مہمند ڈیم
| ||||
|---|---|---|---|---|
| نقشہ | 34°21′11″N 71°31′59″E / 34.35319167°N 71.53297778°E | |||
| انتظامی تقسیم | ||||
| ملک |  پاکستان
| |||
| حصہ | پشتہ بند | |||
| بجلی پیداوار | 800 megawatt [۱] | |||
| متناسقات | 34°21′11″N 71°31′59″E / 34.35319167°N 71.53297778°E | |||
|
|
||||
ترمیم  | ||||
مہمند ڈیم (Mohmand Dam)، جیہڑا پہلاں منڈا ڈیم دے نام توں جاݨیا جاندا سی، پاکستان دا اک زیر تعمیر کثیر المقاصد کنکریٹ فیسڈ، چٹاناں نال بھریا (concrete-faced rock-filled) ڈیم اے جو پشاور توں تقریبن 37 کلومیٹر شمال وچ تے ضلع مہمند، صوبا خیبر وچ منڈا ہیڈ ورکس دے 5 کلومیٹر اپ سٹریم، دریائے سوات اُتے واقع اے۔ مکمل ہوݨ توں بعد، ڈیم 740 میگاواٹ پن بجلی پیدا کرے گا، 15,100 ایکڑ اراضی نوں سیراب کرے گا تے تھلے دی طرف آؤݨ والے سیلاب نوں کنٹرول کرے گا۔ مہمند ڈیم نال نوشہرہ تے چارسدہ اے اضلاع نوں موسمی سیلاب توں بچاؤݨ دی وی توقع کیتی جاندی اے جو اپݨے آبی ذخائر وچ چوٹی دے سیلابی پاݨی نوں ذخیرہ کرکے خشک موسم وچ چھڈے گا۔ دسمبر 2019ء وچ،سپریم کورٹ آف پاکستان نے پاکستان وچ جولائی 2010ء دے سیلاب دے نتیجے وچ ہوݨ والے نقصانات دی تحقیقات لئی اک فلڈ انکوائری کمیشن تشکیل دِتا سی۔ اپݨی رپورٹ وچ کمیشن نے نوٹ کیتا کہ جے مہمند ڈیم بݨایا جاندا تاں چارسدا، پشاور تے نوشہرہ اضلاع تے منڈا ہیڈ ورکس وچ بہاؤ نوں گھٹ توں گھٹ نقصان ہُندا۔[۲]
ڈیم دے پِچھے بݨݨ والا آبی ذخیرا تفریحی سہولیات وی فراہم کرے گا تے ماہی گیری نوں فروغ دوے گا۔
منصوبہ بندی تے فنانسنگ
سودھومہمند ڈیم پراجیکٹ دی ابتدائی فزیبلٹی اسٹڈی مارچ 2000ء وچ مکمل ہوئی سی۔ اس توں بعد، پاکستان دی وزارت پاݨی و بجلی نے ابتدائی فزیبلٹی اسٹڈی دا جائزہ اک امریکی فرم، AMZO LLC نوں دِتا، جیہنے پرائیویٹ پاور انفراسٹرکچر بورڈ (پی پی آئی بی) نوں اک نظرثانی شدہ فزیبلٹی اسٹڈی پیش کیتی۔ وزارت پاݨی و بجلی نے منصوبے دے تفصیلی انجینئرنگ ڈیزائن تے تعمیرات لئی پاکستان دی واٹر اینڈ پاور ڈویلپمنٹ اتھارٹی (واپڈا) نوں اس منصوبے نوں دوبارہ تفویض کیتا۔ نظرثانی شدہ پروجیکٹ لاگت (PC-II) دا تخمینا 648.324 ملیئن روپے اے جیہنوں CDWP نے غیر ملکی فنڈنگ دی دستیابی نال مشروط طور تے منظور کیتا سی۔
