ملائیشیا دی تریخ

ملائیشیا اک رننیتک سمندری لین اُتے واقع اے جو اسنوں زمین وپار اتے غیرملکی سبھیاچار دے موقعے مہئیا کردا اے۔ دراصل، "ملیشیا" نام اک جدید تجزیہ اے، جو 20 ویں صدی دے دوجے ادھ وچ گھڑیا گیا سی۔ حالانکہ، ہم عصر ملیشیا ہزاراں سال پہلاں دے مشرق تریخی ویلے نوں چھونہدے پورے ملایا دے اتہاس نوں اپنا اتہاس مندا اے، اتے اسے طرحاں اس پنے وچ اسدی گل کیتی گئی اے۔

اک کھوپڑی دی کھوج ہوئی جسدا اندازا اے کہ سراواک دیاں نیاہ گپھاواں وچ لگپگ 40,000 سال پرانی پئی اے۔ ایہہ ملیشیائی بورنیؤ وچ انسانی وسیوے دے سبھ توں پرانے نشان دی پچھان اے۔

اس کھیتر دا اک مڈھلا مغربی ذکر ٹولیمی دی کتاب جیوگراپھیا وچ ویکھن نوں ملدا اے، جس وچ اک " گولڈن کھیرسونسئی " دا ذکر اے ، جسدی پچھان ہن مالے جزیرہ نما وجوں کیتی جاندی اے۔ بھارت اتے چین دے ہندو دھرم اتے بدھ دھرم نے اسدےشروعاتی علاقائی اتہاس اتے دبدبا قایم کیتا، سماٹرا بیسڈ سریوجی رہتل دے راج دور دوران سکھر تے پہنچ گیا، جنہاں دا اثر 7 ویں توں 13 ویں صدی تک سماٹرا، جاوا، مالے جزیرہ نما اتے بورنیؤ دے وڈے حصے تک پھیلیا۔

حالانکہ مسلمان بہت پہلاں 10 ویں صدی دے شروع وچ ملائے جزیرہ نما وچ لنگھے سن، پر اصل وچ 14 ویں صدی وچ اسلام نے پہلی وار اپنے آپ نوں قائم کیتا سی۔ 14 ویں صدی وچ اسلام دے اپنائے جان نال بہت سارے سلطان آئے، جنہاں وچوں سبھ توں پرمکھ ملاکا دے سلطان سن۔ اسلام دا مالیئی لوکاں اتے ڈونگھا اثر سی، پر خود وی اوہناں توں متاثر ہویا اے۔ پورتگالی پہلی یورپیئن بستیوادی اقتدار سی جسہاں نے مالے جزیرہ نما اتے دکھن-پوربی ایشیا اتے اپنا قبضہ قائم کیتا، 1511 وچ ملاکا اتے قبضہ کر لیا اتے اوہناں توں بعد 1641 وچ ڈچاں نے قبضہ کر لیا۔ حالانکہ، ایہہ بریٹیش ہی سی، جس نے شروعات وچ جیسیلٹن، کچنگ، پیناگ اتے سنگاپور وچ ٹھکانیاں دا قیام کرن توں بعد، آخرکار اس سارے علاقے، جو ہن ملیشیا اے، وچ اپنی چودھر قایم کر لئی۔ 1824 دی اینگلو-ڈچلو سندھی نے بریٹیش ملایا اتے نیدرلینڈز ایسٹ انڈیز (جو کہ انڈونیشیا بنیا) دیاں سیماواں دی تشریح کیتی سی۔ غیرملکی اثر دا اک چوتھا پڑائ ملائے جزیرہ نما اتے بورنیؤ وچ بریٹیش ولوں بنائی گئی بستیوادی معیشت دیاں ضرورتاں نوں پورا کرن لئی چینی اتے بھارتی کامیاں دا آواس سی۔

باہری لنک

• Economic History of Malaysia
• "Malaysia" entry at Library of Congress