مارتینا نیوراتیلووا
 | |
| ملک | سانچہ:TCH (1956–1975)  ریاستہائے متحدہ امریکہ(1975–تاحال)  چیک لوکراج(2008-تاحال) |
|---|---|
| رہائش | فلوریڈا, ریاستہائے متحدہ امریکا |
| پیدائش | 18 اکتبر 1956 (عمر: ۶۸ سال) پراگ، چیکوسلاواکیہ |
| قد | ۱٫۷۳ میٹر (۵ فٹ ۸ انچ) |
| پیشہ ور بنا | 1975 |
| ریٹائر | 1994–1999, 2006 |
| کھیل | کبھے ہتھ (اک ہتھ بیکہینڈ) |
| انعامی رقم | $21,626,089 (چھیويں تمام وقت) |
| بین الاقوامی ٹینس ہال آف فیم | 2000 (ممبر صفحہ) |
| سنگلز | |
| کیریئر ریکارڈ | 1,442–219 (86.8%) |
| کیریئر ٹائٹل | 167 WTA, 1 ITF (اوپن دور ریکارڈ) |
| اعلی ترین درجہ بندی | نمبر 1 (جولائی 10, 1978) |
| گرینڈ سلیم سنگلز نتائج | |
| آسٹریلین اوپن | خواتین (1981, 1983, 1985) |
| فرنچ اوپن | خواتین (1982, 1984) |
| ومبلڈن | خواتین (1978, 1979, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1987, 1990) |
| یو ایس اوپن | خواتین (1983, 1984, 1986, 1987) |
| دیگر ٹورنامنٹ | |
| ڈبلز | |
| کیریئر ریکارڈ | 747–143 (83.9%) |
| کیریئر ٹائٹل | 177 WTA, 9 ITF (اوپن دور ریکارڈ) |
| اعلی ترین درجہ بندی | نمبر 1 (ستمبر 10, 1984) |
| گرینڈ سلیم ڈبلز نتائج | |
| آسٹریلین اوپن | خواتین (1980, 1982, 1983, 1984, 1985, 1987, 1988, 1989) |
| فرنچ اوپن | خواتین (1975, 1982, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988) |
| ومبلڈن | خواتین (1976, 1979, 1981, 1982, 1983, 1984, 1986) |
| یو ایس اوپن | خواتین (1977, 1978, 1980, 1983, 1984, 1986, 1987, 1989, 1990) |
| دیگر ڈبلز ٹورنامنٹ | |
| اولمپک کھیل | QF (2004) |
| مکسڈ ڈبلز | |
| کیریئر ٹائٹل | 15 |
| گرینڈ سلیم مکسڈ ڈبلز نتائج | |
| آسٹریلین اوپن | خواتین (2003) |
| فرنچ اوپن | خواتین (1974, 1985) |
| ومبلڈن | خواتین (1985, 1993, 1995, 2003) |
| یو ایس اوپن | خواتین (1985, 1987, 2006) |
مارتینا نیوراتیلووا (انگریزی: Martina Navratilova) (پیدائش: 18 اکتوبر 1926ء، پراگ، چیکوسلواکیہ) سابق عالمی نمبر اک خاتون ٹینس کھلاڑی نيں۔ ٹینس دے ماہرین انہاں نوں کھیل دی تریخ دی عظیم ترین خاتون کھلاڑیاں وچ شمار کردے نيں۔ گھاس دا میدان انہاں دے لئی سب توں بہترین ثابت ہويا لیکن انہاں نے ہر قسم دے میدان وچ گھٹ توں گھٹ دو گرینڈ سلام سنگلز ضرور جتے نيں تے ویمنز ڈبلز تے مکسڈ ڈبلز وچ وی گھٹ توں گھٹ اک اعزاز حاصل کیتا اے۔
