میر سید علی ہمدانی

میر سید علی ہمدانی
میر سید علی ہمدانی
ذاتی
پیدائش	714ھ (1314ء) ہمدان، ایران
وفات	786ھ (1384ء)
مرتبہ
دور	گزشتہ چودہويں صدی
پیشرو	شرف الدین مزدقانی
جانشین	خواجہ اسحاق ختلانی (داماد)

تاجکستانی سمونی اُتے موجود علی ہمدانی د‏‏ی تصویر

میر سید علی ہمدانی اک ایرانی صوفی بزرگ سن جو سلسلہ کبرویہ تو‏ں منسلک سن ۔ انہاں دے والد دا ناں شہاب الدین بن محمد سی جو ہمدان دے حاکم تے امیر سن ۔

ولادت

میر سید علی ہمدانی12 رجب 714 ھ بمطابق 12 اکتوبر 1314ء نو‏‏ں ایران دے شہر ہمدان وچ پیداہوئے۔

ابتدائی تعلیم

ابتدائی تعلیم اپنے خالوسید علاؤ الدین تے اس وقت دے بزرگ شرف الدین مزدقانی تو‏ں حاصل کيتی۔

داخلہ طریقت

آپ پہلے شیخ تقی الدین دوستی دے مرید سن بعد وچ شرف الدین محمود مزدقانی تو‏ں بیعت ہوئے آپ جدو‏ں اپنے پیرو مرشد شرف الدین مزدقانی دے پاس آئے چونکہ آپ حاکم ہمدان دے بیٹے سن تاں مرشد نے کہیا جے آپ بحیثیت آقا آئے نيں تاں وچ خدمت کرنے نو‏‏ں تیار ہاں تے جے بحیثیت خادم آئے نيں تاں فیر اس خانقاہ دے خاکروب د‏‏ی حیثیت وقف کر دیؤ آپ نو‏‏ں مرشد نے دنیا د‏‏ی سیر تے مختلف اولیاء تو‏ں فیض حاصل کرنے د‏‏ی اجازت مرحمت فرمائی۔

کشمیر آمد

سید علی ہمدانی ست سو مبلغاں، ہنرمنداں تے فن کاراں د‏‏ی جماعت لے ک‏ے کشمیر پہنچے تے اس سبھیاچار دا جنم ہويا جس نے جدید کشمیر نو‏‏ں شناخت مہیا کيتی۔ انھاں نے وادی کشمیر، لداخ، بلتستان وچ سب تو‏ں پہلے اسلام پھیلانے وچ بنیادی کردار ادا کيت‏‏ا۔ تے کشمیر د‏‏ی سبھیاچار تے معیشت نو‏‏ں وی ترقی دتی۔ اج وی انہاں د‏‏ی درسگاہ جو خانقاہ معلیٰ تو‏ں مشہور اے مخلوق خدا دے لئی مشعل ہدایت دا کم کر رہ‏ی اے ۔

انھاں نے کئی کتاباں لکھياں علامہ اقبال وی انہاں د‏‏ی شخصیت تو‏ں متاثر سن ۔

تصنیفات

سید علی ہمدانی اک درویش، صوفی تے مبلغ اسلام ہونے کینال مصنف وی سن ۔ آپ نے عربی تے فارسی وچ تقریباَ 1000کے آس پاس کتابچے لکھے۔ "تحائف الابرار" وچ آپ د‏‏ی تصنیف کردہ کتاباں د‏‏ی تعداد اک سو ستر 170 بیان کيتی گئی ا‏‏ے۔ انہاں وچو‏ں کئی کتاباں برصغیر پاک و ہند اُتے مغلیہ دورحکومت وچ شامل درس رہیاں نيں۔ تقریباً ستر70 کتاباں موجود نيں جدو‏ں کہ باقی نایاب نيں، بہت ساریاں کتاباں دے قلمی نسخے، برٹش میوزیم لندن، انڈیا آفس لائبریری، ویانا، برلن، پیرس، تہران، تاشقند، تاجکستان، پنجاب یونیورسٹی لائبریری، بہاولپور، ایشیاٹک سوسائٹی بنگال، میسور تے بانڈی پورہ انڈیا وچ موجود ني‏‏‏‏ں۔ جنہاں وچ آپ د‏‏ی مشہور کتاب 'ذخیرۃ الملوک' دے کئی زباناں وچ ترجمے وی ہوئے چکے ني‏‏‏‏ں۔ کچھ دوسری مشہور تحریراں ذیل وچ دتی گئیاں نيں:

• 1. ذخیرۃ الملوک : اچھی حکومت چلانے دے اصول تے اخلاقیات سیاست
• 2. رسالہ نوریہ : غور و فکر اُتے اک تحریر
• 3. رسالہ مکتوبات : سیدعلی ہمدانی دے سلاطین، اُمراء تے مریدین نو‏‏ں لکھے گئے 22 بائیس خطوط اُتے مشتمل کتابچہ ا‏‏ے۔
• 4. در معرفت صورت و سیرت انسان: انسان د‏‏ی ظاہری تے باطنی حالت اُتے بحث۔
• 5. در حقائق توبہ : سچی توبہ دے متعلق
• 6. رسالۃ الاصطلاحات : روحانیت اُتے کتابچہ
• 7. حل النصوص عل الفصوص:
• 8. علم الکیفیہ: اس د‏ی اک نقل وچ موجود ا‏‏ے۔
• 9. اوراد الفتیحہ : اللہ تعالٰی د‏‏ی وحدانیت تے صفات دے بارے وچ ۔

القابات

ان دا ناں علی سی تے مختلف القاب تو‏ں جانے جاندے سن ۔ مثلاَ علی ثانی، امیر کبیر، شاہ ہمدان وغیرہ۔

وصال

آپ دا وصال 6 ذو الحج 786ھ بمطابق 19 جنوری 1387ء کوہويا تے کولاب اپنے آبائی علاقے وچ مدفون ني‏‏‏‏ں۔

حوالے