مسجد ملا جیون
مسجد ملا جیون لوہاری منڈی کوچہ میاں عاشق وچ موجود اے۔
ملاں جیون
سودھوملّا احمد جیون دی پیدائش 1047ھ وچ ہوئی۔ ملیا احمد جیون دا قوت حافظہ حیرت انگیز سی۔ آپ کئی کتاباں دے مصنف نيں۔ ملا احمد جیون مفسر قرآن وی نيں۔ آپ وقت دے علما عظام تے فقہاے کرام وچوں سن تے آپ اورنگ زیب دے استاد وی سن ۔ ملااحمد جیون تے اورنگ زیب دے متعلق کئی واقعات بولی زد عام نيں۔ آپ نے اپنی زندگی وچ بوہت سارے شہراں وچ قیام کيتا لاہور وچ آپ شاہ عالم دے نال تشریف لیائے سن جدوں کہ شاہ عالم بن اورنگ زیب نوں لاہور دا گورنر بنایا گیا سی۔ جدوں شاہ عالم دا انتقال ہوئے گیا تاں آپ واپس دہلی تشریف لے گئے۔
عمارت
سودھومسجد ملاں جیون کافی قدیم مسجد۔ مسجد دی تعمیر نو ہوئی اے۔ مسجد دی موجودہ عمارت وچ قدیم عمارت دی کوئی جھلک نظر نئيں آندی۔ کتاباں وچ تلاش دے باوجود اس مسجد دے متعلق کچھ نئيں ملدا۔ ایہ گل حل طلب اے کہ ایہ مسجد ملیا احمد جیون نے خود تعمیر دی یا انہاں دے ناں اُتے تعمیر دی گی۔ مسجد کہ باہر جو تختی لگی اے اس اُتے درج اے " تعمیر کردہ مولانا جیون کوچہ میاں عاشق۔ بانی مسجد نظام الدین ولد شمس الدین 1303ھ (1885ء) مرمت 1393ھ (1973) تعمیر نو 1413ھ (1992)۔" امام مسجد صاحب جو ایتھے چالیس سال توں امام نيں انکا کہنا اے کہ ایہ مسجد ملیا احمد جیون نے خود تعمیر کروائی سی جدوں اوہ لاہور وچ موجود سن ہن جے ایہ مسجد اِنّی قدیم اے تاں اس دا ذکر کتاباں وچ کیوں موجود نئيں۔ بہرحال مسجد اِنّی قدیم نا وی ہوئے تاں مسجد دے باہر لگی تختی توں اِنّا ضرور پتا چلدا اے کہ 1885ء وچ اس مسجد نوں تعمیر کيتا گیا یا مرمت ہوئی۔ مسجد دے ارد گرد بلند و بالا عمارتاں نيں جس دے باعث مسجد نظراں توں اوجھل ہوئے گئی اے۔ مسجد دا داخی دروازہ کافی چھوٹا اے البتہ اندر توں مسجد دی عمارت کافی شاندار اے مسجد دے سامنے کوئی قدیم حویلی وی سی جس دا ہن صرف ملبہ نظر آندا اے۔ اس مسجد دی تریخ نوں تلاش کرنے دی ضرورت اے۔