وہ اصل وچ چیکوسلواکیہ توں تعلق رکھدی سن اُتے 1975ء وچ امریکا آ گئياں تے 1981ء وچ انہاں نوں امریکی شہریت مل گئی۔ انہاں نے 18 گرینڈ سلام سنگلز خطابات تے 41 گرینڈ سلام ڈبلز اعزازات حاصل کیتے۔ آخر الذکر وچوں 31 ویمنز ڈبلز تے 10 مکسڈ ڈبلز سن ۔ انہاں نے ریکارڈ 9 مرتبہ ومبلڈن ویمنز سنگل خطاب جِتیا۔
ٹینس دے میداناں وچ
سودھومارتینا پہلی بار 1975ء وچ ٹینس دے عالمی منظرنامے اُتے ابھراں جدوں اوہ دو گرینڈ سلام مقابلاں دے فائنل تک پہنچیاں البتہ دونے وچ انہاں نے شکست کھادی اُس سال آسٹریلین اوپن دے فائنل وچ ایون گولاگونگ کالی تے فرنچ اوپن دے فائنل وچ کرس ایورٹ نے آپ نوں شکست توں دوچار کیتا۔ یو ایس اوپن وچ کرس ایورٹ دے ہتھوں سیمی فائنل وچ شکست دے بعد آپ نیو یارک شہر دے ہجرت و حقوقِ قومیت دے دفتر پہنچ گئياں تے امریکا وچ سیاسی پناہ طلب کيتی۔ جس اُتے آپ دی اشتراکی چیکوسلواکیہ دی شہریت ختم کر دتی گئی۔ انہاں نوں اک ماہ وچ امریکی گرین کارڈ توں نواز دتا گیا۔
آپ نے 1978ء وچ ویمبلڈن وچ کرس ایورٹ نوں شکست دے کے اپنا پہلا گرینڈ سلام اعزاز حاصل کیتا تے پہلی بار عالمی نمبر اک پوزیشن حاصل کر لئی۔ 1979ء وچ آپ نے ایورٹ نوں اک مرتبہ فیر ہرا کر اپنے اعزاز دا کامیاب دفاع کیتا۔
1981ء وچ آپ نے آسٹریلین اوپن دے فائنل وچ ایورٹ نوں شکست دے کے اپنا تیسرا گرینڈ سلام اعزاز حاصل کیتا۔ اُسی سال آپ یو ایس اوپن دے فائنل وچ وی پہنچیاں اُتے ٹریسی آسٹن دے ہتھوں شکست کھا گئياں۔ 1982ء وچ آپ نے ویمبلڈن تے فرنچ اوپن دونے اپنے ناں کیتے۔
1983ء دے فرنچ اوپن دے حتمی مقابلے وچ شکست دے باجود آپ نے ہور تِناں گرینڈ سلام اپنے ناں کیتے۔ فرنچ اوپن دے فائنل وچ شکست انہاں دی سال دی واحد شکست سی اس طرح آپ نے سال وچ اک شکست دے مقابلے وچ 86 فتوحات دا ریکارڈ قائم کیتا۔ آپ دا جیت دا تناسب کسی وی پیشہ ور ٹینس کھلاڑی توں زیادہ سی ۔ آپ دی اعلیٰ کارکردگی دا اندازہ اس گل توں لگایا جا سکدا اے کہ تن سالاں 1982ء، 1983ء تے 1984ء دے دوران آپ نے صرف 6 سنگلز میچز ہارے۔