تفصیلی انجینئرنگ ڈیزائن تے ٹینڈر دستاویزات دی تیاری لئی کنسلٹنٹس دی شارٹ لسٹ کرن لئی اظہار دلچسپی (EOI) 23 نومبر 2010ء نوں موصول ہویا۔ نو فرماوں/جوائنٹ وینچرز (JVs) نے EOI دستاویزات جمع کرائیاں جیہناں وِچوں 5 فرماں/JVs نوں شارٹ لسٹ کیتا گیا تے RFP جاری کیتے گئے۔ شارٹ لسٹ شدہ فرماں تفصیلی انجینئرنگ ڈیزائن تے ٹینڈر دستاویزات دی تیاری لئی شارٹ لسٹ شدہ فرماں توں تکنیکی تے مالیاتی تجاویز 6 جولائی 2011ء نوں طلب کیتیاں گئیاں۔ مشاورتی فرماں دے کنسورشیئم وچ (i) SMEC (آسٹریلیا)، (ii) NK (جاپان) تے (iii) NESPAK-ACE-BAK (پاکستان) شامل نیں جیہناں نوں اگست 2011ء وچ منصوبے لئی تفصیلی انجینئرنگ ڈیزائن کنسلٹنٹس دے طور تے حتمی شکل دِتی گئی سی۔ فی الحال، ڈیم حتمی تفصیلی ڈیزائن وچ اے۔
فرانس نے پاکستان وچ پن بجلی دے دو منصوبےآں لئی 61 ملیئن یورو (8.5 بلیئن روپے) دی فنڈنگ دِتی۔ دو منصوبے ایہ سی: منڈا ہائیڈرو پاور پراجیکٹ (800 میگاواٹ) ضلع مہمند تے ہارپو ہائیڈرو پاور پراجیکٹ (35 میگاواٹ) گلگت بلتستان، سکردو دے علاقے وچ۔
مہمند ڈیم دا تفصیلی انجینئرنگ ڈیزائن اپریل 2017ء وچ مکمل ہویا۔ ایہدا PC-1 سی ڈی ڈبلو پی نے 19 مارچ 2018ء نوں منظور کیتا۔ ایہدا PC-I ایکنیک نے 26 اپریل 2018ء نوں منظور کیتا۔ پی ڈی ایس پی وچ 2019ء-2018ء وچ 2 بلیئن روپے مختص کیتے گئے۔
گزشتہ حکومتاں ولوں ابتدائی منصوبہ بندی، مطالعہ، فنانسنگ، مشاورت تے کک اپ دی تکمیل توں بعد بالآخر وزیراعظم عمران خان نے 2 مئی 2019ء کو مہمند ڈیم دی تعمیر دا افتتاح کیتا۔ ایہدی تکمیل نومبر 2024ء تل متوقع اے۔
21 مئی 2019ء کو واپڈا نے مہمند ڈیم کنسلٹنٹس گروپ (MDCG) دے نال کنسلٹنسی سروسز، کنسٹرکشن ڈیزائن، کنسٹرکشن سپرویژن تے مہمند ڈیم ہائیڈرو پاور پراجیکٹ دی کنٹریکٹ مینجمنٹ لئی 9.98 بلیئن روپے دے معاہدے اُتے دستخط کیتے سی۔ نیسپاک دی زیر قیادت JV وچ چھے شراکت دار تے سات ذیلی کنسلٹنٹس (4 غیر ملکی تے 9 مقامی فرماں) شامل سی۔ ایہ گَل قابل ذکر اے کہ اک پاکستانی انجینئرنگ فرم نوں پاکستان دی تاریخ وچ پہلی وار اس طرحاں دے میگا واٹر سیکٹر پراجیکٹ وچ کنسلٹنسی سروسز دے کنٹریکٹ وچ مرکزی کردار تفویض کیتا گیا سی تاکہ مقامی انجینئرنگ فرماں دی استعداد کار وچ اضافہ کیتا جا سکے۔
حوالے
سودھو- ↑ https://www.wapda.gov.pk/project-details/63c699ca0ccdd9a8cd307c7b
- ↑ «Munda Dam could have avoided flood devastation: report». www.allvoices.com. بایگانیشده از اصلی در ۲۰۱۲-۱۰-۱۳. نامعلوم پیرامیٹر دا
|url-status=نظر انداز کردا (کمک)