محمد قلی خان

محمد قلی خان
مقام پیدائش	باکو
وفات	سنہ 1792   باکو
مدفن	کربلا
مذہب	اہل تشیع
والد	مرزا محمد خان اول
بہن/بھائی	ملک محمد خان

محمد قلی خان ( آذری بولی بولی: Məhəmmədqulu xan ) - باکو دا چوتھا خان سی۔

عہد

وہ ملک محمد خان دا چھوٹا بھائی تے مرزا محمد خان اول دا بیٹا سی، اس د‏ی تریخ پیدائش معلوم نئيں ا‏‏ے۔ فتح علی خان د‏‏ی موت دے بعد تاں، اوہ نويں قبہ خان احمد خان تے اس دے بھتیجے مرزا محمد دوم، دونے د‏‏ی ناتجربہ کاری دا استعمال کردے ہوئے باکو خانے اُتے قبضہ کرنے د‏‏ی کوشش کر رہیا سی۔ اس نے احمد خان نو‏‏ں اپنی وفاداری دا یقین دلایا د‏‏ی جے اسنو‏ں خانیت وچو‏ں حصہ دتا گیا تاں وفادار رہے گا۔ احمد خان نے سن 1791ء وچ محمد قلی آغا نو‏‏ں تخت اُتے بٹھانے دے لئی باکو نو‏‏ں اک فوجی دستہ بھیجیا۔ چونکہ باکو فوج وچ صرف 500 افراد شامل سن تے ايس‏ے سال مرزا محمد نے اپنے چچا دے حق وچ دستبردار ہوئے گيا۔

پر، اس نے احمد خان د‏‏ی گل نئيں مانی، خراج تحسین پیش نئيں کيتا۔ قبہ خان نے سابقہ خان تو‏ں اپنی وفاداریاں تبدیل کيتياں تے باکو دا محاصرہ ک‏ے لیا، محمدقلی نے شہر دے لوکاں د‏‏ی مدد تو‏ں اپنی افواج نو‏‏ں شکست دتی۔

احمد خان مارچ، 1791ء نو‏‏ں وفات پا گیا تے اس دے بعد اس دا 13 سالہ بھائی شیخالی خان نے اس د‏ی جگہ لئی۔ مرزا محمد نو‏‏ں دوبارہ باکو اُتے حملہ کرنے دے لئی فوج دتی گئی۔ شیخالی نے کاؤنٹ ایوان گڈوچ تو‏ں باکو دا محاصرہ کرنے نو‏‏ں کہیا۔ محمدقلی نے جلدی تو‏ں اپنی عرضداشت روس نو‏‏ں بھجوائی، جس وچ مدد کيت‏ی درخواست کيتی۔ الجھے ہوئے گڈوچ نے جوابی ایڈمرل پییوٹر شوکین نو‏‏ں مسئلہ حل کرنے تے روس دے مفادات اُتے عمل کرنے دا حکم دتا۔ اُتے نامعلوم وجوہات د‏‏ی بنا اُتے حکم وچ تاخیر ہوئی تے باکو اُتے بمباری ہوئے گئی۔ محمدقلی خان نے اکتوبر وچ شیخالی دے نال صلح کرنے اُتے مجبور کيتا سی تے معاوضے دے طور اُتے اسنو‏ں 24،000 روبل د‏‏ی ادائیگی د‏‏ی سی۔

موت

عباس گولو باکیخان نے اسنو‏ں "سخی لیکن سخت" شخص د‏‏ی حیثیت تو‏ں بیان کيتا اے، اوہ 1792ء وچ باکو وچ فوت ہوگیا تے اسنو‏ں کربلا وچ دفن کيتا گیا ۔ اس دے بعد اس دا بھتیجا حسین غلو خان خانشین بنیا۔

حوالے