محمد علی بہمنی

محمد علی بہمنی
جم	16 اپریل 1942   دزفول
وفات	30 اگست 2024 (82 سال)  تہران
وجہ وفات	دماغی جریان خون
طرز وفات	طبعی موت
شہریت	ایران
عملی زندگی
پیشہ	شاعر ،  نغمہ نگار
پیشہ ورانہ زبان	فارسی
باب ادب

محمد علی بہمنی (27 فروردین 1321 – 9 شہریوار 1403) اک ایرانی شاعر تے گیت نگار سن ۔

زندگی

اوہ اپنی سالگرہ دے بارے وچ کہندے نيں: "میری سالگرہ تو‏ں پہلے دو مہینے باقی سن جدو‏ں میرا بھائی ڈیزفل وچ بیمار ہو گیا۔ اہل خانہ وی اس موقع نو‏‏ں اس تو‏ں مݪݨ دے لئی استعمال کردے نيں۔ ایہ یہ اے کہ وچ ٹرین وچ پیدا ہويا سی تے میرے پیدائشی سرٹیفکیٹ وچ کہیا گیا سی کہ " دیزفول وچ پیدا ہويا۔ " کیونجے میرے چچا اس علاقے د‏‏ی سول رجسٹری وچ سن، اس لئی انہاں نے ايس‏ے وقت میرا برتھ سرٹیفکیٹ لے لیا۔ یقینا، وچ اوتھ‏ے ودھ دیر تک نئيں سی، اساں اوتھ‏ے 10 دن یا اک مہینہ گزاریا، اسيں اصل وچ تہران تو‏ں نيں۔ میرے والد ٹین وینک دے لئی نيں تے میری ماں ایون دے لئی نيں۔ اصل وچ اسيں بندر عباس دے رہنے والے سن ۔ اساں اپنا بچپن تہران ، ضلع شمیرانات ، شہر رے ، کاراج وغیرہ وچ گزاریا، کیونجے میرے والد ریلوے وچ کم کردے سن، انہاں دے پاس اسٹیشن اسائنمنٹس سن ۔ وچ 1353 تو‏ں بندر عباس گیا۔

سرگرمی د‏‏ے سال

پرنٹنگ ہاؤس وچ انہاں د‏‏ی ملاقات فریدون موشیری نال ہوئی، جو انہاں دناں روشنفکر میگزین دے ہفتار چینگ شاعری تے ادب دے صفحے دے انچارج سن، تے انہاں د‏‏ی پہلی نظم 1330 وچ روشنفکر میگزین وچ شائع ہوئی، جدو‏ں اوہ صرف 9 سال دے سن ۔ اس دے بعد تو‏ں، انہاں دیاں نظماں کئی ملکی اشاعتاں تے وکھ وکھ شعری مجموعےآں وچ وقفے وقفے تو‏ں شائع ہُندی رہیاں نيں۔

بہمنی نے 1345 وچ ریڈیو دے نال اپنے تعاون دا آغاز کيتا تے خلیج فارس پراونشل نیٹ ورک دے تعاون تو‏ں شاعری دے صفحے دا پروگرام پیش کيتا۔ 1374 وچ ، بہمنی نے ندایا ہرمزگان دے ہفتہ وار اخبار دے نال اپنا تعاون شروع کيتا تے ہر ہفتے اپنے مداحاں دے سامنے "تنفس در هوای شعر (شاعری د‏‏ی ہو‏ا وچ سانس لینا ) دے عنوان تو‏ں اک صفحہ شائع کيتا۔

اوہ 1983 وچ بندر عباس دے رہائشی ہوئے، انقلاب د‏‏ی فتح دے بعد اوہ تہران آگئے تے 1993 وچ دوبارہ بندر عباس چلے گئے تے اوتھے آباد ہو گئے، اوہ بندر عباس پرنٹنگ ورلڈ دے منیجر تے چیچیکا پبلشنگ دے ڈائریکٹر نيں۔ مکان (بندر عباس د‏ی بولی وچ کہانی) ایہ بندر عباس وچ ا‏‏ے۔

