواز روحانی طاقت، اہنسا دا فلسفہ جس بارے بتھیرا بات دا بتنگڑ بنایا گیا، جناح دے فولادی ارادے اگے طاقت ہین ہو گئے، چور چور ہو گئے۔ گاندھی نوں قتل کرن بارے جدوں میں سوچیا، مینوں محسوس ہویا کہ لوک مینوں نفرت کرن لگ جانگے، آتم اعزاز جان توں پیارا ہندا اے، خوس جائیگا۔ اسے وقت مینوں ایہہ وی لگا کہ گاندھی نہ رہا تاں بھارتی سیاست ودھیک سمرتھاوان ہوویگی، دشمن دا مقابلہ کر سکیگی، ہتھیاربند فوج نال لیس ہوویگی۔ میرا مستقبل پورن طور تے ختم ہو جائیگا پر میری سٹیٹ پاکستان دے سہم توں مکت ہو جائیگی۔ ہو سکدا اے کہ لوک مینوں گالاں دین، عقل توں سکھنا، سر پھریا کہن پر دیس مضبوطی نال آزاد ہو کے اس راہ تے چلیگا جہڑا ترکسنگت اے، اسے دی ضرورت اے۔

ساری ادھیڑ بن کرن پچھوں میں آخر فیصلے اپر پجّ گیا پر میں کسے نوں اپنے ارادے دی بھنک نہیں پین دتی۔ میں اپنے ہتھاں نوں حوصلہ دیکے 30 جنوری 1948 نوں برلا بھون دی دعا سبھا وچ گاندھی اپر گولیا داغ دتیاں۔ اس بندے اپر گولیاں داغیاں جس دی پالیسی صدقہ لکھاں ہندو برباد ہوئے۔ ایہو جاے مجرم نوں سبق سکھاؤن واسطے کوئی قانونی مشینری نہ ہون کارن میں گھاتک گولیاں چلائیاں۔ کسے بندے متعلق میرے من وچ دشمنی نہیں پر میرے من وچ اس سرکار بارے کوئی ستکار نہیں جس دی پالسی مسلماناں دے ناجائز ہت پورے کرے۔ صاف دس رہا سی سرکار دی ایہہ پالسی گاندھی دی موجودگی کارن سی۔

افسوس نال مینوں کہنا پے رہا اے کہ وزیر اعظم نہرو گااے بگااے کہندا رہندا اے - بھارت دھرم نرپکھّ سٹیٹ اے پر پاکستان دی مذہبی سٹیٹ بناؤن واسطے نہرو نے لیڈنگ رول ادا کیتا تے گاندھی دی مسلم مہربان پالسی نے اسدا کم سوکھا کر دتا۔ جو میں کیتا اسدی پوری ذمہ واری قبولدا ہویا میں عدالت ساہمنے کھلوتا ہاں، ججّ میرے بارے فیصلہ سناؤن، یوگ سزا دین۔ میرے بارے رحم دل نہ ہونا، نہ میں کسے ہور نوں رحم دی اپیل کرن دیاںگا۔ جو میں کیتا اس بارے سارے پاسیوں میری تنقید ہوئی اے، تاں وی میں تھڑکیا نہیں۔ کوئی شکّ نہیں ایماندار اتہاسکار میرے کم دا لیکھا جوکھا کرنگے تے مستقبل وچ کدی صحیح قیمت پاؤنگے۔ ہن تسیں دیکھو اتہاس میرے بارے کی فیصلہ سنائےگا۔

ہورویکھو

حوالے

باہرلےجوڑ