میعاری نمونہ

معیاری نمونہ، دراصل ذراتی طبیعیات میں ایک ایسا نظریہ اے کہ جو کائنات میں موجود تمام تر مادے کو بنانے والی قوی، نحیف اور برقناطیسی بنیادی قوتوں اور بنیادی ذرات کی وضاحت کرنے کے لئی استعمال کیا جاتا اے۔

درج بالا بیان کو آسان الفاظ میں یوں کہـ سکتے ہیں کہ ؛ معیاری نمونہ ایک ایسا نظریہ اے جس کے زریعئے تمام کائنات کی ساخت کی وضاحت کرنے کی کوشش کی جاتی اے اور ساتھ ہی اس بات کی بھی کہ کس اقسام کی قوتوں یا رابطوں (تفاعلات) نے اس دنیا اور کائنات کو مربوط کیا ہوا اے،

مڈھلے کناں دا معیاری ماڈل جس وچّ معدے دیاں تنّ پیڑیاں، چوتھے کالم 'چ گیج بوزان اتے پنجویں وچّ ہگز بوزان شامل ہن۔

کن طبیعاتی سائنس دا معیاری نمونہ بجلچمبکی، ماڑے اتے تکڑے نیوکلی میل-جولاں دا اک اجیہا اصول اے جو پچھانے جا چکے اپّ-انوی کناں وچلے تعلقاں دی وچولگی کردے ہن۔ ایس ماڈل دا ترقی دنیاں-بھرنیاں دے سائنسداناں دے اپرالے صدقہ 20ویں سینکڑے دے پچھیتے حصے وچ ہویا سی۔

ورگی کرن

سٹینڈرڈ ماڈل سارے تازہ معلوم مڈھلے کناں نوں درساؤن والا اصولی ڈھانچہ اے۔ ایہہ ماڈل کوارکاں دے چھ پھلیور رکھدا اے، جہناں دے نام اپّ (u)، ڈاؤن (d)، سٹرینج (s)، چارم (c)، بوٹم (b)، اتے ٹوپ (t) کوارک ہن ۔ کوارکاں دے اینٹیپارٹیکلاں نوں اینٹیکوارک کیہا جاندا اے، اتے متعلق کوارک لئی چنہ اتے اک بار راہیں لکھے جاندے ہن، جویں اک اپّ اینٹیکوارک لئی u ̅ لکھیا جاندا اے۔ جویں عامطور تے اینٹیمیٹر نال ہندا اے، اینٹیکوارکاں دا اوہی پنج، اوسط جیونکال، اتے سپنّ ہندا اے، جو اوہناں دے متعلق کوارکاں دا ہندا اے، پر الیکٹرک چارج اتے ہور چارج الٹے چنہ وچ ہندے ہن ۔

کوارک سپنّ-½ کن ہندے ہن، یانِ کہ سپنّ سٹیٹسٹکس تھیورم مطابق ایہہ پھرمیؤن ہندے ہن ۔ ایہہ پولی ایکسکلوزن پرنسپل مطابق ہندے ہن، جو کہندا اے کہ کوئی دو اکو جہے پھرمیؤن اکو کوانٹم حالت نہیں حاصل کر سکدے ۔ ایہہ بوسوناں (انٹجر سپنّ والے کناں) توں الٹ گل اے۔، جہناں دی جنی مرضی گنتی اکو حالت وچ ہو سکدی اے۔ لیپٹوناں توں الٹ، کوارکاں کول کلر چارج ہندا اے جو ایہناں نوں طاقتور پرسپر کریا وچ حصہ لین لئی قابل بناؤندا اے۔ وکھرے کوارکاں درمیان نتیجن کھچّ ہیڈروناں دے نام نال جانے جاندے متحدہ کن رچدی اے۔

