مجلہ الداعی یا الداعی دار العلوم دیوبند تو‏ں شائع ہونے والا ماہنامہ اے، جسنو‏ں مولا‏نا وحید الزماں کیرانوی نے پندرہ رسالہ دعوۃ الحق دے بدل دے طور اُتے (جو 1965ء تو‏ں 1975ء شائع ہُندا رہیا) 1396ھ بہ مطابق 1976ء تو‏ں شائع کرنا شروع کيتا۔ پہلے ایہ پندرہ روزہ سی۔ ایہ 1414ھ بہ مطابق 1993ء تو‏ں ایہ ماہانہ شائع ہونے لگا۔ ایہ رسالہ روز اول تو‏ں تسلسل دے نال شائع ہو رہیا ا‏‏ے۔ اس رسالہ دے پہلے رئیس التحریر کچھ دناں تک وحید الزماں کیرانوی ریے، انہاں دے بعد بدر الحسن قاسمی رہے تے انہاں دے بعد 1403ھ بہ مطابق 1982ء نو‏‏ں نور عالم خلیل امینی اس دے مدیر بنائے گئے۔[۱][۲][۳] 1442ھ بہ مطابق 2021ء وچ نور عالم خلیل امینی دے انتقال دے بعد مولا‏نا عارف جمیل مبارکپوری مجلہ دے مدیر و ایڈیٹر بنائے گئے نيں۔ ایہ دار العلوم دیوبند تو‏ں شائع ہونے والا پندرہ روزہ رسالہ اے، جسنو‏ں مولا‏نا وحید الزماں کیرانوی صاحب نے 1396ھ /1976م تو‏ں شائع کرنا شروع کیندا ایہ رسالہ بحمد اللّٰہ ايس‏ے وقت تو‏ں تسلسل دے نال شائع ہو رہیا ا‏ے۔ اس رسالہ دے پہلے رئیس التحریر وحید الزماں کیرانوی صاحب ہی سن، انہاں دے بعد بدر الحسن قاسمی صاحب ہوئے تے انہاں دے بعد نور عالم خلیل امینی صاحب بنے۔[۴]

دار العلوم دیوبند تے عربی صحافت

سودھو

دار العلوم دیوبند تو‏ں سب تو‏ں پہلے عربی سہ ماہی رسالہ وحید الزماں کیرانوی د‏‏ی ادارت وچ شوال 1384ھ بہ مطابق جنوری 1965ء تو‏ں ربیع الثانی 1384ھ بہ مطابق اپریل 1975ء تک شائع ہُندا رہیا، اس دے بعد اس رسالے د‏‏ی اشاعت موقوف ہوگئی، فیر 10 جون 1976ء تو‏ں پندرہ روزہ مجلہ الداعی دا اجرا عمل وچ آیا، 1397ھ تک ایہ رسالہ وحید الزماں کیرانوی د‏‏ی ادارت ہی وچ شائع ہُندا رہیا، فیر 1397ھ تو‏ں 1401ھ تک ناموافق اختلافِ دار العلوم تک بدر الحسن قاسمی دربھنگوی اس رسالے دے مدیر رہ‏ے، فیر ایہ رسالہ ڈیڑھ سال تک موقوف رہیا تے بدر الحسن قاسمی وی دار العلوم دیوبند تو‏ں سبکدوش ہو گئے، فیر وحید الزماں کیرانوی د‏‏ی نگرانی وچ 17 محرم الحرام 1403ھ م 25 اکتوبر 1983ء وچ نور عالم خلیل امینی د‏‏ی ادارت وچ دوبارہ اس دا پہلا شمارہ شائع ہويا، خلیل امینی نے اس وقت تو‏ں 1442ھ م 2021ء تک تقریباً 40 سال؛ اس د‏ی ادارت دے فرائض انجام دہے تے انھاں د‏‏ی ادارت وچ اس رسالے نے اپنی جامعیت و جاذبیت تے اصحاب علم و فضل دے اُتے مغز و معلومات تو‏ں بھرپور مضامین دے پیش نظر، اطرافِ عالم وچ اپنا رتبہ و مقام، اپنی شناخت و پہچان بنالی۔[۵]

مقاصد رسالہ

سودھو

اس میگزین دے مقاصد ایويں تاں کئی نيں، انہاں وچو‏ں کچھ تھلے لکھے نيں :

  • مسلماناں دے دلاں وچ اسلامی بیداری پیدا کرنا
  • عرب مسلماناں نو‏‏ں عجمی مسلماناں دے مسائل تو‏ں آگاہ کرنا
  • اسلامی سبھیاچار تے دعوت نو‏‏ں شکوک و شبہات تو‏ں منزہ انداز وچ پیش کرنا
  • مسلم نوجواناں نو‏‏ں دین وچ افراط و تفریط تو‏ں بچانا[۶]

حوالے

سودھو

  1. مساھمۃ دار العلوم بديوبند في الأدب العربي للأستاذ الدكتور زبير أحمد الفاروقي، ص: 64
  2. "دار العلوم دیوبند تے عربی صحافت", دار العلوم دیوبند د‏‏ی جامع و مختصر تریخ, اکتوبر 2020ء (in ur), دار العلوم دیوبند: شیخ الہند اکیڈمی, 398. 
  3. "دیوبند دے مآثر و معارف", دار العلوم دیوبند ادبی شناخت نامہ, مئی 2006ء 1 (in ur), جامعہ نگر، نويں دہلی: آل انڈیا تنظیم علمائے حق, 39. 
  4. مساھمۃ دار العلوم بديوبند في الأدب العربي للأستاذ الدکتور زبير أحمد الفاروقي، ص: 64
  5. "دار العلوم دیوبند تے عربی صحافت", دار العلوم دیوبند دا صحافتی منظرنامہ, 2013ء (in ur), دیوبند: ادارہ تحقیق اسلامی, 126–129. 
  6. مجلة الداعي، ج 17، العدد1، 1993.