1984ء وچ آپ نے فرنچ اوپن جیت کر بیک وقت چاراں گرینڈ سلام دی فاتح بن گئياں اُتے ایہ چاراں اعزاز اک سال وچ حاصل نئيں کیتے گئے سن ۔ آپ نے یو ایس اوپن تے ویمبلڈن جیت کر اپنے گرینڈ سلام اعزازات دی تعداد 6 کر لئی تے آسٹریلین اوپن 1984ء وچ آپ و اک سال وچ بیک وقت چاراں گرینڈ سلام اعزازات دے حصول دا موقع ملیا لیکن سیمی فائنل وچ ہلینا سوکووا نے آپ دی مسلسل فتوحات نوں 74 فتوحات اُتے روک دتا۔ ایہ مسلسل فتوحات دا ریکارڈ اے۔
1984ء وچ آپ نے تمام چار گرینڈ سلام ویمنز ڈبلز خطاب جتے، اس وچ پام شرائیور آپ دی ساتھی سن۔ انہاں دونے دی جوڑی نے 1983ء توں 1985ء دے درمیان مسلسل 109 مقابلے جیتنے دا ریکارڈ قائم کیتا۔ 1980ء دی دہائی وچ نیوراتیلووا تن سال توں ودھ دے عرصے تک ڈبلز وچ دنیا دی نمبر اک کھلاڑی رہیاں۔
نیوراتیلووا 1985ء توں 1987ء دے درمیان کھیلے جانے والے تمام 11 گرینڈ سلام مقابلاں دے فائنل تک پہنچیاں جنہاں وچوں 6 وچ فتح نے آپ دے قدم چومے۔ اس عرصے وچ آپ نے ویمبلڈن وچ اپنی فتوحات نوں ریکارڈ 6 مسلسل اعزازات تک پہنچایا۔
30 سالہ نیوراتیلووا دے لئی نواں خطرہ 17 سالہ جرمن کھلاڑی اسٹیفی گراف دی صورت وچ ابھریا جو 1987ء وچ ٹینس دے عالمی منظرنامے اُتے ابھراں تے فرنچ اوپن دے فائنل وچ نیوراتیلووا نوں شکست دتی۔
1987ء دے ویمبلڈن تے یو ایس اوپن دے حتمی مقابلاں وچ نیوراتیلووا نے اسٹیفی نوں شکست دتی۔ یو ایس اوپن وچ آپ نے اک نواں اعزاز اپنے ناں کیتا کہ اک ہی سال وچ آپ نے ویمنز سنگلز، ویمنز ڈبلز تے مکسڈ ڈبلز اعزازات جتے۔ اُتے اسٹیفی گراف دی مستقل بہترین کارکردگی انہاں نوں 1987ء دے اختتام تک عالمی نمبر اک پوزیشن حاصل کرانے وچ کامیاب ہوئی۔
1988ء وچ گراف نے تمام چار گرینڈ سلام خطابات اپنے ناں کیتے۔ 1989ء وچ گراف تے نیوراتیلووا دا سامنا ویمبلڈن تے یو ایس اوپن دے حتمی مقابلاں وچ ہويا جنہاں وچ دونے مقابلے گراف نے جتے۔ دونے کھلاڑیاں دے درمیان عمر دا واضح فرق ہونے دے باوجود نیوراتیلووا نے اسٹیفی دے خلاف 18 وچوں 9 سنگلز مقابلے جتے۔ گرینڈ سلام وچ دونے کھلاڑی 9 مرتبہ آمنے سامنے آئیاں جنہاں وچوں 5 مرتبہ فتح نیوراتیلووا نے سمیٹی۔
سبکدوشی
سودھو
نیوراتیلووا دی آخری گرینڈ سلام فتح 1990ء سی جدوں انہاں نے 33 سال دی عمر وچ زینا گیریسن نوں شکست دتی تے ریکارڈ نويں مرتبہ ویمبلڈن دا سنگلز اعزاز اپنے ناں کیتا۔ ایہ انہاں دا آخری گرینڈ سلام اعزاز سی البتہ اوہ بعد وچ دو وڈے مقابلاں دے فائنل تک پہنچاں۔ 1991ء وچ یو ایس اوپن دے فائنل وچ انہاں نوں نويں عالمی نمبر اک مونیکا سیلس دے ہتھوں شکست ہوئی۔ 1994ء وچ 37 سال دی عمر وچ اوہ ویمبلڈن دے فائنل تک پہنچیاں تے کونچیٹا مارٹینز توں شکست کھا گئياں۔ اس دے فوراً بعد آپ نے سنگلز توں سبکدوشی (ریٹائرمنٹ) دا اعلبن کے دتا۔
