ماجد خان (کرکٹ کھلاڑی)
ذاتی معلومات | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
مکمل نام | ماجدجہانگيرخان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پیدائش | 28 سپتامبر 1946 (عمر: ۷۸ سال) لدھیانہ, پنجاب, برطانوی ہندوستان (اب ہندوستان) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بلے بازی | سجے ہتھ دا بلے باز بلے بازی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گیند بازی | دایاں بازو فاسٹ میڈیم بولنگ دایاں بازو آف بریک | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تعلقات | جہانگیر خان (باپ) اسد جہانگیر (بھائی) جاوید برکی (کزن) عمران خان (کزن) بزید خان (بیٹا) احمد رضا (چچا) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
بین الاقوامی کرکٹ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
قومی ٹیم | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پہلا ٹیسٹ (کیپ [[پاکستان ٹیسٹ کرکٹ کھلاڑیاں دی لسٹ|۴۴]]) | ۲۴ اکتوبر ۱۹۶۴ بمقابلہ آسٹریلیا | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آخری ٹیسٹ | ۲۳ جنوری ۱۹۸۳ بمقابلہ انڈیا | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پہلا اک روزہ (کیپ [[پاکستان اک روزہ کرکٹ کھلاڑیاں دی لسٹ|۴]]) | ۱۱ فروری ۱۹7۳ بمقابلہ نیوزی لینڈ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آخری اک روزہ | ۱۹ جولائی ۱۹۸۲ بمقابلہ انگلینڈ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کیریئر اعداد و شمار | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ماخذ: ESPNCricinfo، 4 February ۲۰۰۶ |
ابتدائی دور
سودھوماجد خان ۲۸ ستمبر ۱۹۴۶ء نوں لدھیانہ، پنجاب، برطانوی ہندوستان وچ اک برکی پشتون خاندان وچ پیدا ہوئے، لاہور وچ پلے ودھے۔ انہاں دے والد، جہانگیر خان نے ۱۹۴7ء وچ تقسیم ہند توں پہلے ہندوستان دے لئی ٹیسٹ کرکٹ کھیلی سی۔ ماجد خان نے اپنے کیریئر دا آغاز اک تیز گیند باز دے طور اُتے کیا، لیکن کمر دی چوٹ تے انہاں دی تکنیک اُتے شکوک نے انھاں اک آف اسپن باؤلر تے بلے باز بنا دتا۔ انہاں نے برطانیہ وچ گلیمورگن تے کیمبرج یونیورسٹی، آسٹریلیا وچ کوئنز لینڈ دے لئی تے پاکستان وچ پاکستان انٹرنیشنل ایئر لائنز، راولپنڈی، لاہور تے صوبہ پنجاب دے لئی وی کرکٹ وچ اپنے جوہر دکھائے۔ ماجد خان دے والد ڈاکٹر جہانگیر خان ۱۹۳۶ء وچ ایم سی سی بمقابلہ کیمبرج یونیورسٹی میچ دے دوران باؤلنگ کردے ہوئے اس مشہور واقعہ دا موجب بنے سن جس وچ انہاں دی گیند دی زد وچ آ کے اک پرندہ ہلاک ہو گیا سی ایہ پرندہ ہن لارڈز کرکٹ گراؤنڈ وچ ایم سی سی میوزیم دی مستقل نمائش دا حصہ اے ۔ڈاکٹر جہانگیر خان اس وقت دے بورڈ آف کنٹرول فار کرکٹ ان پاکستان (BCCP) دے چیف سلیکٹر سن جدوں ماجد خان قومی انتخاب دے نیڑے سن ۔ ڈاکٹر جہانگیر خان نے سلیکشن دے دوران کرکٹ بورڈ دی غیر جانبداری برقرار رکھنے دے لئی اپنے عہدے توں استعفیٰ دے دتا سی۔
انٹرنیشنل کیرئیر
