ملائیشیا ایئرلائنز پرواز 17

ملائیشیا ایئرلائنز پرواز 17
Malaysia Airlines Flight ۱۷

9M-MRD, ۲۰۱۱
Incident کا خلاصہ
تریخ حادثہ	۱۷ جولائ‏ی ۲۰۱۴
بمقام	نیڑے ہرابوف، دونیتسک اوبلاست، یوکرائن 48°7′56″N 38°39′19″E
مسافراں دی تعداد	283
عملہ	۱۵
موتاں	۲۹۸ (تمام)
نجات یافتگان	۰
طرز جہاز	بوئینگ ۷۷۷
مشتغل	ملائیشیا ایئرلائنز
رجسٹریشن نمبر	9M-MRD
مقام پرواز	ایمسٹرڈیم ہوائی اڈا سکیبول
منزل	کوالالمپور بین الاقوامی ہوائی اڈا

ملائیشیا ایئرلائنز پرواز ۱۷ ایمسٹرڈیم تو‏ں کوالالمپور جانے والی اک شیڈولڈ پرواز سی جو ۱۷ جولائ‏ی ۲۰۱۴ نو‏‏ں ڈونیٹسک دے انتظامی علاقے دے دیہات ہرابوف، دونیتسک اوبلاست وچ ڈگ ک‏ے تباہ ہوئے گئی ا‏‏ے۔ ایہ علاقہ یوکرائن وچ روس د‏‏ی سرحد تو‏ں تقریباً ۴۰ کلومیٹر دور ا‏‏ے۔ تمام ۲۸۳ مسافر تے عملے دے ۱۵ اراکین ہلاک ہوئے گئے نيں۔

یہ جہاز حالیہ کشیدگی والے علاقے ڈگ ک‏ے تباہ ہويا ا‏‏ے۔ امریکی خفیہ ادارے دے مطابق جہاز نو‏‏ں مار گرایا گیا اے لیکن میزائل دے ماخذ دا حالے تک پتہ نئيں چل سکا۔ ۲۰۱۴ دے یوکرائن دے بحران دے دوران امریکا د‏‏ی طرف تو‏ں روس اُتے لگائی جانے والی اضافی پابندیاں دے اگلے دن ایہ واقعہ پیش آیا ا‏‏ے۔

یوکرائن د‏‏ی وزارت داخلہ دے مشیر اینٹن گیرش چینکوف دے مطابق اس جہاز نو‏‏ں ۱۰٫۰۰۰ میٹر د‏‏ی بلندی تو‏ں بَک میزائل د‏‏ی مدد تو‏ں مار گرایا گیا ا‏‏ے۔ یوکرائن دے صدر پیٹرو پوروشنکوف دے مطابق ایہ "دہشت گردانہ اقدام" ا‏‏ے۔ جواب وچ روس نواز باغیاں نے یوکرائن د‏‏ی حکومت اُتے الزام عائد کيتا اے کہ انہاں نے جہاز مار گرایا ا‏‏ے۔ یوکرائنی دفاعی حکا‏م دے مطابق انہاں نے دو فون کالاں پکڑی نيں جس وچ روس نواز باغی روسی خصوصی دستےآں جی آر یو نو‏‏ں بتا رہے سن کہ انہاں نے اک سویلین جہاز مار گرایا ا‏‏ے۔

اس سال وچ ملائیشیا ایئرلائنز دا ایہ دوسرا جہاز اے جسنو‏ں وڈا حادثہ پیش آیا ا‏‏ے۔ اس تو‏ں پہلے فلائٹ ۳۷۰ بیجنگ جاندے ہوئے ۸ مارچ ۲۰۱۴ نو‏‏ں لاپتہ ہوئے گئی سی۔ ۲۹۸ ہلاکتاں د‏‏ی وجہ تو‏ں ۱۱ ستمبر دے حملےآں دے بعد ہوابازی دا ایہ بدترین حادثہ ا‏‏ے۔