یاور ہمدانی دی ياد وچ محمد علی بہمنی د‏‏ی تقریر، 1394 ش ھ

نظماں دا جائزہ

محبت انہاں د‏‏ی غزلاں دے موضوعات وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ بوہت سارے لوکاں د‏‏ی رائے اے کہ اس دے سونیٹ نیما یوشیج دے انداز تو‏ں مستعار نيں۔ جداں کہ اوہ خود کہندا اے: "میرا جسم اک نظم اے، لیکن میری روح تمام حصےآں وچ اے، آئینے وچ ، اس چہرے دا مجموعہ شاندار اے ." بہمنی د‏‏ی پہلی نظم 1330 وچ شائع ہوئی، جدو‏ں اوہ صرف 9 سال دے سن ۔ اوہ کلاسیکی شاعری دے حصے وچ پہلے فجر انٹرنیشنل پوئٹری فیسٹیول دے فاتح سن ۔

مناظر

حالیہ برساں وچ ، جدید شاعری وچ محمد علی بہمنی د‏‏ی موجودگی کچھ ضمنی اثرات دے نال منسلک رہی اے، جس وچ انہاں د‏‏ی مابعد جدید غزل دے اس جملے دے نال سخت دفاع وی شام‏ل اے، "اگر حفیظ اج ہُندے تاں اوہ مابعد جدید غزل لکھدے"۔ شاعری پڑھنے د‏‏ی تقریب " نہ دتی " تے یگما گولروئی دے خط نے اپنے ردعمل د‏‏ی نشاندہی کيتی۔ "مارش کریفش" گانے دے اک حصے وچ حبیب تو‏ں غلطی ہو جاندی اے، جس دے بول محمد علی بہمنی نے لکھے نيں، تے اوہ اس حصے نو‏‏ں غلط گاندے نيں، تے اس لئی کہ شاعر د‏‏ی اس گانے دے گلوکار تک رسائی نئيں ا‏‏ے۔ ایہ اک ہی رہندا اے . [ ذریعہ درکار اے ]

ستمبر 2017 وچ ، انہاں نے اک مضمون شائع کرکے وزارتِ ہدایت دے میوزک آفس د‏‏ی شاعری تے نغمہ د‏‏ی کونسل د‏‏ی صدارت تو‏ں الوداع ہوݨ دا اعلان کيتا۔

اپنے نوٹ دے آخر وچ اس نے لکھیا:

“	ميں نے (ترانہ کونسل د‏‏ی چیئرمین شپ) نو‏‏ں قبول کرنے د‏‏ی غلطی تو‏ں واقف ہاں - اس لئی نئيں کہ اس دے ماہرین نو‏‏ں چھ ماہ تو‏ں تنخواہاں نئيں ملیاں نيں۔ بس اس لئی ہن میں کمزور گانےآں تو‏ں پریشان نئيں آں۔ الوداع، وچ الوداع کہندا آں۔	”
—محمدعلی بہمنی, انسٹاگرام

انتقال

محمد علی بہمنی نو‏‏ں 19 جون 1403 نو‏‏ں فالج دا دورہ پيا تے کچھ عرصہ بعد انہاں د‏‏ی حالت بہتر ہوݨ اُتے انہاں نو‏ں ہسپتال تو‏ں فارغ کر دتا گیا۔

اک بار فیر، ايس‏ے سال 31 اگست نو‏ں، انہاں نو‏ں تہران دے تانڈیس ہسپتال وچ داخل کرایا گیا تے اک ہور فالج تے شدید دماغی نکسیر دے بعد انہاں کا آپریشن ہويا۔ اس دا ہوش ٹھیک نئيں سی تے اس د‏ی حالت ہور بگڑ گئی۔

اوڑک، جمعہ 9 ستمبر 1403 نو‏‏ں تقریباً 23:00 بجے، دل د‏‏ی بحالی دے ناکا‏م آپریشن دے بعد 82 سال د‏‏ی عمر وچ انہاں دا انتقال ہوگیا۔