ہیڈروناں دے کوانٹم نمبر مقرر کرن والے کوارکاں نوں ویلینس کوارک کیہا جاندا اے؛ ایہناں توں علاوہ، کوئی وی ہیڈرون ورچئل (ساگر) کوارکاں، اینٹیکوارکاں، اتے گلوؤناں دی اک امقررہ آبادی رکھدا ہو سکدا اے جو اسدے کوانٹم نمبر تے کوئی اثر نہیں پاؤندی ۔ ہیڈروناں دے دو پروار ہندے ہن: بیرون، جہناں وچ تن ویلینس کوارک ہندے ہن، اتے میزون، جہناں وچ اک ویلینس کوارک ہندا اے تے اک اک اینٹیکوارک ہندا اے۔ سبھ توں زیادہ عامَ بیرون پروٹون اتے نیوٹرون ہن، جو اٹومک نیوکلیئس دیاں نیہاں ہن ۔ ہیڈروناں دی بہت وڈا گنتی معلوم اے، جہناں وچوں زیادہتر اپنی کوارک سامان اتے اوہناں کوارکاں راہیں حاصل کیتیاں جان والیاں خاصیتاں راہیں اک دوجے توں وکھرے ہندے ہن ۔ ہور زیادہ ویلینس کوارکاں جویں ٹیٹراکوارک (qqqq) اتے پینٹاکوارک (qqqqq) رکھن والے “انوکھے” ہیڈروناں دی موجودگی اندازا کیتی گئی اے پر ثابت نہیں ہوئی اے۔ پھیر وی، 13 جولائی 2015 نوں CERN وکھے LHCb کیلوبوریشن نے پینٹاکوارک حالتاں نال استحکام والے نتیجیاں دی رپورٹ دتی اے۔

مڈھلے پھرمیؤناں دے تن پیڑیاں وچ گروپ بنائے گئے ہن، ہریک وچ دو لیپٹون اتے دو کوارک ہن ۔ پہلی پیڑی وچ اپّ تے ڈاؤن کوارک شامل ہن، دوجی وچ سٹرینج اتے چارم کوارک شامل ہن، اتے تیجی وچ بوٹم اتے ٹوپ کوارک شامل ہن ۔ کوارکاں دی چوتھی پیڑی اتے ہور مڈھلے پھرمیؤناں لئی ساریاں کھوجاں ناکام رہیاں ہن، اتے طاقتور سدھا ثبوت اے کہ تن پیڑیاں توں زیادہ ہور پیڑیاں موجود نہیں ہن ۔ اچیاں پیڑیاں وچ کناں دا بھاری پنج اتے ہلکی استحکام ہندی اے، جو اوہناں نوں کمزور پرسپر کریا (ویک انٹریکشن) دے معنےآں راہیں نمر پیڑی والے کناں وچ ڈکیء کرن لئی مجبور کر دندی اے۔ صرف پہلی پیڑی والے (اپّ اتے ڈاؤن) کوارک ہی قدرت وچ عامَ ملدے ہن ۔ بھاری کوارک صرف اچّ اینرجی ٹکراواں وچ ہی پیدا کیتا جا سکدے ہن جو جلدی ہی ڈکیء ہو جاندے ہن ؛ پھیر وی، اوہناں بارے سوچیا جاندا اے کہ بگّ بینگ دے پہلے اک سیکنڈ دے حصیاں دوران بھاری کوارک موجود رہے ہونگے، جدوں کائنات مقصد گرم اتے سنگھنے فیز (کوارک یگ) وچ سی۔ بھاری کوارکاں دا مطالعہ بناوٹی تعمیری حالتاں وچ کیتا جاندا اے، جویں پارٹیکل ایکسلریٹراں وچ۔

الیکٹرک چارج، پنج، کلر چارج، اتے پھلیور رکھن نال کوارک ہی صرف اجیہے معلوم مڈھلے کن ہن جو سمکال طبیعاتی سائنس دیاں سبھ چار مڈھلیاں پرسپر کریاواں وچ حصہ لیندے ہن ؛ الیکٹرومیگنٹزم، گریویٹیشن، طاقتور پرسپر کریا، اتے کمزور پرسپر کریا । توانائی دیاں حداں (پلینک اینرجی) اتے دور پیمانیاں (پلینک ڈسٹینس) اتے ہون والیاں کن پرسپر کریاواں نوں چھڈّ کے باقی انفرادی پرسپر کریاواں دے تقابلی گریویٹیشن بہت زیادہ کمزور اے۔ پھیر وی، کیونکہ کوئی وی کامیاب کوانٹم گریوٹی دی تھیوری موجود نہیں اے، گریویٹیشن نوں سٹینڈرڈ ماڈل وچ نہیں درسایا گیا اے۔

اجوکا ڈھانچہ 1970 دے دہاکے دے ادھ وچ مکمل ہویا جدوں تجربیاں راہیں کوارکاں دی ہوند یقینی بن گئی سی۔ ادوں توں سکھر کوارک (1995)، ٹاؤ نیوٹرینو (2000) اتے ہنے-ہنے ہگز بوزان (2013) دیاں کھوجاں نے ایس نمونے دی اتباراہلیت نوں ہور ودھا دتا اے۔ کیونکہ ایس ماڈل نال کئی قسماں دے تجربیاں دے نتیجیاں دا صحیح-صحیح ویروا دتا جا سکدا اے ، ایسے کرکے ایہنوں "سبھ کجھ دا اصول" منیا جاندا اے۔

اگانھ پڑھو

• R. Oerter (2006). The Theory of Almost Everything: The Standard Model, the Unsung Triumph of Modern Physics. Plume. 
• B.A. Schumm (2004). Deep Down Things: The Breathtaking Beauty of Particle Physics. Johns Hopkins University Press. ISBN 0-8018-7971-X. 