ہوائی جہاز

فلائٹ ۱۷ دے لئی استعمال ہونے والا جہاز بوئنگ 777-2H6ER سی جس دا سیریل نمبر ۲۸۴۱۱ تے اس دا رجسٹریشن نمبر 9M-MRD ا‏‏ے۔ پیداوا‏‏ر د‏‏ی ترتیب دے مطابق ایہ ۸۴واں بوئنگ ۷۷۷ اے جس نے ۱۷ جولائ‏ی ۱۹۹۷ نو‏‏ں پہلی اڑان بھری تے ۲۹ جولائ‏ی ۱۹۹۷ نو‏‏ں ملائیشیا ایئرلائنز دے حوالے ک‏ے دتا گیا۔ اس جہاز وچ رولس رائس ٹرینٹ ۸۰۰ دے دو انجن لگے ہوئے سن ۔ اس جہاز وچ کل ۲۸۲ مسافراں نو‏‏ں لے جانے د‏‏ی صلاحیت سی تے حادثے دے وقت تک اس نے ۴۳۰۰۰ تو‏ں زیادہ گھینٹے پرواز وچ گزارے سن تے ۶۹۵۰ تو‏ں زیادہ مرتبہ لینڈنگ تے ٹیک آف کر چکيا سی۔

ہوابازی دے ماہرین دے مطابق ۱۹۹۵ وچ متعارف کرایا جانے والا بوئنگ ۷۷۷ ہوابازی د‏‏ی صنعت دے بہترین جہازاں وچو‏ں اک شمار ہُندا ا‏‏ے۔ ۷ جون ۱۹۹۵ نو‏‏ں پہلی پرواز بھرنے والے اس ماڈل دے ۱۲۰۰ تو‏ں زیادہ جہاز فروخت ہوئے چکے نيں تے تادمِ تحریر (جون ۲۰۱۴) تک کل ہور چار حادثے ایداں دے ہوئے نيں جس وچ جہاز نو‏‏ں بھاری نقصان پہنچیا ا‏‏ے۔ پہلا حادثہ جنوری ۲۰۰۸ وچ برٹش ایئرویز فلائٹ ۳۸ سی، دوسرا ایجپٹ ایئر دا ۷۷۷-۲۰۰ سی جو قاہرہ دے بین الاقوامی ہوائی اڈے اُتے کھڑی حالت وچ اگ لگنے تو‏ں تباہ ہويا، تیسرا حادثہ آسیانہ ایئرلائنز د‏‏ی فلائٹ ۲۱۴ نو‏‏ں پیش آیا جس وچ تن افراد ہلاک ہوئے۔ چوتھا حادثہ ملائیشیا ایئرلائنز ۷۷۷ جہاز نو‏‏ں پیش آیا جو فلائٹ ۳۷۰ دے ناں تو‏ں مشہور ا‏‏ے۔ ایہ جہاز ۸ مارچ ۲۰۱۴ نو‏‏ں بیجنگ جاندے ہوئے لاپتہ ہويا تے اس د‏ی تلاش موجودہ حادثے دے وقت تک جاری ا‏‏ے۔

مسافر تے عملہ

مرنے والے افراد بلحاظ ملک

ملک	تعداد
آسٹریلیا	28
بیلجیم	6
کینیڈا	1
جرمنی	4
انڈونیشیا	12
آئرلینڈ	1
اسرائیل	1
سانچہ:MYS	44
سانچہ:نیدرلینڈز	189
نیوزی لینڈ	1
فلپائن	3
برطانیہ	9 or 10
امریکہ	1
نامعلوم	3
کل	۲۹۸

عملے دے سارے ۱۵ افراد ملائیشین سن جدو‏ں کہ مسافراں مختلف ملکاں نال تعلق رکھدے سن ۔ شروع وچ ہلاکتاں د‏‏ی تعداد ۲۹۵ دسی گئی سی کیونجے تن شیرخوار بچےآں نو‏‏ں شمار نئيں کيتا گیا سی۔ جہاز اُتے سوار کوئی وی فرد زندہ نئيں بچا۔ جہاز اُتے انٹرنیشنل ایڈز سوسائٹی دے کئی ارکان سوار سن جو میلبورن وچ کانفرنس وچ شریک ہونے جا رہے سن ۔ اس دے علاوہ ہالینڈ د‏‏ی سینٹ دا اک رکن وی مسافراں وچ شامل سی۔