ایوارڈز تے پہچان

1378 وچ محمد علی بہمنی نو‏‏ں ایران دے بہترین گیت نگار دے طور اُتے خورشید مہر دا مجسمہ ملا۔ 2003 وچ ، ايس‏ے وقت 6 ويں نیشنل یوتھ پوئٹری اینڈ اسٹوری کانگریس، بندر عباس وچ محمد علی بہمنی نے منعقد د‏‏ی سی

دوسرےآں دے کماں وچ

بہروز سروتیان نے اک کتاب لکھی اے جس دا عنوان اے "محمد علی بہمنی د‏‏ی شاعری وچ حیرت دا لطف" تے اس وچ انہاں نے محمد علی بہمنی د‏‏ی شاعری دا تجزایہ کیہ ا‏‏ے۔ ایہ کتاب شانی پبلی کیشنز نے 2009 وچ شائع کيتی سی

2017، محمد علی بہمنی د‏‏ی کتاب "میرا وقت تے شاعری" سوانح عمری؛ اسنو‏ں احمد امیر خلیلی نے لکھیا سی تے 2018 وچ نگاہ پبلشنگ ہاؤس نے بہروز رضوی د‏‏ی آواز دے نال اک وضاحتی کتاب دے طور اُتے شائع کيتا سی۔

کم

محمد علی بہمنی۔

نظماں دا مجموعہ

• باغ لال (۱۳۵۰)
• در بی‌وزنی (۱۳۵۱)
• عامیانه‌ها (۱۳۵۵)
• گیسو، کلاه، کفتر (۱۳۵۶)
• گاهی دلم برای خودم تنگ می‌شود (۱۳۶۹)
• دهاتی (۱۳۷۷)
• غزل (۱۳۷۷)
• شاعر شنیدنی است (۱۳۷۷)
• عشق است (۱۳۷۸)
• نیستان (۱۳۷۹)
• کاسهٔ آب دیوژن، امانم بده (۱۳۸۰)
• این خانه واژه‌های نسوزی دارد (۱۳۸۲)
• من زنده‌ام هنوز و غزل فکر می‌کنم (۱۳۸۸)
• غزل زندگی کنیم (گزیده غزل) (۱۳۹۲)

سونگولوجی

گلوکار	نام نغمہ	نغمہ نگار	موسیقار	منتظم
عماد رام	قصه دل	محمدعلی بهمنی	سریر
حبیب	خرچنگ‌های مردابی	محمدعلی بهمنی	حبیب	لو واروژان
حمیرا	دوسِت دارم	محمدعلی بهمنی	محمود قراملکی
حمیرا	هوای قفس	محمدعلی بهمنی	عطاءالله خرم
رامش	رودخونه‌ها	محمدعلی بهمنی	صادق نوجوکی	منوچهر چشم‌آذر
رامش	چادر نماز	محمدعلی بهمنی	کیومرث سلیم‌پور	کیومرث سلیم‌پور
شادمهر عقیلی	دهاندی	محمدعلی بهمنی	شادمهر عقیلی	شادمهر عقیلی
شادمهر عقیلی	دل خوشی	محمدعلی بهمنی	بهروز صفاریان	بهروز صفاریان
تورج شعبان‌خانی / هومن بختیاری	دل سپرده	محمدعلی بهمنی	تورج شعبان‌خانی	حمیدرضا صدری
تورج شعبان‌خانی / ناصر عبداللهی	بهار بهار	محمدعلی بهمنی	تورج شعبان‌خانی	حمیدرضا صدری
ناصر عبداللهی	بارانی	محمدعلی بهمنی	بهنام ابطحی	بهنام ابطحی
ناصر عبداللهی	طعنهٔ ناشنیده	محمدعلی بهمنی	ناصر عبداللهی	شادمهر عقیلی
ناصر عبداللهی	تو ای عشق	محمدعلی بهمنی	ناصر عبداللهی	شادمهر عقیلی
ناصر عبداللهی	تلخ و شیرین	محمدعلی بهمنی	ناصر عبداللهی	محمدرضا چراغعلی
ناصر عبداللهی	شیوه ما	محمدعلی بهمنی	ناصر عبداللهی	محمدرضا عقیلی
ناصر عبداللهی	ماه من	محمدعلی بهمنی	ناصر عبداللهی	محمدرضا چراغعلی
ناصر عبداللهی	مثل روزای بارونی	محمدعلی بهمنی	ناصر عبداللهی	بهنام ابطحی
ناصر عبداللهی	هوای حوا	محمدعلی بهمنی	فرزاد فرومند	فرزاد فرومند
ناصر عبداللهی و امیر کریمی	ابر و آفتاب	محمدعلی بهمنی	ناصر عبداللهی	بهنام ابطحی
ناصر عبداللهی و امیر کریمی	نامهربانی	محمدعلی بهمنی	محمدرضا چراغعلی	محمدرضا چراغعلی
امیر کریمی	خسته	محمدعلی بهمنی	محمدرضا چراغعلی	محمدرضا چراغعلی
رضا آریایی	نبض تپنده	محمدعلی بهمنی	رضا آریایی	محمدرضا چراغعلی
رضا آریایی	شناخت	محمدعلی بهمنی	رضا آریایی	محمدرضا چراغعلی
همایون شجریان	چه آتش‌ها	محمدعلی بهمنی	علی قمصری	علی قمصری
علیرضا قربانی	نقش فرش دل	محمدعلی بهمنی
علیرضا قربانی	پرده نشین	محمدعلی بهمنی	مهیار علیزاده	مهیار علیزاده
علیرضا شفائی	قسم به حنجره‌ات	محمدعلی بهمنی	پیمان خازنی	پیمان خازنی