سودھوماجد دے ٹیسٹ کیریئر دا آغاز ۱۹۶۴ء وچ آسٹریلیا دے خلاف نیشنل اسٹیڈیم، کراچی وچ ہويا۔ ماجد خان صرف انہاں چھ بلے بازاں وچوں اک نيں (باقی پنج وچ ٹرمپر، میکارتنی، بریڈمین، وارنر تے شیکھر دھون نيں)، جنہاں نے ٹیسٹ میچ دے پہلے دن لنچ توں پہلے سنچری اسکور دی سی، انہاں نے ۱۹7۶-77ء وچ نیوزی لینڈ دے خلاف ۱۱۲ گینداں اُتے ناٹ آؤٹ ۱۰۸ رنز بنائے سن ۔ ماجد خان نے اپنا بین القوامی ڈیبیو نیوزی لینڈ دے خلاف ۱۹7۳ء وچ لنکاسٹر پارک، نیوزی لینڈ وچ کیہ۔ انہاں نے ۳۱ اگست ۱۹7۴ء نوں ٹرینٹ برج وچ انگلینڈ دے خلاف اک روزہ میچ وچ پاکستان دے لئی پہلی اک روزہ سنچری بنانے دا منفرد اعزاز حاصل کيتا۔ ماجد خان نے ۹۳ گینداں اُتے ۱۶ چوکاں تے اک چھکے دی مدد توں ۱۰۹ رنز بنائے تے پاکستان نوں فتح توں ہمکنار کيتا۔ ماجد خان نے ۱۹۶۱-۶۲ء توں لاہور دے لئی کھیلے تے ۱۹۶۴-۶۵ء وچ آسٹریلیا دے خلاف اپنا ٹیسٹ ڈیبیو کيتا تے ۱۹۶7ء وچ پاکستانی ٹیم دے نال انگلینڈ تے ویلز دا دورہ کيتا۔ گلیمورگن دے نال میچ دے دوران، ماجد خان نے ۸۹ منٹ وچ تیز رفتار ۱۴7 رنز بنائے اس اننگ دے دوران اک اوور وچ راجر ڈیوس نوں پنج چھکے مارے۔ ڈاکٹر جہانگیر خان جدوں کیمبرج وچ سن تاں کلب دے سیکرٹری ولف وولر ماجد دے والد دے قریبی دوست سن تے گلیمورگن دے بااثر سیکرٹری وی سن انہاں نے گلیمورگن کاؤنٹی نوں ۱۹۶۸ء توں بیرون ملک کھلاڑی دے طور اُتے سائن کرنے اُتے آمادہ کيتا۔ ۱۹7۲ء وچ اس نے سیزن دی تیز ترین سنچری دے لئی والٹر لارنس ٹرافی جیندی جو اس نے وارکشائر دے خلاف گلیمورگن دے لئی 7۰ منٹ وچ بنائی۔ انہاں نے ۱۹7۳ء تے ۱۹7۶ء دے درمیان ویلش کاؤنٹی دی کپتانی کی، انہاں دے لئی ۲۱ فرسٹ کلاس سنچریاں دے نال ۹۰۰۰ توں زیادہ رنز بنائے۔ عمران خان، لیجنڈری پاکستانی سابق کپتان تے تیز گیند باز، تے جاوید برکی انہاں دے کزن نيں بایزید خان، ماجد خان دے بیٹے نے وی پاکستان دے لئی کرکٹ کھیلی اے، جس توں ایہ خاندان ہیڈلیز دے بعد دوسرے نمبر اُتے اے، جس نے مسلسل تن نسلاں دے ٹیسٹ کھلاڑی بنائے نيں، ابتدائی طور پر، ماجد خان نے پاکستان دے مڈل آرڈر نوں فروغ دینا جاری رکھیا، ایتھے تک کہ انہاں نوں ۱۹7۴ء وچ صادق محمد دے نال اوپنر دی جگہ بھرنے دے لئی ترقی دتی گئی۔وہ اک روزہ بین الاقوامی کرکٹ وچ پاکستان دے لئی پہلے سنچری بنانے والے کھلاڑی سن، انہاں نے ايسے سیزن وچ ٹرینٹ برج، ناٹنگھم وچ انگلینڈ دے خلاف ۱۰۹ رنز بنائے۔ماجد خان اک ماہر سلپ فیلڈر وی سن تے زیادہ تر کیچز نوں آسان بناتے سن ۔ خان اک ایداں دے دور وچ کھیل دے معیار نوں برقرار رکھدے ہوئے اک "واکر" دے طور اُتے وی جانیا جاندا سی جدوں پیشہ ورانہ مہارت کھیل دے روايتی آداب اُتے دباؤ ڈال رہی سی۔ ۱۹7۶-77ء دا دورہ ویسٹ انڈیز ماجد خان دے لئی سب توں قابل ذکر دور سی، جتھے انہاں نے کھیل دی تریخ دے سب توں طاقتور باؤلنگ اٹیک دے خلاف ۵۳۰ ٹیسٹ رنز بنائے۔ انہاں دی بہترین اننگز جارج ٹاؤن وچ پاکستان دی دوسری اننگز وچ ۱۶7 رنز سی جس نے پاکستان نوں ممکنہ شکست توں بچایا۔ پاکستان نے اوہ سیریز ۲-۱ توں ہاری۔
ون ڈے کرکٹ کیرئیر
سودھوماجد خاں نے ۱۹7۳-۸۲ء دے کیریئر وچ ۲۳ میچ کھیلے۔ ۱۹7۳ء وچ نیوزی لینڈ دے دورے وچ کرائسٹ چرچ دے مقام اُتے ون ڈے ڈیبیو کرنے دا موقع ملا۔ انہاں نے ۸ رنز بنائے تے اک وکٹ لئی۔ ۱۹7۴ء وچ انگلستان دے خلاف ناٹنگھم دے مقام اُتے انہاں نے پاکستان دی فتح وچ اہم کردار ادا کيتا۔ انگلستان نے ۵۰ اوورز وچ ۴ وکٹاں دے نقصان اُتے ۲۴۴ رنز بنائے۔ ماجد خان دے ۹۳ گینداں اُتے ۱۰۹ رنز دی اولین سنچری نے پاکستان دی 7 وکٹاں توں فتح نوں یقینی بنایا۔ ۱۹7۵ء دے عالمی کپ وچ وی اوہ ٹیم دا حصہ سن ۔ آسٹریلیا دے خلاف ۶۵' ویسٹ انڈیز دے خلاف ۶۰ تے سری لنکا دے خلاف ۸۴ رنز بنا کے انہاں نے اپنی بھرپور صلاحیتاں دا مظاہرہ کيتا۔ ۱۹7۶ء وچ اوہ سیالکوٹ وچ نیوزی لینڈ دے خلاف ۲۰ رنز بنا سکے۔ ویسٹ انڈیز دے خلاف ۱۹77ء وچ ۲۳' بھارت دے خلاف ۱۹7۸ء وچ ۵۰ تے ۳7 رنز دی باریاں وی قابل دید سن۔ ۱۹7۹ء دے دوسرے عالمی کپ مقابلےآں وچ اس نے آسٹریلیا دے خلاف ایہ میچ ۸۹ رنز توں جِت لیا۔ اس وچ ماجد خان نے ۱۰۰ گینداں اُتے ۶۱ رنز سکور کيتے جس وچ 7 چوکے تے اک چھکا شامل سی اُتے اس میچ وچ آصف اقبال ۶۱' جاوید میانداد ۴۶ نے وی ٹیم دی فتح وچ اہم رول ادا کيتا۔ ماجد خان نے ویسٹ انڈیز دے خلاف ۸۱ رنز دی عمدہ باری کھیلی لیکن بدقسمتی توں پاکستان ایہ میچ ہار گیا سی۔ اوداں وی اس وقت عالمی کرکٹ اُتے ویسٹ انڈیز دی ٹیم دا طوطی بولدا تھا' خصوصاً ۱۹7۵ء تے ۱۹7۹ء دے عالمی کپ وچ ویسٹ انڈیز نے دونے دفعہ عالمی چمپئین بننے دا اعزاز حاصل کيتا سی ظہیر عباس دے ۹۳ تے ماجد خان دے ۱۲۴ گینداں اُتے ۸۱ رنز وی ٹیم دے کم نہ آسکے۔ ۱۹۸۰ء وچ ویسٹ انڈیز دے دورہ پاکستان وچ ماجد خان نے ۱۶٬۳۴٬۱۶ دی ملی جلی کارکردگی دکھادی ۱۹۸۱ء وچ آسٹریلیا وچ منعقدہ بینسن اینڈ ہیجز سیریز کلب ویسٹ انڈیز دے خلاف ۶۹ گینداں اُتے 7۶ رنز جدوں کہ اگلے تن میچاں وچ وی بھی کوئی قابل ذکر کارکردگی نہ دکھا سکے۔
ماجد خان دا بیٹا بازید خان
سودھوماجد خان دے صاحب زادے بزید خان (پیدائش:۲۵ مارچ ۱۹۸۱ء لاہور) نے وی پاکستان دی طرف توں اک ٹیسٹ تے ۳ ون ڈے میچ کھیلے انہاں دی ٹیسٹ کیپ دا نمبر ۱۸۵ہے جدوں کہ ون ڈے وچ انہاں دی کیپ ۱۵۱ سی واحد ٹیسٹ جس وچ بازید خان نے شرکت کيتی اس نے کوئی وڈی کامیابی حاصل نئيں کيتی تے ٹیسٹ وچ ۳۲ جدوں کہ ون ڈے وچ 7۸ رنز بنانے والے بازید ۴۰ سال توں ودھ عمر دے نال ہن کرکٹ کمنٹری توں وابستہ نيں انہاں نے فرسٹ کلاس کرکٹ وچ ۱۵ سنچریاں سکور کر رکھی نيں جس وچ ۳۰۰ ناٹ آوٹ انہاں دا سب توں زیادہ سکور اے۔
سست بیٹنگ دے دور وچ تیز ترین سنچری
سودھو۳۱ اگست ۱۹7۴ء نوں پاکستانی کرکٹ ٹیم انگلینڈ دے خلاف ٹرینٹ برج ناٹنگھم وچ پہلا ون ڈے انٹرنیشنل کھیلنے اتری تاں اسنوں اوپنر ڈیوڈ لائیڈ دے ناقابل شکست ۱۱۶ تے اس اننگز دی بدولت بننے والے انگلینڈ دے ۲۴۴ رنز دا جواب دینے دے لئی اک ایسی ہی وڈی اننگز دی ضرورت سی۔ ماجد خان نے صادق محمد دے نال اننگز شروع کيتی۔ انہاں دونے نے ٹیم نوں ۱۱۳ رنز دا ٹھوس آغاز فراہم کر دتا۔ ماجد خان جدوں تک کریز اُتے رہے انہاں دے ہر سٹروک اُتے کمنٹیٹرز گلوریئس آف ڈرائیو، بیوٹی فل شاٹ اورگریٹ شاٹ جداں لفظاں دے نال انہاں دی تعریف کردے رہے تے نال ہی ایہ وی کہیا کہ اج جو لوک وی ایہ اننگز دیکھ رہے نيں انہاں نوں ایہ مدتاں یاد رہے گی تے واقعی گرائونڈ دے مختلف سٹینڈز وچ بیٹھے شائقین بیٹنگ دے سحر وچ کھوچکے سن ۔ ماجد خان نے صرف ۸۸گینداں اُتے ۱۶ چوکاں تے اک چھکے دی مدد توں سنچری مکمل کرلئی تے جدوں اوہ ۹۹ گینداں دا سامنا کردے ہوئے ۱۰۹ رنز بناکر آئوٹ ہوئے تاں میچ پاکستان دی گرفت وچ آچکيا سی۔ اس اننگز دی سب توں خاص گل ایہ سی کہ ایہ ون ڈے انٹرنیشنل وچ پاکستان دی پہلی سنچری سی۔ اس وقت تک ون ڈے انٹرنیشنل وچ بننے والی ایہ محض چوتھی سنچری سی۔ انہاں توں پہلے انگلینڈ دے ڈینس ایمس نیوزی لینڈ دے کین ورڈزورتھ تے انگلینڈ دے ڈیوڈ لائیڈ تن ہندساں دی اننگز کھیلنے وچ کامیاب ہو سکے سن ۔ ماجد خان کہندے نيں: ميں نے اس اننگز دے سلسلے وچ کوئی خاص حکمت عملی نئيں بنائی سی۔ دن چنگا سی تے گیند بلے اُتے آرہی سی۔' ماجد خان نے جس بولنگ اٹیک دے سامنے ایہ سنچری بنائی اوہ باب ولس، پیٹر لیور، کرس اولڈ، ٹونی گریگ تے ڈیرک انڈرووڈ جداں تجربہ کار بولرز اُتے مشتمل تھا[۱]
کامیاب اوپننگ جوڑی
