مائی صفورہ
| مائی صفورہ | |
|---|---|
| جم |
|
| وفات |
|
ترمیم  | |
حضرت مائی صفورہؒ دے دادا خواجہ ابوالفتح داود فاروقی قادری اپنے وقت دے نامی گرامی عالم فاضل تے صوفی بزرگ سن۔ اوہ قندھار دے راستے اک قافلے دے نال ملتان تشریف لیائے۔ ملتان وچ سیاسی افرا تفری دیکھ کے اوتھے دل نہ لگیا۔ آپ اوتھوں شورکوٹ تشریف لیائے تے اس نوں اپنا مسکن بنایا ۔تے اوتھے اُتے اپنی خان گاہ دی نیہہ رکھی تے اوتھے اُتے شرعی علوم تے روحانیت دا درس دینا شروع کر دتا اودوں جھنگ وچ سیالاں دا راج سی ۔اس ریاست دا تیرہواں حاکم نواب ولی داد خان بہت ودھ سمجھدار رئیس سی ۔انہاں نے اپنی سیاسی بصیرت دی وجہ توں نزدیک ترین ریاستاں نوں اپنے قبضے وچ لے کے اپنے نال ملیا لیا سی تے انہاں دی ریاست دی حدود تلمبہ سدھنائی تک پہنچ گئی سی۔نواب ولی داد خان ، خواجہ داؤد قادری نوناری دی علمی تے روحانی شخصیت توں بہت ودھ متاثر ہوئے تے انہاں نے پرانے قصبے جڑالہ وچ بطور مدد معاش کھوہ کھجی والا تے نقد عطیات دتے ۔ تے اوتھے دے تمام انتظامات خواجہ ابو الفتح داؤد فاروقی قادری دے ذمے لگائے ۔خواجہ صاحب نے اپنے فرائض منصبی اچھے طریقے توں نبھائے اس طرح نواب والی داد خان دی نظر وچ خواجہ صاحب دی قدرومنزلت ودھ گئی ۔اس زمانے وچ مدد معاش تے مفت اراضی دا عطیہ پانے والے سادات ،شیخ تے اشراف لوگو دے ناں احترامن "میاں" پکاریا جاندا سی ۔اسی طرح خواجہ داؤد دےخاندان وچ مرداں نوں" میاں" عورتاں نوں "مائی" دا لقب دتا جاندا اے اس نسبت توں حضر ت مائی صفورہ ؒ دی اولاد وچ میانہ مشہور اے ۔جدوں کہ حقیقت ایہ اے کہ حضر ت مائی صفورہ ؒ نوناری قبیلے نال تعلق رکھدی اے ثبوت دے طور اُتے چند کتاباں دے حوالے پیش کيتے جارہے نيں
- توریخ ضلع ملتان صفحہ نمبر ۱۲۵ منشی حکم چند ۱۸۸۴ء ،
- پنجابی قصے فارسی بولی وچ صفحہ نمبر ۱۹۵ جلدنمبر اول دکتر محمدباقر،
- اولیائے ملتان صفحہ نمبر ۲۱۲ فرحت ملتانی)۔
حضرت مائی صفورہ ؒکے والد ماجد دا ناں میاں رستم علی نوناری سی تے اوہ شورگری دا کم کردے سن ۔زندگی نہایت ہی تنگدستی تے مفلوک الحالی توں بسر ہُندی سی رستم علی نوناری نوں ونجھلی بجانے دا بہت شوق سی تے اس شغل توں خاصی دلچسپی تے دل لگی سی اک دن حضرت پیر صاحب المیر شاہ جمال اللہ جیلانی ؒ خضر ثانی دا ادھر توں گزر ہويا ساز دلنواز دی روح پرور آواز سن کر مسرور ہوئے تے آواز دی طرف چل پئے جونہی اوہ نیڑے پہنچے تے رستم علی دی نظر پئی انہاں دے ہتھوں توں ونجھلی گر پئی ۔ پیر حیات المیر نے تشفی وتسلی کرائی تے دوبارہ سننے دی فرمائش دی تاں رستم علی نے نہایت ہی پرسوز لہجہ وچ ونجھلی سنائی اس اُتے پیر حیات المیر نے خوش ہوکے اسیس دتی تے بشارت وی دی کہ تیرے گھر وچ ولید کاملہ پیدا ہوݨ والی اے ۔ اس دا ناں صیفورہؒ رکھنا۔ ۱۱۵۵ھ/۱۷۴۲ ء وچ موضع چڑالہ وچ میاں رستم علی نوناری دے گھر آپ دی ولادت ہوئی آپ دا اصل ناں مسماۃ صفورہ سی۔ عبادت دا شوق بچپن توں سی ۔ جدوں صاحب ولایت مشہور ہوئیاں تاں لوک آسپوراں کہنے لگے۔ آس بمعنی تمنا تے پوراں بمعنی پوری کرنے والی۔
