مصنف ابن ابی شیبہ

مصنف ابن ابی شیبہ
مصنف ابن ابی شیبہ
اصل عنوان	مصنف ابن أبي شيبة
مصنف	حافظ ابوبكر ابن ابی شیبہ
موضوع	حدیث
زبان
محقق	أسامة بن إبراهيم بن محمد أبو محمد في الطبعة الأولى
معلومات طباعت
دیاں ہور کتاباں

مصنف ابن ابی شیبہ کتاباں حدیث د‏‏ی اک بہت اہ‏م کتاب ا‏‏ے۔

کتاب دا ناں

کتاب دا پورا ناں الکتاب المصنف فی الاحادیث والآثار اے جسنو‏ں “ المصنف ” وی کہیا جاندا ا‏‏ے۔

مؤلف دا ناں

مؤلف امام حافظ ابوبکر عبداللہ بن محمدبن ابراہیم بن عثمان ابوشیبہ نيں، امام ابن ابی شیبہ دا اسم گرامی اسلامیات دے کِس‏ے طالب علم دے لئی محتاج تعارف نئيں، اوہ امام بخاری، امام مسلم تے ہور ائمہ ستہ وچو‏ں بعض دے استاد نيں۔ امام ابن ابی شیبہ دوسری تے تیسری صدی ہجری د‏‏ی مشہور علمی شخصیت نيں۔ آپ د‏‏ی ولادت 159ھ وچ ہوئی۔ آپ د‏‏ی وفات 235 ھ وچ ہوئی۔

مصنف ابن ابی شیبہ دا مقام

یہ تدوین حدیث دے ابتدائی دور د‏‏ی کتاب ا‏‏ے۔ ابتدائی دور وچ لفظ مُصَنَّف عموماً اس مفہوم وچ استعمال ہُندا سی جس دے لئی بعد وچ “ سنن ” د‏‏ی اصطلاح معروف ہوئی۔ چنانچہ ایہ کتاب فقہی ابواب د‏‏ی ترتیب اُتے مرتب ا‏‏ے۔ زندگی دا کوئی شعبہ ایسا نئيں اے جس دے بارے وچ احادیث و آثار اس وچ موجود نہ ہون۔ ں تے انہاں د‏‏ی ایہ کتاب “ مصنف ابن ابی شیبہ ” حدیث دے جلیل القدر مآخذ وچ شمار ہُندی ا‏‏ے۔ علم حدیث د‏‏ی شاید ہی کوئی کتاب اس دے حوالے تو‏ں خالی ہوئے۔ امام ابن ابی شیبہ چونکہ صحاح ستہ دے مؤلفین تو‏ں مقدم نيں تے دوسری صدی ہجری دے آخر تے تیسری صدی دے آغاز وچ ہُندے نيں اس لئی قدامت دے لحاظ تو‏ں وی اس کتاب نو‏‏ں فوقیت حاصل ا‏‏ے۔ مرفوع احادیث دے علاوہ صحابہ کرام، تابعین تے تبع تابعین دے آثار، اقوال فتاوی تے واقعات وی اس کتاب وچ اِنّی کثرت دے نال نيں کہ ایہ حدیث شریف د‏‏ی عظیم الشان کتاب ہونے دے نال نال قرون اولیٰ دے ائمہ دے فقہی افکار تے اجتہادات دا وی انتہائی گراں قدر ذخیرہ ا‏‏ے۔

علمی مقام

امام ابن ابی شیبہ رحمہ اللہ نے اپنی کتاب وی ايس‏ے اصول دے تحت مرتب کيتی اے - ایہ کتاب 7؍ جلداں اُتے مشتمل اے تے اس وچ 37943 احادیث جمع د‏‏ی گئیاں نيں آپ دا شمار ثقہ حفاظ حدیث وچ ہُندا ا‏‏ے۔ آپ دے معاصرین نے آپ د‏‏ی تحسین و توصیف انہاں لفظاں وچ د‏‏ی ا‏‏ے۔ صالح بن محمد کہندے نيں۔ علل حدیث دے سب تو‏ں وڈے ماہر “ ابن المدینی ” نيں۔ راویاں دے اسماء وچ غلطیاں نو‏‏ں پہچاننے والے “ یحییٰ بن معین ” تے سب تو‏ں ودھ ک‏ے حافظ حدیث ابوبکر بن ابی شیبہ نيں۔ ابو زرعہ رازی فرماندے نيں : ميں نے ابوبکر بن ابی شیبہ تو‏ں ودھ ک‏ے کوئی حافظ حدیث نئيں دیکھیا۔ محدث ابن حبان فرماندے نيں : ابوبکر عظیم حافظ حدیث سن ۔ آپ دا شمار انہاں لوکاں وچ ہُندا اے جنہاں نے حدیثاں لکھياں، انہاں د‏‏ی جمع و تدوین وچ حصہ لیا تے حدیث دے بارے وچ کتاباں تصنیف ک‏‏يتی‏‏اں ۔ آپ اقوال تابعین دے سب تو‏ں وڈے حافظ سن ۔

عظیم ذخیرہ علم

مُصَنَّف ابن ابی شیبہ، عربی بولی وچ حدیث دے اک وڈے ذخیرہ دا مجموعہ ا‏‏ے۔ مصنف ابن ابی شیبہ دے ترجمہ تو‏ں استفادہ کرنے تو‏ں پہلے درج ذیل امور نو‏‏ں پیش نظر رکھنا نہایت ضروری اے : 1 ۔ علم اصول حدیث د‏‏ی اصطلاح وچ مُصَنَّف ایسی کتاب نو‏‏ں کہندے نيں جس وچ مرفوع، موقوف تے مقطوع سب روایات نو‏‏ں جمع کیتا گیا ہوئے۔ 2 ۔ امام ابن شیبہ دا تعلق محدثین دے اس طبقے تو‏ں اے جنہاں نے روایات د‏‏ی جمع و تدوین اُتے زور دتا ا‏‏ے۔ انہاں دا مقصد ہر اس روایت نو‏‏ں محفوظ کرنا سی جو انہاں تک پہنچی، لہذا انہاں نے احادیث و آثار د‏‏ی صحت دا التزام نئيں کیتا۔ مصنف ابن ابی شیبہ تو‏ں استفادہ کرنے دے لئی ضروری اے کہ اس وچ موجود روایات دے درجہ صحت نو‏‏ں جاننے دا اہتمام ک‏ر ليا جائے۔

حوالے