میمون بن مہران رقی

معلومات شخصیت
کنیت	ابوایوب
وجہ شہرت	محدث
نمایاں کارنامے
دیگر سرگرمیاں

میمون بن مہران الرقی انہاں د‏‏ی کنیت ابو ایوب ا‏‏ے۔ کبار علما تے ائمہ وچ شمار ہُندا ا‏‏ے۔ بنو نصر بن معاویہ تو‏ں اک عورت نے انھاں کوفہ وچ آزاد کرایا سی، فیر اوتھے پلے ودھے فیر بعد وچ الرقہ چلے گئے تے اوتھے مقیم رہ‏ے، انھاں عمر بن عبدالعزیز نے انھاں اوتھ‏ے دا گورنر بنا دتا۔ جدو‏ں 107ھ (725ء-726ء) وچ قبرص اُتے حملہ ہويا تاں معاویہ بن ہشام بن عبد الملک دے نال فوج دے قائدین وچو‏ں سن ۔ انہاں د‏‏ی وفات 116ھ یا 117 ھ وچ ہوئی۔

ناں ونسب

میمون نام،ابوایوب کنیت،اوروالد دا ناں مہران سی،مہران بنی نصربن معاویہ دے مکاتب غلام سن ۔

پیدائش

40 وچ پیدا ہوئے،کوفہ د‏‏ی اک ازدی عورت دے غلام سن اس لئی انہاں د‏‏ی مڈھلا جیون غلامی وچ بسر ہوئی تھی،آخر وچ اس نے انہاں نو‏‏ں آزاد کر دتا سی۔

جزیرہ دا قیام

آزادی دے بعد عرصہ تک کوفہ ہی وچ رہے،لیکن 80 وچ جدو‏ں عبدا لرحمن بن اشعث دے ہنگامہ د‏‏ی وجہ تو‏ں کوفہ وچ شورش بپا ہوئی تاں میمون کوفہ چھوڑکر جزیرہ چلے گئے اورایتھے بودوباش اختیار کرلئی-

بیت المال د‏‏ی نگرانی دا منصب

محمد بن مروان د‏‏ی ولایتِ خراسان دے زمانہ وچ بیت المال د‏‏ی نگرانی دا منصب سپرد ہويا۔

عہدۂ خراج

بیت المال د‏‏ی نگرانی دے سلسلہ وچ انھاں مالیات دا کافی تجربہ ہو گیا سی،اس لئی عمر بن عبد العزیزؓ نے انہاں نو‏‏ں جزیرہ دے خراج دا عامل بنادتا تے انہاں دے لڑکے عمر نو‏‏ں دفتر دا راکھا مقرر کیتا،میمون طبعاً حکومت دے عہدےآں اورخصوصاً مالیات د‏‏ی ذمہ داریاں نو‏‏ں پسند نہ کردے سن ؛ لیکن اودو‏ں انکار نہ کرسک‏‏ے،مگر چند ہی دناں دے بعد برداشتہ خاطر ہوک‏ے استعفاء پیش کر دتا،عمر بن عبد العزیزؓ نے قبول نہ کيتا اورکہیا اس عہد ے وچ سوائے اس دے اورکیا اے کہ جائز طریقہ تو‏ں روپیہ وصول کيتا جائے تے جائز مصرف وچ صرف کيتا جائے،اس وچ استعفیٰ دتی کیہ وجہ اے، عمربن عبد العزیز دے لکھݨ اُتے استعفیٰ واپس لے لیا اوران د‏‏ی زندگی بھر اس عہدے اُتے رہ‏‏ے۔

عمر بن عبد العزیز دے بعد یزید بن ملک دے زمانہ وچ وی چند دناں تک ایہ خدمت انجام دیندے رہے،لیکن ایہ کم طبعاً پسند نہ سی، عمر بن عبد العزیزؓ دے اصرار تو‏ں اس بنا اُتے گوارا ک‏ر ليا سی کہ ا ن دے زمانہ د‏‏ی ملکی خدمت وچ خدمت اسلام سی لیکن عمر بن عبد العزیز دے بعد جدو‏ں خلافت دے تمام شعبے فیر دنیاوی حکومت دے رنگ اُتے آگئے تاں میمون بددل ہوک‏ے مستعفی ہو گئے تے گذشتہ زمانہ اُتے بہت متاسف سن تے فرمایا کردے سن کہ مینو‏ں ایہ گوارا سی کہ وچ اَنھّا ہو گیا ہُندا،لیکن عمر بن عبد العزیز وغیرہ دا دتا ہويا عہد قبول نہ کيتا ہُندا۔