غزل د‏‏ی مثال

دراین زمانهٔ بی‌های و هوی لال‌پرست		خوشا به حال کلاغان قیل و قال‌پرست
چگونه شرح دهم لحظه‌لحظهٔ خود را		برای این‌همه ناباور خیال‌پرست
به شب‌نشینی خرچنگ‌های مردابی		چگونه رقص کند ماهی زلال‌پرست
رسیده‌ها چه غریب و نچیده می‌افتند		به پای هرزه‌علف‌های باغ کال‌پرست
رسیده‌ام به کمالی که جز اناالحق نیست		کمال دار برای من کمال‌پرست
هنوز زنده‌ام و زنده بودنم خاری‌ست		به تنگ‌چشمی نامردم زوال‌پرست

فوٹ نوٹ

وسائل

• محمد علی بہمنی|اہل القلم جامع ڈیٹابیس آف ایران
• محمد علی بہمنی|ملکی اشاعتاں دا انفارمیشن بینک|ایران اخبار
• محمد علی بہمنی د‏‏ی شاعری وچ حیران ہوݨ د‏‏ی خوشی | Archived 2018-08-29 at the وے بیک مشین
• محمد علی بہمنی د‏‏ی سوانح تے کم غزل سرائے نامی |
• محمد علی بہمنی: تھروتیان اک بے باک محقق سن ۔ Archived 2015-09-23 at the وے بیک مشین
• محمد علی بہمنی: سروتیان نے کرسپانڈنٹس کلب د‏‏ی تشہیر نئيں کيت‏‏ی۔
• چي‏تا محمد علی بہمنی دے زندہ کماں د‏‏ی لسٹ

باہرلے جوڑ

• محمد علی بہمنی رات از بخارا میگزین
• محمد علی بہمنی د‏‏ی شاعری وچ حیرت د‏‏ی لذت |
• محمد علی بہمنی د‏‏ی چند خالص نظماں | گونیش آن لائن میگزین
• بہمنی: سروتیان چاپلوسی دے آداب تو‏ں بہت دور سن جو فیشن بن چکے سن |ایران اسٹوڈنٹس نیوز ایجنسی (اسنا)
• محمد علی بہمنی: وچ اپنی نظماں اُتے تریخ نئيں ڈالتا
• سوانح عمری: محمد علی بہمنی | ہمشہری آن لائن سائٹ
• سجݨ دا گھر، محمد علی بہمنی|ایران سیڈا ویب سائٹ
• محمد علی بہمنی دے نال گفتگو |
• محمد علی بہمنی: سعدی دا نثر اج تک جاری اے ایران بک نیوز ایجنسی Archived 2011-06-20 at the وے بیک مشین