سودھوماجد خان دے اوپننگ پارٹنر صادق محمد کہندے نيں: ماجد خان ۱۹7۴ء وچ انگلینڈ دے دورے وچ میرے اوپننگ پارٹنر بنے سن ۔ اس توں پہلے تقریباً ۱۶ٹیسٹ میچاں وچ ست اٹھ اوپنرز میرے نال کھیل چکے سن لیکن ماجد خان دے نال میری ذہنی ہم آہنگی قائم ہوئی تے اساں طویل عرصے تک نال اوپننگ کيتی۔ اننگز دا آغاز کردے ہوئے میرا انداز دفاعی ہُندا سی جدوں کہ دوسرے اینڈ توں ماجد خان بولرز اُتے حاوی ہو جاندے سن ۔' ماجد خان تے صادق محمد نے ٹیسٹ کرکٹ وچ ۲۶ اننگز وچ اک نال اوپننگ دی تے مجموعی طور اُتے ۱۳۹۱ رنز بنائے جنہاں وچ ۴سنچر یاں تے ۹ نصف سنچریاں شامل سن۔
اج تیز ترین سنچری بنائاں گا
سودھو۱۹۶7ء وچ پاکستانی ٹیم دے دور انگلینڈ وچ ماجد خان تن ٹیسٹ میچاں وچ بری طرح ناکام رہے سن لیکن دورے دے فرسٹ کلاس میچاں وچ انہاں دے بیٹ توں رنز رکنے دا ناں نئيں لے رہے سن ۔ اس دورے وچ انہاں نے کینٹ، مڈل سسیکس، سسیکس تے گلیمورگن دے خلاف سنچریاں سکور دی سن۔ گلیمورگن کائونٹی دے خلاف انہاں دی ۱۴7 رنز ناٹ آئوٹ دی اننگز فرسٹ کلاس کرکٹ دی چند یادگار اننگز وچ شمار ہُندی اے۔ ماجد خان دا اس اننگز دے بارے وچ کہنا اے کہ ميں نے ڈریسنگ روم وچ اپنے ساتھی کھلاڑیاں نوں ایہ کہہ دتا سی کہ اج وچ تیز ترین سنچری سکور کراں گا۔' پاکستان دی دوسری اننگز وچ تیسری وکٹ گرنے اُتے ماجد خان بیٹنگ دے لئی آئے سن جس دے بعد سینٹ ہیلنز گرائونڈ سوانسی وچ چوکاں تے چھکاں دی برسات شروع ہوگئی سی۔ اس اننگز وچ ماجد خان نے صرف ۸۹ منٹ کریز اُتے قیام کيتا سی تے سنچری محض ۶۱ منٹ وچ ہی مکمل کرپائی تھی۔جدوں اس میچ وچ کپتانی کرنے والے سعید احمد نے جو خود ماجد خان دے نال بیٹنگ کر رہے سن پاکستان دی اننگز ۳۲۴ رنز تن کھلاڑی آٹ اُتے ڈکلیئر دی تاں ماجد خان اپنی اس جارحانہ اننگز وچ ۱۰چوکے تے ۱۳ چھکے لگیا چکے سن ۔ نیوزی لینڈ دے جان ریڈ دے ۱۵ چھکاں دے بعد ایہ کسی فرسٹ کلاس اننگز وچ اس وقت تک چھکاں دی دوسری وڈی تعداد سی۔ ماجد خان دی جارحیت دا سب توں زیادہ نشانہ آف سپنر راجر ڈیوس بنے سن جنہاں دے اک اوور وچ ماجد خان نے پنج چھکے لگائے سن ۔ دلچسپ گل ایہ اے کہ ماجد خان دی اس اننگز دے ٹھیک اک سال بعد اگست ۱۹۶۸ء وچ ايسے سینٹ ہیلنز گرائونڈ وچ سرگیری سوبرز نے ناٹنگھم شائر دی طرف توں کھیلدے ہوئے گلیمورگن دے میلکم ناش دے اک ہی اوور وچ چھ چھکے لگائے سن ۔ ماجد خان اس میچ وچ گلیمورگن دی ٹیم وچ شامل سن ۔ ماجد خان دی ۱۴7 رنز دی شاندار اننگز نے گلیمورگن کائونٹی نوں مجبور کر دتا کہ اوہ انہاں نوں اپنی ٹیم وچ شامل کرنے وچ تاخیر نہ کرے۔ ماجد خان گلیمورگن وچ کیہ آئے کائونٹی دی قسمت ہی بدل گئی تے اوہ ٹیم جو کدی پوائنٹس ٹیبل اُتے نچلے حصے وچ دکھائی دیندی سی ۱۹۶۹ء وچ کائونٹی چیمپئن وی بن گئی جس وچ ماجد خان دے ۱۵۰۰سے ودھ رنز دا نمایاں حصہ سی۔ ايسے کارکردگی اُتے اوہ وزڈن دے سال دے پنج بہترین کرکٹرز وچ شامل کیتے گئے سن ۔ ماجد خان جِنّا عرصہ گلیمورگن کائونٹی توں وابستہ رہے اوتھے دے شائقین وچ بے حد مقبول رہے ۔ اوہ جدوں وی کھیل رہے ہُندے گرائونڈ وچ ماجد ماجد دے نعرے گونج رہے ہُندے سن ۔ کرکٹ کمنٹیٹر ایلن ولکنز نے جدوں کرکٹر دی حیثیت توں گلیمورگن وچ شمولیت اختیار کيتی تاں ماجد خان انہاں دے پہلے کپتان سن ۔ اوہ کہندے نيں: ماجد خان خاموش طبع تے باوقار شخصیت دے مالک سن، ایہی وجہ اے کہ ہر کوئی انہاں دا احترام کردا سی۔ فیلڈ وچ وی اوہ کم گل کردے سن تے فیلڈرز نوں عموما ہتھ دے اشارے توں ہدایات دتا کردے سن ۔ انہاں دی بیٹنگ وچ انہاں دی شخصیت جداں وقار جھلکتا سی جس نے شائقین نوں بہت جلد اپنی جانب متوجہ کر ليا سی اوہ شاہانہ انداز توں سٹروکس کھیلا کردے سن ۔