مڈھلیاں کتاباں

• I. Aitchison, A. Hey (2003). Gauge Theories in Particle Physics: A Practical Introduction.. Institute of Physics. ISBN 978-0-585-44550-2. 
• W. Greiner, B. Müller (2000). Gauge Theory of Weak Interactions. Springer. ISBN 3-540-67672-4. 
• G.D. Coughlan, J.E. Dodd, B.M. Gripaios (2006). The Ideas of Particle Physics: An Introduction for Scientists. Cambridge University Press. 
• D.J. Griffiths (1987). Introduction to Elementary Particles. John Wiley & Sons. ISBN 0-471-60386-4. 
• G.L. Kane (1987). Modern Elementary Particle Physics. Perseus Books. ISBN 0-201-11749-5. 

انت کتاباں

• T.P. Cheng, L.F. Li (2006). Gauge theory of elementary particle physics. Oxford University Press. ISBN 0-19-851961-3.  Highlights the gauge theory aspects of the Standard Model.
• J.F. Donoghue, E. Golowich, B.R. Holstein (1994). Dynamics of the Standard Model. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-47652-2.  Highlights dynamical and phenomenological aspects of the Standard Model.
• L. O'Raifeartaigh (1988). Group structure of gauge theories. Cambridge University Press. ISBN 0-521-34785-8. 
• Nagashima Y. Elementary Particle Physics: Foundations of the Standard Model, Volume 2. (Wiley 2013) 920 рапуы
• Schwartz, M.D. Quantum Field Theory and the Standard Model (Cambridge University Press 2013) 952 pages
• Langacker P. The standard model and beyond. (CRC Press, 2010) 670 pages Highlights group-theoretical aspects of the Standard Model.

کتابچے دے لیکھ

• E.S. Abers, B.W. Lee (1973). "Gauge theories". Physics Reports 9: 1–141. doi:10.1016/0370-1573(73)90027-6. Bibcode: 1973PhR.۔.۔.9.۔.۔1A. 
• M. Baak et al. (2012). "The Electroweak Fit of the Standard Model after the Discovery of a New Boson at the LHC". The European Physical Journal C 72 (11). doi:10.1140/epjc/s10052-012-2205-9. Bibcode: 2012EPJC.۔.72.2205B. 
• Y. Hayato et al. (1999). "Search for Proton Decay through p → νK⁺ in a Large Water Cherenkov Detector". Physical Review Letters 83 (8): 1529. doi:10.1103/PhysRevLett.83.1529. Bibcode: 1999PhRvL.۔83.1529H. 
• سانچہ:Cite arXiv
• سانچہ:Cite arXiv
• F. Wilczek (2004). "The Universe Is A Strange Place". Nuclear Physics B – Proceedings Supplements 134: 3. doi:10.1016/j.nuclphysbps.2004.08.001. Bibcode: 2004NuPhS.134.۔.۔3W. 

باہرلے جوڑ

• "The Standard Model explained in Detail by CERN's John Ellis" omega tau podcast.
• "LHC sees hint of lightweight Higgs boson" "New Scientist"۔
• "Standard Model may be found incomplete," نیو سائنٹسٹ۔
• "Observation of the Top Quark" فرمیلیب وکھے۔
• "The Standard Model Lagrangian. Archived 2008-11-21 at the وے بیک مشین" After electroweak symmetry breaking، with no explicit Higgs boson۔
• "Standard Model Lagrangian Archived 2012-11-06 at the وے بیک مشین" with explicit Higgs terms. PDF, PostScript, and LaTeX versions.
• "The particle adventure." ویب ٹیوٹوریئل۔
• Nobes, Matthew (2002) "Introduction to the Standard Model of Particle Physics" on Kuro5hin: Part 1, Part 2, Part 3a, Part 3b.
• "The Standard Model" The Standard Model on the CERN web site explains how the basic building blocks of matter interact, governed by four fundamental forces.