میلسی دی تریخ
میلسی وچ اسلام توں پہلے دراوڑ قوم آباد سی جوگندمی رنگت دے سن تے آریائی قوم وسطی ایشیاء توں ایتھے آئی تاں انہاں توں 1100 سال تک دراوڑ قوم لڑدی رھی تے دراوڑاں نوں زیر کيتا اورموجودہ ھندو مذھب نوں وید مذھب توں وکھ کر کے ایتھے دی آبادی نوں ذات پات وچ تقسیم کر دتا . تے مذھب نوں بطور ھتھیار استعمال کردے ھوئے اپنی حکومت تے عیاشی دی راہ ھموار کی. قیام پاکستان دے وقت میلسی وچ ھندو تے سکھ کافی تعداد وچ آباد سن . میلسی دی عوام دی فلاح تے بہبود دے لئی ھندو اوقاف تے خالصہ اوقاف دا خاصہ رقبہ ايسے توں ریخی حقیقت دی تصدیق کردا ھے
میلسی دا ناں مورخین دے مطابق ’ملہی یا ملہے‘ قوم دے ناں توں اخذ کيتا گیا اے۔ ’ملہی یا ملہے‘ قوم ملتان توں آ کے ایتھے آباد ھوگئے
320 ق م وچ جدوں سکندرِ اعظم نے ملتان اُتے حملہ کيتا تاں ملہی قوم دے بوہت سارے لوک دریائے ستلج دے شمال وچ آ کے آباد ہوئے گئے جتھے مَلہی یا ملہے قوم دے رہنے دی وجہ توں میلسی کہلانے لگا۔
محمد بن قاسم نے 712ء وچ ملتان اُتے حملہ کيتا تاں اس وقت میلسی وی موجود سی لیکن ایتھے پرتھوری راج دی حکومت سی۔ شہاب الدین غوری نے 1292ء وچ پرتھوی راج چوہان نوں شکست دتی۔
اورنگزیب عالمگیر دے عہد وچ بننے جلہ جیم دی بادشاہی مسجد تے مسجد ملک واہن تے مزار خواجہ ابو بکر وراق تاریخی نيں۔
تقسیم توں پہلے میلسی دی آبادی تقریباً 20 ہزار نفوس اُتے مشتمل سی جس وچ 50 فیصد مسلمان، 30 فیصد ہندو تے 20 فیصد سکھ تے مسیحی آباد سن ۔
تحصیل دا درجہ
سودھوپہلی دفعہ میلسی نوں تحصیل دا درجہ 1848ء وچ ملیا تب ایہ ضلع ملتان دا حصہ سی۔ اس توں پہلے میلسی دا علاقہ ریاست بہاولپور دا حصہ سی . 1935ء وچ میلسی نوں سب ڈویژن دا درجہ دتا گیا لیکن ست سال بعد 1942ء وچ درجہ کم کر کے دوبارہ تحصیل بنا دتا گیا۔
قیام پاکستان 1947ء دے بعد بدستور ملتان دی ہی اک تحصیل دا درجہ حاصل رہیا۔
1976ء وچ جدوں وہاڑی نوں ضلع دا درجہ دتا گیا تاں میلسی نوں وہاڑی دی تحصیل بنا دتا گیا۔
اورنگذیب دور وچ بننے والی ملک واہن وچ بادشاہی مسجد
حالیہ الیکشن وچ ہونے والی حلقہ بندیاں وچ تحصیل میلسی دے پینڈو علاقہ نوں 38 یونین کونسلز تے شہری حلقہ نوں میونسپل کمیٹی دے 12 وارڈز وچ تقسیم کيتا گیا اے۔
محلِ وقوع
سودھومیلسی ملتان توں 90 کلومیٹر مشرق تے وہاڑی توں 42 کلومیٹر جانب جنوب تے بھاولپور توں 84 کلومیٹر جانب جنوب مشرق واقع اے۔
میلسی دے جنوب وچ کہروڑ پکا 33 کلومیٹر ھے ، مشرق وچ حاصل پور، مغرب وچ خانیوال، ملتان تے شمال وچ وہاڑی شہر آباد اے۔
آبادی
سودھو1998ء دی مردم شماری دے مطابق تحصیل میلسی دی کل آبادی ست لکھ توں ودھ سی۔ انہاں وچ 56 فیصد خواتین تے 44 فیصد مرد نيں۔
میلسی وچ 30 فیصد آبادی شہری علاقےآں وچ تے 70 فیصد آبادی دیہاتی علاقےآں وچ مقیم اے۔
برادریاں
سودھومیلسی وچ مختلف برادریاں وچ آراواں ، جٹ تے راجپوت ، بھٹی ، جوئیہ ، بھابھہ ، خاکوانی، کھچی، بھٹہ، پٹھان دے لوک آباد نيں۔
سیاسی شخصیتاں
سودھوموجودہ ایم این اے اورنگزیب خان کھچی نيں اورموجودہ ایم پی اے جہانزیب خان کھچی تحریک انصاف توں دا میاب ہوئے نيں تے منسٹر ٹرانسپورٹ نيں جنہاں دے والد احمد نواز خان عرف دلاور خان متعدد باز ایم این اے میلسی رہے. انہاں توں پہلے سعید احمد خان منیس مسلم لیگ ن توں ایم این اے تے تحریک انصاف دے جہانزیب خان کھچی ایم پی اے سن .
میاں محفوظ نواز آراواں پاکستان مسلم لیگ ن دے ایم پی اے رھے۔ بعد وچ مختلف ادوار وچ انہاں دے بیٹے میاں زاہد نوازاراواں تے میاں ماجد نواز اراواں وی ایم پی اے رہے۔
ارشاد احمد خان میلسی دے ایم این اے بنے بعد وچ انہاں دے بیٹے محمود حیات عرف ٹوچی خاں ایم این اے رھے.
عطاء حسین خاکوانی رکن مغربی پاکستان اسمبلی، میاں ممتاز خان بھابھہ چار بار ایم این اے تے اک بار ضلع کونسل دے ناظم رہے۔
غلام حیدر احمد خان کچھی میلسی دے پنج بار ایم پی اے رہے۔
نور محمد خان بھابھہ سابق وفاقی پارلیمانی سیکرٹری تے تحریک انصاف جنوبی پنجاب دے کوارڈی نیٹر وی رہ چکے نيں۔
ریلوے اسٹیشن
سودھومیلسی وچ ریلوے اسٹیشن 1929ء وچ بنایا گیا تے ریلوے اسٹیشن دے نال نال ڈسپنسری بنائی گئی جسنوں فیر ریلوے ہسپتال دا درجہ دے دتا گیا۔