لنچ توں پہلے سنچری دی ریکارڈنگ غائب
سودھو۳۰ اکتوبر ۱۹7۶ء وچ پاکستان تے نیوزی لینڈ دے درمیان کراچی وچ کھیلے گئے تیسرے ٹیسٹ دے پہلے دن ماجد خان نے کھانے دے وقفے توں پہلے ہی سنچری مکمل کرپائی۔ اوہ اس وقت تک دنیا دے چوتھے بیٹسمین سن جنہاں نے ایہ اعزاز حاصل کيتا۔ ان توں پہلے ایہ کارنامہ تن آسٹریلوی بیٹسمیناں وکٹر ٹرمپر، چارلس میکارٹنی تے سر ڈان بریڈمین نے انجام دتا سی۔ ماجد خان کہندے نيں کہ وچ اس ارادے توں بیٹنگ کرنے نئيں گیا سی کہ لنچ توں پہلے سنچری بناں گا لیکن انہاں دناں میری فارم بہت اچھی سی تے وچ جو وی شاٹ کھیلدا اوہ صحیح لگ رہیا سی۔ اس اننگز دے دوران اک موقع ایسا آیا جدوں صادق محمد نے کہیا کہ کھانے دے وقفے توں پہلے سنچری ہوسکدی اے تے اوہ ہو گئی۔' ماجد خان دی ایہ اننگز جس نے وی اک بار دیکھ لی اوہ خود نوں خوش قسمت انسان تصور کردا اے کیونجے اسنوں ایہ اننگز دوبارہ دیکھنے دا موقع اس لئی نئيں مل سکیا کہ اس اننگز دی ریکارڈنگ پاکستان ٹیلی ویژن دے ریکارڈ تک وچ محفوظ نئيں اے۔ سب توں اہم گل ایہ اے کہ ماجد خان جدوں پاکستان ٹیلی ویژن دے ڈائریکٹر سپورٹس بنے تاں انہاں نوں وی اپنی اس تاریخی اننگز دی جستجو ہوئی تے انہاں نے اس دی ریکارڈنگ تلاش کرنے دی ہرممکن کوشش کرپائی لیکن انہاں نوں مایوسی دا سامنا کرنا پيا۔
ڈینس للی بانسر توں ہیٹ نہ گراسکے
سودھو۱۹7۶ء وچ پاکستانی ٹیم دے دور آسٹریلیا وچ ماجد خان تے فاسٹ بولر ڈینس للی دے درمیان دلچسپ مقابلہ دیکھنے وچ آیا۔ ڈینس للی نے ماجد خان نوں چیلنج کيتا کہ اوہ اپنے بانسر توں انہاں دا مشہور فلوپی ہیٹ گرا دین گے۔ لیکن تن ٹیسٹ میچاں دی اس سیریز وچ اوہ اک بار وی ایسا نہ کرسکے۔ سڈنی دے آخری ٹیسٹ دی دوسری اننگز وچ جدوں پاکستانی ٹیم جِت دے نیڑے ودھ رہی سی تاں ڈینس للی نے آخری کوشش دے طور اُتے اک بانسر کيتا جس اُتے ماجد خان نے ہک کر کے چھکا لگیا دتا۔ ٹیسٹ سیریز دے اختتام اُتے ہونے والی تقریب وچ ماجد خان نے اپنا اوہ مشہور فلوپی ہیٹ ڈینس للی نوں تحفے وچ دے دتا۔ ڈیوڈ فرتھ دی مرتب کردہ کتاب کرکٹ گیلری وچ پنجاہ کرکٹرز دے بارے وچ مضامین نيں۔ مائیک سٹیونسن نے اپنے مضمون وچ ماجد خان دی خوش خوراکی دا ذکر کردے ہوئے سابق ٹیسٹ کرکٹر پرویز سجاد توں منسوب اک دلچسپ واقعہ تحریرکیا اے۔ اوہ لکھدے نيں: پاکستان ایگلٹس ٹیم انگلینڈ دے دورے وچ جدوں لیسٹرشائر دے اک علاقے وچ پہنچی تاں دیر ہو چکی سی تے کسی ریستوراں وچ کھانا ملنا ممکن نہ سی لہٰذا چھ ست کھلاڑیاں نے ہوٹل وچ ہی ۳۶ سینڈوچز دا آرڈر دے دتا۔ 'ان کھلاڑیاں وچ شامل پرویز سجاد دا خیال سی کہ ۳۶ دا مطلب ۳۶ ہی ہوئے گا لیکن جدوں ویٹر ڈیڑھ گھینٹے بعد دو بھری ہوئی ٹرے دے نال آیا تاں انہاں نوں اندازہ ہويا کہ ڈبل سینڈوچز دا مطلب 7۲ اے۔' ایہ کھلاڑی آخر کِنے سینڈوچز کھاندے؟ اس موقع اُتے پرویز سجاد نے کہیا کہ بو نوں کو کمرے توں بلا لو۔ ایہ سب ماجد خان نوں پنجابی وچ بو نوں کہندے سن ۔ ماجد خان آئے تے دیکھدے ہی دیکھدے انہاں نے کئی سینڈوچز صاف کر دئیے۔ ماجد خان دے بیٹے سابق ٹیسٹ کرکٹر بازید خان توں ميں نے پُچھیا کہ بو نوں دا کیہ مطلب ہُندا اے تے آپ دے والد توں اس دا کیہ تعلق؟ بازید خان کہنے لگے بوکا دراصل چمڑے دے مشکیزے دی طرح ہُندا اے جسنوں کنويں وچ ڈال کر پانی کڈیا کردے نيں۔ میرے والد چونکہ سلپ وچ کیچ اچھے پکڑدے سن تاں انہاں دے اک ساتھی کرکٹر فقیراعزاز الدین نے انہاں توں مذاقا ًکہیا سی کہ آپ دے ہتھ بہت وڈے نيں جنہاں توں کیچ نکل کے نئيں جا سکدے۔ ایہ ہتھ بوکے جداں نيں بعد وچ ایہ لفظ بوکے توں بو نوں بن گیا۔