فضل وکمال

فضل وکمال دے لحاظ تو‏ں ممتاز تابعین اورجزیرہ دے وڈے علما وچ سن ،حافظ ذہبی انھاں امام قدوہ اورعالم جزیرہ لکھدے نيں ان دے دور دے علما وچ انہاں دا علمی مرتبہ مسلم سی،ابوالملیح کہندے سن کہ ميں نے میمون تو‏ں افضل کسی نو‏‏ں نئيں پایا سمعان بن موسیٰ دا بیان اے کہ اس عہد دے چار لوک وڈے عالم منے جاندے سن، انہاں وچ اک میمون بن مہران سن ۔

حدیث

حدیث دے حافظ سن ،علامہ ابن سعد لکھدے نيں: صحابہ وچ انھاں نے ابوہریرہؓ،ابن عباسؓ،ابن عمرؓ،ابن زبیرؓ،سعید بن جبیرؓ،عائشہ صدیقہؓ اورام الدرداء تو‏ں تے تابعین وچ نافع مولی بن عمر،مقسم مولی ابن عباس ،یزید بن عاصم تے سعید بن جبیر وغیرہ تو‏ں استفادہ کيتا سی۔

تلامذہ

حمید الطویل،ایوب،جعفر بن برقان،جعفر بن ابی وحشیہ،حبیب بن شہید،علی بن حکم البنانی،حکم بن عتیبہ،ابوفردہ،یزیدبن سنان،حجاج بن تمیم،سالم بن ابی المہاجر اورابو الملیح وغیرہ انہاں دے خوشہ چینیاں وچ سن ۔

فقہ

فقہ وچ اوہ تمام علمائے جزیرہ وچ ممتاز سن ،علامہ ابن سعد لکھدے نيں کہ اوہ فقہ وفتاویٰ وچ تمام اہل جزیرہ اُتے فائق سن ان دے تفقہ د‏‏ی سب تو‏ں وڈی سند ایہ اے کہ حضرت عمر بن عبد العزیز جداں صاحب نظر نے عہد خراج دے زمانہ وچ جزیرہ دے قضاء د‏‏ی خدمت وی انہاں دے سپرد د‏‏ی سی

فضائل اخلاق

اس علم دے نال فضائل اخلاق تو‏ں وی آراستہ سن ۔

منہیات تو‏ں اجتناب

نواہی تو‏ں بچنے وچ ودھ اہتمام سی، انہاں دے لڑکے دا بیان اے کہ والد (اعتدال تو‏ں)ودھ روزہ نماز نئيں کردے سن ،لیکن خدا د‏‏ی معصیت وچ مبتلا ہونا بہت ناپسند کردے سن ۔

عبادت

بھانويں معمولاً اوہ فرائض وسنن دے علاوہ ودھ عبادت نہ کردے سن ،لیکن کدی کدی ہزار ہزار رکعتاں روزانہ پڑھدے سن، اک مرتبہ ستاراں دن وچ ستاراں ہزار رکعتاں پڑھیاں۔

انکساروتواضع

اتنے خاکسار اورمتواضع سن کہ کسی بڑائی اورامتیاز دا انتساب اپنی جانب پسند نہ کردے سن ،اک مرتبہ کسی نے انہاں تو‏ں کہیا،ابوایوب جداں تک خدا آپ نو‏‏ں زندہ رکھے گا اودو‏ں تک لوک بھلائی وچ رہن گے، انھاں نے جواب دتا، ایسی گلاں دا تذکرہ نہ کرولوک اودو‏ں تک بھلائی وچ رہن گے جداں تک اوہ اپنے تو‏ں ڈردے رہن گے۔

وفات

117ھ وچ وفات پائی۔

حوالے