منشی پیارے لال
منشی پیارے لال شاکر دا شمار اردو دے مسیحی شاعر ، ادیباں تے صحافیاں وچ ہُندا سی ۔ شاکر ہندوستان دا پہلا مسیحی شاعر و ادیب سی جس نوں اردو ادب نے سر اکھاں اُتے جگہ دتی۔
تعارف
سودھوشاکر میرٹھی دا اصل ناں منشی پیارے لال سی ۔ اوہ اپنا تخلص شاکر استعمال کردا سی تے وطن میرٹھ سی اس وجہ توں وی شاکر میرٹھی مشہور ہوئے۔ اس دی پیدائش 13 مارچ 1890ء وچ کنکر کھیڑہ میرٹھ وچ ہوئی سی۔
تعلیم
سودھومنشی پیارے لال شاکر نے ابتدائی تعلیم مشن اسکول میرٹھ توں حاصل کيتی۔ اردو، فارسی، سنسکرت تے انگریزی بولی اُتے مکمل دسترس رکھدے سن ۔
شاعری
سودھوانیہويں صدی دا زمانہ شعر و شاعری دا سی اس لئی منشی پیارے لال نوں اوائل عمر ہی توں شوق سخن پیدا ہوئے گیا سی ۔ پہلے پہل میرٹھ وچ شوکت میرٹھی دی شاگردی دا شرف حاصل کیتا۔ شوکت میرٹھی دی صحبت وچ شاعری دی پرانی روش اختیار کيتی۔ میرٹھ توں جدوں لکھنؤ تشریف لے گئے تاں ادھر احمد علی شوق قدائی لکھنوی دے شاگرداں وچ شامل ہوئے گئے۔ انہاں دی صحبت اختیار کرنے دے بعد پرانی روش نوں ترک کر کے قدرتی مناظر تے روگٹھ دی چیزاں اُتے نظماں لکھنا شروع کر دتی۔ منشی پیارے لال نے بچےآں دے لئی بہت ساریاں نظماں لکھياں جو درسی کتاباں وچ شامل ہوئیاں۔
نمونۂ کلام
سودھوتوصیف مسیحا
؎ طیب معنوی صوری مسیحا
دوائے درد مہجوری مسیحا
؎ منور کر میرے تاریک دل کو
دکھادے جلوہ نوری مسیحا
؎ تو مہر صدق ہے میں بھی ہوں ذرہ
نہیں ہے تاب مستوری مسحا
؎ مجھے نو زادگی تو نے عطا کی
مری حاجت ہوئی پوری مسیحا
؎ تمنا ہے کروں میں خدمت تیری
عطا ہو اس کی منظوری مسیحا
؎ کرم کر اب بڑھی جاتی ہے حد سے
تیرے شاکر کی معذوری مسیحا
ادب و صحافت
سودھوشاکر میرٹھی دا شمار اردو دے ممتاز صحافیاں تے ادیباں وچ ہُندا سی ۔ اس نے ممتاز تے مقتدر رسالےآں دی ادارت کيتی۔ منشی پیارے لال جنہاں رسالے توں منسلک رہے انہاں دے ناں درج ذیل نيں۔
- سرحد
- العصر
- زمانہ کانپور
- ریاست پتج
- ادیب
- استقلال
- بچوں کی دنیا
منشی پیارے لعل الہ آباد وچ انڈین پریس توں منسلک رہے۔ ادھر بہت ساریاں کتاباں تصنیف و تالیف کيتیاں ۔ اس دی لکھتاں تے تراجم دی تعداد کثیر اے۔ انہاں وچ چند دے ناں ایہ اے ۔
- برکات سلطانی
- وفا کا پتلا
- حدیقہ اخلاق
- تاج شہادت
- باشتوں کی سرزمین
- چاند کی بیٹی
- کتھا سرت ساگر
- رابندر ناتھ ٹیگور
- حالات سرسید
- ایجادات و انکاشافات
- اکسیر سخن
- مفید ایجادات کی کہانیاں
- دیوزادوں کا ملک
وظائف
سودھومنشی پیارے لال شاکر نوں بہت ساریاں ریاستاں تے سرکار ہند دی طرف توں وظائف ملدے سن ۔ انہاں ریاستاں وچ بھوپال تے حیدرآباد قابل ذکر نيں۔ مہاراجا کرشن پرشاد وی شاکر صاحب دی معاونت کردا سی ۔ حکومت ہند دی جانب نال ملن والا وظیفہ ڈیڑھ سو ماہوار سی ۔
وفات
سودھومنشی پیارے لال شاکر نے اپنے زندگی کے آخری ایام دہلی میں گزارے۔ اپنی وفات سے پہلے کہا تھا
؎ دوستو عشق مسیحا میں تمہیں کرکے سلام
حشر تک سوتا ہوں بس اب نہ جگانا مجھ کو
اس نے 20 فروری 1956ء وچ وفات پائی۔ اس دی تدفین دہلی دے پہاڑ گنج قبرستان وچ کيتی گئی۔ [۱][۲]
حوالے
سودھو- ↑ https://www.rekhta.org/ebooks/urdu-ke-maseehi-shoara-ebooks?lang=ur
- ↑ اردو دے مسیحی شاعر مولف ڈی اے ہیریسن قربان صفحہ 191 تا 194