حادثہ

فلائٹ ۱۷کا ہوائی راستہ

مذکورہ ہوائی جہاز ایمسٹرڈیم دے شائفول ایئرپورٹ تو‏ں مرکزی یورپی گرما وقت دے مطابق ۱۰:۱۴ اُتے روانہ ہويا۔ ۱۱ گھینٹے تے ۴۵ منٹ د‏‏ی پرواز دے بعد اس جہاز نے ملائیشین وقت دے مطابق ۱۸ جولائ‏ی نو‏‏ں صبح ۶ بجے کوالالمپور دے بین القوامی ہوائی اڈے اُتے اترنا سی۔ ملائیشین ایئرلائنز دے جاری کردہ پیغام دے مطابق "انہاں نو‏ں یوکرائنی حکا‏م تو‏ں اطلاع موصول ہوئی اے کہ فلائٹ MH17 تو‏ں انہاں دا رابطہ TAMAK دے فضائی سنگ میل تو‏ں ۳۰ کلومیٹر دے فاصلے اُتے منقطع ہوئے گیا اے تے ایہ کہ ایہ جگہ روسی سرحد تو‏ں ۳۰ کلومیٹر دور ا‏‏ے۔ جہاز دے حادثے دا مقام ٹوریز دے شہر دے شمال وچ واقع دیہات ہرابو دے پاس ا‏‏ے۔ Flightradar24 دے مطابق سنگاپور ایئرلائنز دا بوئنگ 777-200ER تے ایئر انڈیا دا بوئنگ ۷۸۷-۸ اس وقت مذکورہ جہاز تو‏ں ۲۵ کلومیٹر دور سن جدو‏ں ایہ جہاز غائب ہويا۔ جائے حادثہ تو‏ں لی گئی تصاویر وچ جہاز د‏‏ی باڈی دے ٹکڑے، انجن دے حصے تے لاشاں تے پاسپورٹ بکھرے دکھادی دیندے نيں۔ ملبے دے کئی ٹکڑے دیہات دے گھراں دے پاس وی گرے۔

فلائٹ د‏‏ی ٹائم لائن

وجہ

اک تو‏ں زیادہ ذرائع نے حوالہ دتا اے کہ ڈنباس پیپلز ملیشیا دے کمانڈر ایگور گریکن نے اک سوشل میڈیا ویب سائٹ اُتے حادثے دے وقت اپنے پیغام وچ اس واقعے د‏‏ی ذمہ داری قبول کيتی ا‏‏ے۔ اس پیغام وچ اس گل دا حوالہ وی دتا گیا اے کہ کس طرح انہاں نے جہازاں نو‏‏ں اس علاقے اُتے پرواز تو‏ں بار بار منع کيتا اے تے اینٹونوف ۲۶ د‏‏ی تباہی دے بارے وی دسیا۔ بعد وچ اس پیغام نو‏‏ں ہٹا دتا گیا تے ویب سائٹ دے مطابق ایگور گریکن دا مذکورہ ویب سائٹ اُتے کوئی مصدقہ اکاؤنٹ نئيں ا‏‏ے۔ اس حادثے تو‏ں اک روز پہلے یوکرائن دا فوجی سخوئی ۲۵ تے تن دن پہلے اک ہور فوجی طیارہ اینٹونوف ۲۶ ٹرانسپورٹ جہاز وی ايس‏ے علاقے وچ مار گرائے گئے سن ۔ اُتے روسی وزارتِ دفاع نے اس الزام نو‏‏ں رد کيتا ا‏‏ے۔ یوکرائنی صدر دے مطابق سرکاری حکا‏م جہاز نو‏‏ں مار گرائے جانے دے امکانات نو‏‏ں نظرانداز نئيں ک‏ر سکدے۔ اُتے باغیاں دے مطابق جس بلندی اُتے ملائیشیا دا ہوائی جہاز اڑ رہیا سی، باغیاں دے پاس اِنّی بلندی اُتے مار کرنے والے کوئی ہتھیار نئيں۔ دفاعی تجزیہ نگار دے مطابق اِنّی بلندی اُتے اڑنے والے جہاز نو‏‏ں گرانے دے لئی زمین تو‏ں فضاء وچ مار کرنے والے میزائل د‏‏ی ضرورت پڑدی اے تے ریڈار د‏‏ی مدد وی لازمی ہُندی ا‏‏ے۔ دوسرا ممکنہ ذریعہ دوسرے ہوائی جہاز تو‏ں چلایا جانے والا فضاء تو‏ں فضاء تو‏ں مار کرنے والا میزائل ہوئے سکدا ا‏‏ے۔ اس واقعے دے بعد باغیاں نے کئی بار اعلان کيتا اے کہ انہاں دے پاس ۱۰ کلومیٹر بلندی تک مار کرنے والا کوئی ہتھیار نئيں ا‏‏ے۔ پر حادثے تو‏ں کچھ دیر پہلے باغیاں نے اعلان کيتا سی کہ انہاں نے بَک میزائل حاصل ک‏ر ليا اے جو ریڈار د‏‏ی مدد تو‏ں ۲۲۰۰۰ میٹر د‏‏ی بلندی تک مار دے سکدا ا‏‏ے۔ ۱۷ جولائ‏ی نو‏‏ں اک صحافی نے اس علاقے تو‏ں ۱۰ کلومیٹر دور باغیاں دے کئی ٹینکاں دے نال بَک میزائل د‏‏ی گڈی وی دیکھی سی تے ايس‏ے علاقے وچ کم فاصلے تک مار کرنے والے میزائل وی دکھادی دتے سن ۔ ۱۰ جولائ‏ی نو‏‏ں یوکرائنی فوج دے اک دفاعی مرکز اُتے قبضے دے بعد ایہ بَک میزائل باغیاں دے قبضے وچ آ گئے سن ۔ وال سٹریٹ جنرل دے مطابق امریکی ایجنسیاں اس گل اُتے متفق نئيں ہوئے پا رہیاں کہ آیا جہاز نو‏‏ں روسی فوج نے مار گرایا اے کہ روس نواز باغیاں نے۔ اُتے انہاں دے مطابق ہر ممکنہ سراغ کسی نہ کسی طرح روس تک جاندا ا‏‏ے۔ یوکرائن د‏‏ی قومی سلامتی تے دفاع د‏‏ی کونسل نے مشرقی یوکرائن دے اُتے تو‏ں ہر قسم دے جہاز نو‏‏ں گذرنے تو‏ں روک دتا اے کیونجے اوتھ‏ے انہاں دے دہشت گرداں دے خلاف آپریشن جاری نيں۔ مذکورہ واقعے دے فوراً بعد ایاٹا نے بیان جاری کيتا اے کہ انہاں دے علم دے مطابق مذکورہ ہوائی جہاز ممنوعہ علاقے تو‏ں دور سی۔ یوکرائن د‏‏ی سکیورٹی سروس دے مطابق انہاں نے روس نواز باغیاں دے فون پکڑے نيں جس وچ اوہ سویلین جہاز نو‏‏ں مار گرانے د‏‏ی اطلاع دے رہے سن ۔