واپسی
سودھو2000ء وچ آپ ڈبلز مقابلے کھیلنے دے لئی اک مرتبہ فیر میدان وچ اتراں، اس دوران چند سنگلز مقابلے وچ کھیلے۔ 8 سالاں دے بعد پہلے سنگلز مقابلے وچ آپ نے 2002ء وچ عالمی نمبر 22 تاتیانا پانوفا نوں شکست دتی لیکن اگلے مقابلے وچ آپ ڈینیلا ہنچووا توں ہار گئياں۔ 2003ء وچ آپ نے بھارت دے لینڈر پیس دے نال مل بر آسٹریلین اوپن تے ویمبلڈن دے مکسڈ ڈبلز اعزازات جتے۔ اس طرح آپ طویل العمر ترین گرینڈ سلام فاتح بنیاں۔ اس وقت آپ دی عمر 46 سال 8 ماہ سی۔ آسٹریلین اوپن وچ اس فتح نے آپ نوں گرینڈ سلام اعزازات حاصل کرنے والی اک انوکھی کھلاڑی بنا دتا جس نے تمام چار گرینڈ سلام مقابلاں وچ ویمنز سنگلز، ویمنز ڈبلز تے مکسڈ ڈبلز تمام اعزازات جتے۔ ویمبلڈن دی فتح نے آپ نوں بلی جین کنگ دا 20 ویمبلڈن اعزازات (ویمنز سنگلز، ڈبلز تے مکسڈ ڈبلز تِناں وچ ) جیتنے دا ریکارڈ برابر کرنے دا موقع دتا۔ اس طرح آپ دے کل گرینڈ سلام اعزازات دی تعداد 58 تک جا پہنچی۔ جو مارگریٹ کورٹ دے 62 دے بعد دوسری بہترین کارکردگی اے۔ 2004ء وچ 47 سال تے 8 ماہ دی عمر وچ آپ نے ویمبلڈن وچ وائلڈ کارڈ انٹری دے ذریعے شرکت کيتی، جس اُتے آپ نوں تنقید دا نشانہ وی بننا پيا۔ ویمبلڈن 2004ء وچ اک سنگلز فتح نے آپ نوں پیشہ ور سنگلز مقابلاں وچ سب توں زیادہ عمر وچ کوئی مقابلہ جیتنے والی کھلاڑی بنا دتا۔ اُتے دوسرے مرحلے دے مقابلے وچ آپ نوں گزیلا ڈولکو دے ہتھوں شکست ہو گئی۔
اک شاندار کیریئر
سودھواپنے پورے کیریئر وچ مارتینا نے 167 اعلیٰ سطح دے سنگلز تے 177 ڈبلز اعزازات حاصل کیتے۔ آپ نے اپنا آخری اعزاز 21 اگست 2006ء نوں مونٹریال، کینیڈا وچ راجرز کپ وچ ویمنز ڈبلز وچ حاصل کیا، جس وچ نادیہ پیترووا آپ دی رفیق سن۔ آپ نے اپنے پورے عرصۂ حیات وچ 18 گرینڈ سلام سنگلز اعزازات جتے جنہاں وچوں 9 مرتبہ ویمبلڈن، 4 مرتبہ یو ایس اوپن، 3 مرتبہ آسٹریلین اوپن تے دو مرتبہ فرنچ اوپن وچ فتوحات نے آپ دے قدم چومے۔ 67 گرینڈ سلام مقابلاں وچ آپ نے 49 مرتبہ شکست 306 مقابلے جتے۔
آپ نے کل اک ہزار 442 مقابلے جتے تے صرف 219 وچ شکست کھادی اس طرح آپ دا فتح دا تناسب 86.8 فیصد سی ۔ 1,442–219
آپ نے 2006ء وچ تمام قسماں دے مقابلاں توں سبکدوشی دا اعلان کیتا۔