خراب وکٹاں اُتے لاجواب بیٹنگ
سودھوانڈیا دے سابق سپنر بشن سنگھ بیدی کہندے نيں: ماجدخان صرف اچھی وکٹ اُتے ہی رنز نئيں سکور نئيں کردے سن بلکہ انہاں دی خوبی ایہ سی کہ مشکل تے خراب وکٹ اُتے وی اوہ کمال دی بیٹنگ کردے سن ۔' ماجد خان دی ایسی ہی اک اننگز ۱۹۸۰ء وچ آسٹریلیا دے خلاف کراچی دے نیشنل اسٹیڈیم وچ دیکھنے وچ آئی سی جتھے رے برائٹ، اقبال قاسم تے اپنا پہلا ٹیسٹ کھیلنے والے توصیف احمد کسی وی بیٹسمین نوں کھل دے کھیلنے نئيں دے رہے سن ایداں دے وچ جتھے جاوید میانداد تے گریگ چیپل دے لئی وڈی اننگز کھیلنا ممکن نہ ہو سکیا ماجد خان نے ۸۹ رنز دی غیر معمولی اننگز کھیلی سی۔
آخری اننگز وچ غلط آئوٹ
سودھوماجد خان دی سب توں وڈی خوبی جس دا ہر کوئی اعتراف کردا اے اوہ انہاں دی سپورٹسمین شپ سی۔ وکٹ دے پِچھے کیچ ہونے دے بعد اوہ کریز چھڈنے وچ ذرا وی دیر نئيں لگاندے سن لیکن جنوری ۱۹۸۳ء وچ انڈیا دے خلاف لاہور ٹیسٹ وچ دنیا نے انہاں نوں مختلف روپ وچ دیکھیا جدوں امپائر جاوید اختر نے انہاں نوں صفر اُتے کپل دیو دی گیند اُتے وکٹ کیپر کرمانی دے ہتھوں کیچ آٹ دے دتا۔ ماجد خان نوں پتہ سی کہ گیند نے بلے نوں نئيں چھوا سی لہذا اوہ پہلی بار غصے وچ بڑبڑاندے ہوئے پویلین جاندے ہوئے نظر آئے سن ۔ ایہ اک شاندار کریئر دا افسوسناک اختتام سی۔ دلچسپ گل ایہ اے کہ لاہور ٹیسٹ شروع ہُندے وقت ماجد خان سب توں زیادہ ۳۹۳۱ رنز بنانے والے پاکستانی ٹیسٹ کرکٹر سن لیکن ايسے اننگز وچ جاوید میانداد ۸۵ رنز بنا کے انہاں توں اگے نکل گئے سن ۔
بولرز نے فل پچ شارٹ پچ بانسرز بیمرز سب آزمالاں
سودھو۱۹7۶ء اکتوبر دے آخری ایام دی گل اے کراچی وچ انہاں دناں سردی تاں نئيں ہُندی لیکن صبح دے اوقات وچ ہويا وچ ہلکی سی خنکی ہُندی اے تے دُھپ وچ سنہرا پن ہُندا اے۔ ایسی ہی اک صبح نیشنل سٹیڈیم وچ نیوزی لینڈ دی ٹیم دے خلاف سیریز دا تیسرا تے آخری ٹیسٹ شروع ہويا ۔ پاکستانی کپتان مشتاق محمد نے ٹاس جِت کر پہلے بیٹنگ دا فیصلہ کيتا ۔ صادق محمد تے ماجد خان جدوں اوپننگ کرنے دے لئی آؤ تاں سب کچھ عام سا سی ہلکی ہلکی ہويا تے شدت پکڑدی ہوئی دُھپ منڈیراں چڑھنے لگی سی ۔ نیوزی لینڈ دی طرف توں ڈک کولنج نے پہلا اوور شروع کيتا تاں ماجد خان سامنے سن ۔ ڈھیلے ڈھالے انداز وچ کھڑے ہوئے ماجد خان نے اپنے عزائم دا پتہ پہلے اوور وچ ہی فائن لیگ اُتے چھکا لگیا کر دے دتا ۔ آہستہ توں بیٹ اٹھانے والے ماجد خان جنہاں دا شاٹ کھیلنے دا انداز اک عجیب بے نیازی دا روپ ہُندا سی۔ لیکن جدوں انہاں دا بیٹ ٹائیمنگ دے نال گیند نوں ضرب لگاندا سی تاں گیند بولر دے ہتھ توں چھوٹنے دے بعد بانڈری لائین اُتے ہی نظر آندی سی۔ کراچی ٹیسٹ وچ کیویز دا بولنگ سکواڈ رچرڈ ہیڈلی لانس کیرنز تے ڈک کولنج اُتے مشتمل سی جو سیریز وچ پہلے ہی مار کھا کھا کر دربدر سی اس دا اج مائیٹی ماجد خان نے ہور قیمہ بنادتا۔ تِناں بولرز نے فل پچ شارٹ پچ بانسرز بیمرز سب آزمالاں لیکن ماجد دا بیٹ رک نئيں سی۔ دو گھینٹے دی بیٹنگ وچ ماجد نے ۲۰ دفعہ گیند نوں بانڈری دی راہ دکھا دی۔ ماجد خان نے ۴۶ سال دے بعد اوہ کارنامہ انجام دے دتا جو ۱۹۳۰ء وچ سر ڈان بریڈمین نے آخری دفعہ انجام دتا سی۔ ٹیسٹ میچ دے پہلے دن لنچ توں پہلے سنچری بناکر اوہ تریخ کرکٹ دے چوتھے کھلاڑی بن گئے۔ ہن تک کرکٹ دی تریخ وچ صرف ۶ ایسی سنچریاں بنائی گئیاں نيں تے ماجد خان واحد پاکستانی نيں۔ کرکٹ دی سفید کٹ وچ ملبوس نظر آنے والے ماجد خان نوں پاکستان کرکٹ وچ سب توں زیادہ کاپی کيتا گیا ۔ سلیم ملک رمیز راجہ باسط علی تے کئی کھلاڑی ماجد خان دی نقل کردے سن ۔ اوہ جس خوبصورتی توں بہت آہستگی توں بیٹ نوں حرکت دیندے سن اسنوں دیکھنے دا وکھ ہی مزہ سی ۔ کور ڈرائیو ہو یا ہک شاٹ ، اوہ ہر شاٹ کمال مہارت توں کھیلدے سن ۔ ماجد خان کئی دوسرے ٹیسٹ کرکٹرز دی طرح بولر بننے آئے تے بہترین بلے باز بن گئے ۔ ۱۹۶۴ء وچ آسٹریلیا دے خلاف انہاں نے بحیثیت فاسٹ بولر کیرئیر دا آغاز کيتا لیکن جلد ہی اوہ بلے باز دا روپ دھار گئے حالانکہ پہلے ہی ٹیسٹ وچ تن وکٹ لئی سن لیکن انہاں دی بااعتماد بلے بازی دن بدن انہاں نوں ٹیل اینڈرز توں کڈ کے اُتے لاندی رہی اورچند ہی سال وچ اوہ اوپنر بن گئے ۔ خیال رہے اس زمانے وچ سال بھر وچ دو توں تن ٹیسٹ ہی کھیلے جاندے سن ۔
ماجد خان دی بیٹنگ دا سنہری دور
سودھوان دی بیٹنگ دا سنہری دور ۱۹7۲ء توں ۱۹7۹ء دے درمیان سی جدوں انہاں نے انگلینڈ ویسٹ انڈیز تے آسٹریلیا دے خطرناک بولرز کیخلاف جم کر بیٹنگ کيتی۔ میلبورن وچ ۱۵۸رنز دی اننگز تے جارج ٹائون وچ ویسٹ انڈیز دی کالی آندھی دے خلاف انہاں دی سنچریاں انہاں دی دلیرانہ بیٹنگ دا نمونہ سن ۔ انہاں دے ٹیسٹ کیرئیر وچ ۸سنچریاں شامل نيں جو اوپنر دی حیثیت توں قابل ذکر کارکردگی اے۔
ٹیسٹ کپتانی
سودھو۱۹7۲-7۳ء وچ انگلینڈ دے خلاف ہوم سیریز وچ کپتانی دا اعزاز حاصل کيتا بھانويں تِناں ٹیسٹ ڈریا ہوگئے سن لیکن ٹیم وچ گروپ بندی دے باعث انہاں نے ہور کپتانی توں معزرت کرلئی تے اگلے دورے دے لئی انتخاب عالم کپتان مقرر ہوئے۔
ون ڈے کرکٹ دی پہلی سنچری
سودھوپاکستان دی طرف توں ون ڈے کرکٹ وچ اولین سنچری بنانے دا اعزاز ماجد خان دے پاس اے جدوں انہاں نے ۱۹7۴ء دے دورے اُتے سکورکی ۔ اوہ جارحانہ انداز وچ کھیلدے سن اس لئی ون ڈے دے لئی آئیڈیل بلے باز سن ۔۱۹7۹ء دے ورلڈکپ دے سیمی فائنل وچ فیورٹ ویسٹ انڈیز دے خلاف انہاں دی ظہیر عباس دے نال پارٹنرشپ پاکستان کرکٹ دی چندیادگار اننگز وچوں اک اے ۔
کائونٹی کرکٹ
سودھوکیمبرج لہجے وچ انگریزی بولنے والے ماجد خان نے جس شان تے دبدبے توں انگلینڈ وچ کائونٹی کرکٹ کھیلی اس توں لگدا سی اوہ کوئی انگریز نيں۔ گلیمورگن کائونٹی دی طرف توں برساں کھیلدے رہے تے کپتانی وی کردے رہے۔ انہاں دی شاندار بیٹنگ نے پہلے سال ہی کائونٹی نوں ۱۳واں توں چوتھے نمبر اُتے پہنچادتا سی اوہ ۱۹7۳ء توں ۱۹7۶ء تک کپتان رہے ۔ مشہور کمنٹیٹر ایلن ولکنس جو ماجد خان دی قیادت وچ کائونٹی کھیل چکے نيں اوہ ماجد نوں اک متاثر کن شخصیت سمجھدے نيں۔ اوہ کہندے نيں کہ ماجد بوہت گھٹ بولدے نيں، لیکن جدوں وی بولدے نيں سامنے والے نوں متاثر کردیندے نيں انہاں دی شخصیت نے انگریزاں نوں وی اپنا دلدادہ بنادتا سی۔
اصولاں دے پابند
سودھوماجد خان اک ایسی کرکٹ فیملی نال تعلق رکھدے نيں جس دا پاکستان کرکٹ اُتے گہرا اثر اے۔ والد جہانگیر خان متحدہ ہندوستان دی پہلی ٹیم دے رکن سن، کزن جاوید برکی تے عمران خان پاکستان کرکٹ دے نامی گرامی ستون رہے نيں۔ ماجد دے بیٹے بازید خان نے وی اک ٹیسٹ کھیلا اے۔ کرکٹ بورڈ دے سی ای او رہنے دے باوجود ماجد خان نے کدی بیٹے کیلئی کسی سفارش دا استعمال نئيں کيتا ۔ اوہ اپنے طور طریقےآں وچ سخت نظم و ضبط دے پابند سن تے ساتھی کھلاڑیاں توں وی ایہی امید رکھدے سن ۔ آسٹریلیا دے اک دورے اُتے انہاں دے نال سلیم ملک نے جدوں جہاز دے سفر دے دوران انہاں توں اخبار منگیا تاں ماجد خان نے انکار کردے ہوئے کہیا 'تواڈے کمرے وچ وی اخبار آیا سی، نال لے کے کیوں نئيں آئے۔' اوہ فیلڈ وچ بیحد منظم تے خاموش رہندے سن ۔ سلپ وچ فیلڈنگ کردے ہوئے کدی انہاں نوں گلاں کردے نئيں دیکھیا گیا کیونجے اوہ اپنی پوری توجہ کھیل اُتے مرکوز رکھدے سن ۔ ايسے لئی ۶۳ ٹیسٹ میچاں وچ 7۰ کیچز انہاں دے انہماک دی مثال نيں۔ ماجد خان نوں دوسرے کھلاڑیاں دے برعکس کدی میچ دے بعد شام نوں کسی بار یا ریسٹورینٹ وچ نئيں دیکھیا جاندا سی اوہ میچ کیدوران ساری توجہ میچ اُتے رکھدے سن ۔ ماجد خان اپنی بیٹنگ وچ اسٹائلش شاٹ کھیلنے دے باعث بہت مقبول سن اوہ فاسٹ بولرز نوں فرنٹ فٹ اُتے ہک تے پل شاٹ کھیلنے دے ماہر سن ۔ اوہ ابتدا توں رنز دی رفتار تیز رکھدے سن تے کور ڈرائیو کلائیاں دے بل اُتے بہت خوبصورت انداز وچ کھیلدے سن [۲] ماجد خان دی خاص گل انہاں دا پرسکون رہنا تے کھیل اُتے مکمل توجہ رکھنا ہُندا سی ۔ ۱۹7۶-77ء دی ویسٹ انڈیز دی سیریز وچ ہیلمٹ دے بغیر برق رفتار بولرز دے خلاف انہاں دی شاندار اننگز انہاں دی دلیرانہ بیٹنگ دی مثال نيں۔ ماجد خان دی جارحانہ بیٹنگ تے پرسکون سٹائل دی وجہ توں گلیمورگن دے مداح جدوں گرائونڈ وچ انہاں نوں بیٹنگ دے لئی آندے دیکھدے سن تاں مائٹی خان ماجد ۔۔ ماجد ۔۔ دے نعرے لگانے لگدے سن ماجد اپنے مداحاں نوں وی اپنی جارحانہ بیٹنگ توں خوب محظوظ کردے سن
اعداد و شمار
سودھوماجد خان نے ۶۳ ٹیسٹ میچاں دی ۱۰۶ اننگز وچ ۵ مرتبہ ناٹ آئوٹ رہ کے ۳۹۳۱ رنز بنائے۔ ۳۸٫۹۲ دی اوسط توں بننے والے اس مجموعے وچ ۱۶7 انہاں دا سب توں زیادہ سکور سی۔ اس دے علاوہ ۸ سنچریاں تے ۹ نصف سنچریاں وی سکور نوں ترتیب دینے وچ معاون ثابت ہوئیاں۔ ماجد خان نے ۲۳ اک روزہ بین الاقوامی میچاں دی ۲۲ اننگز وچ اک مرتبہ ناٹ آئوٹ رہ کے 7۸۶ رنز بورڈ اُتے سجائے۔ ۳7٫۴۲ دی اوسط توں ۱۰۹ انہاں دا سب توں زیادہ سکور سی۔ ایہ واحد سنچری سی جو ماجد خان نے اک روزہ مقابلےآں وچ سکور دی جدوں کہ 7 نصف سنچریاں وی انہاں دے بلے توں امڈ آئیاں ۔ ماجد خان نے ۴۱۰ فرسٹ کلاس میچاں دی 7۰۰ اننگز وچ ۶۲ مرتبہ ناٹ آئوٹ رہ کے ۲7۴۴۴ رنز سکور کيتے۔ ۴۳٫۱ دی اوسط توں بننے والے اس سکور وچ ۲۴۱ انہاں دا سب توں زیادہ سکور سی۔ انہاں نے فرسٹ کلاس میچاں وچ 7۳ سنچریاں تے ۱۲۸ نصف سنچریاں وی سکور کیتیاں۔ ٹیسٹ میچاں وچ 7۰' اک روزہ مقابلےآں وچ ۳ تے فرسٹ کلاس میچاں وچ ۴۱۰ کیچز انہاں دے شاندار کیریئر دا حصہ سن ۔ ماجد خان نے بولنگ دے شعبے وچ ٹیسٹ میچز وچ ۱۴۵۶ رنز دے کے ۲7 وکٹاں ۴/۴۵ دی بہترین کارکردگی دے نال انجام دتیاں جدوں کہ ۳7۴ رنز دے عوض ۱۳ وکٹاں اک روزہ مقابلےآں وچ انہاں دا حصہ سی۔ ۳/۲7 دی بہترین بولنگ دے نال انہاں نوں ۲۸٫7۶ دی اوسط حاصل ہوئی سی۔ ايسے طرح فرسٹ کلاس میچاں وچ 7۱۶۸ رنز دے عوض ۲۲۳ وکٹاں انہاں دی بھرپور دسترس دا باعث سن جس دے دوران انہاں نے ۶7/۶ دی بہترین کارکردگی دے نال ۳۲٫۱۴ دی اوسط حاصل کيتی۔ ماجد خان نے کرکٹ توں ریٹائرمنٹ دے بعد امپائرنگ وچ وی اپنے جوہر آزمائے۔ انہاں نے ۴ ٹیسٹ میچاں وچ بطور امپائر اپنے فرائض نوں ادا کيتا۔ ماجد خان نے بطور کپتان ۳ ٹیسٹ میچاں وچ ٹیم دی قیادت دی جو تمام دے تمام بغیر نتیجے دے اختتام پذیر ہوئے[۳]
بین الاقوامی کرکٹ دے بعد
سودھوبین الاقوامی کرکٹ توں ریٹائرمنٹ دے بعد، خان پاکستان کرکٹ بورڈ دے نال ایڈمنسٹریٹر بن گئے، ۱۹۹۰ دی دہائی دے وسط وچ بورڈ دے سی ای او بن گئے۔اب اوہ اسلام آباد وچ رہندے نيں۔
حوالے
سودھوسانچہ:پاکستان ٹیسٹ کرکٹ کپتان سانچہ:پاکستان اک روزہ بین الاقوامی کرکٹ کپتان سانچہ:عمران خان دا خاندان