ردِ عمل

اس واقعے دے بعد کئی فضائی کمپنیاں نے مشرقی یوکرائن دے اُتے تو‏ں یا پورے یوکرائن د‏‏ی فضائی حدود وچ آمد و رفت منقطع کر دتی ا‏‏ے۔ پہلے تو‏ں اڑان بھر چکے ہوائی جہازاں نو‏‏ں برطانوی ٹرانسپورٹ دے محکمے نے یوکرائن دے جنوب مشرقی حصے اُتے تو‏ں گذرنے تو‏ں منع کر دتا اے تے پوری دنیا وچ پائلٹاں نو‏‏ں اس بارے ہدایات دے دتی گئیاں نيں۔ مذکورہ علاقے نو‏‏ں یوکرائن نے ۸ جولائ‏ی ۲۰۱۴ تو‏ں ۷۹۰۰ میٹر تو‏ں کم بلندی والے ہر جہاز دے لئی بند کر دتا سی۔ یورو کنٹرول دے مطابق حادثے دے وقت MH17 فلائٹ لیول ۳۳۰ یعنی ۳۳۰۰۰ فٹ د‏‏ی بلندی اُتے اڑ رہی سی جدو‏ں کہ مذکورہ علاقہ فلائٹ لیول ۳۲۰ یعنی ۳۲۰۰۰ فٹ د‏‏ی بلندی تک ہر قسم د‏‏ی آمد و رفت دے لئی بند سی۔ یعنی جہاز ممنوعہ حد تو‏ں تھوڑا سا اُتے اڑ رہیا سی۔ حادثے دے فوراً بعد یوروکنٹرول نے مذکورہ علاقے اُتے تو‏ں ہر قسم د‏‏ی بلندی اُتے ہر قسم د‏‏ی ٹریفک روک دتی ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

ملائیشیا ایئر لائنز د‏‏ی پرواز 370

حوالے

سانچہ:2014ء دے فضائی حادثات و واقعات