حضرت مائی صفورہؒ دا مزار پنجاب، پاکستان دے ضلع ٹوبھا ٹیک سنگھ تے دربار سلطان عبدالحکیم توں چند کلومیٹر دور اک پنڈ وچ واقع اے تے اس جگہ دا ناں حضرت مائی صفورہؒ دے ناں اُتے اے جیہنوں بستی مائی صفورہ کہیا جاندا اے۔ نوناری قبیلے نوں اک اعزاز ایہ وی حاصل اے اس قبیلے وچ ولی کامل تے ولی کاملہ اے۔ ولی کامل جنہاں دا ناں حضرت مولانا سلیمان واعظ نوناریؒ جنہاں دی وفات 15 شعبان المکرم 1367 ہجری نوں ہوئی، حضر ت پیر میاں بڈھنؒ نوناری اے جو اپنے وقت دے بہت وڈے ولی کامل بزرگ سن جنہاں دا دربار تحصیل تاندلیانوالا وچ اے تے اس جگہ دا ناں ايسے بزرگ دے ناں اُتے اے ۔حضر ت ولی محمد نوناری قلندی قادری ؒ آپ دا دربار عالیہ دریائے چناب دے عقب وچ چناب نگر وچ واقع اے ،خواجہ بابا حامد اللہ ؒ توگیر وی نوناری تحصیل منچن آباد شہر میکوڈگنج ، خواجہ بابا سلطان محمودؒ نوناری چشتی توگیروی تحصیل منچن آباد دے شہر میکوڈگنج، حضرت بابا فیض احمد فیضیؒ نوناری، چونیاں کول کنگن پور، حضرت محمد نوشاہی قادری نوناریؒ چک نمبر 40 ڈی تحصیل دیپالپور ضلع اوکاڑہ، حضر ت مولانا قمر الدین ؒ نوناری جون پوری (انڈیا) تے ولی کاملہ حضرت مائی صفورہؒ اے ۔ حضرت مائی صفورہؒ دے والدین نے بچپن ہی توں آپ نوں اسيں قوم نور محمد نوناری توں منسوب کردتا سی۔ آپ نے حضرت عبدالحکیمؒ توں بیعت کيتی تے چالیس چلے عبادت دے کيتے۔ فیر خانقاہ اُتے آکرسکونت اختیار کيتی جدوں آپ بالغ ہوئیاں حسب درخواست والدین شادی کرنا منظور فرمایا ۔ مائی سپوراں دے خاوند نور محمد نوناری نے اپنی اہلیہ مائی سپوراں توں طنزن کہیا آپ تاں کامل ذات ولی اللہ دی مرید نيں تے اسيں دنیا توں بے نصیب یعنی لاولد جارہے آں تاں حضر ت مائی صفورہؒ نے دل برداشتہ ہو کے مرشد خانہ دی طرف سفر کيتا تے حضرت سلطان الاولیاء ؒ دی خدمت اقدس وچ حاضر ہوکے دست بستہ عرض کيتی۔ حضور نظر کرم فرماؤن کہ اسيں وی صاحب اولاد ہوجائیے تاں حضرت سلطانؒ پاک سرکار نے مراقبہ فرمایا تے جوابن کہیا دھی لوح محفوظ وچ آپ دے ناں اولاد نئيں اے۔ مائی سپوراں بہت متفکر ہوئیاں اس اُتے آپ دی صاحبزادی حضرت عائشہؒ نے عرض کيتی ابا حضور میری قسمت دے جو دو بچے لوح محفوظ وچ رقم نيں جے آپ اجازت فرماؤ تاں میں اپنی بھین سپوراں نوں دے دواں۔ حضرت سلطان اولیاءؒ نے اجازت فرما دتی، حضرت عائشہؒ نے مائی سپوراں نوں فرمایا میری پشت توں اپنی پشت ملا دو۔ اس طرحاں انہاں نے دو بچے انہاں دی صلب وچ منتقل فرما دئیے تے نال ہی فرمایا، لڑکے دا ناں صالح محمد تے لڑکی دا ناں صالحہ بی بی رکھنا، چنانچہ ایداں ای ہويا۔ حضرت مخدومہ عائشہؒ بیبی تمام عمر مجرد رہے۔
حضرت مائی صفورہؒ نے بیعت ہوݨ توں بعد اپنے مرشد حضرت سلطان اولیاء ؒ دی خدمت اقدس وچ رہ کے باقاعدہ طور اُتے سلوک دی تمام منازل طے کيتياں تے مرشد پاک دے مبارک ہتھوں توں خرقہ یاب ہوکے صاحب کشف وکرامات وحامل عالی درجات ہوئیاں۔ روایت اے کہ لنگر خانہ سلطانیہ دا تمام انتظام مائی سپوراں دے سپرد سی تے آپ نے ایہ کم وڈے احسن طریقے توں سرانجام دتا۔اک مرتبہ حضرت سلطان الاولیاءرح دے سالانہ عرس مبارک دے موقے اُتے کسی مجبوری دی وجہ توں ایہ خدمت فنا ھوگی آپ حاضر نہ ہو سکن بعد وچ جدوں اعتزار وااعتراف قصور دے واسطے آستانہ عالیہ اُتے حاضرہاوتھے تے اپنی غیر حاضری دی معزرت وی دی تے اک روپیہ نزرانہ وی پیش خدمت کيتا مگر حضرت مخدمہ نے نزانہ وی قبول نہ فرمایا تے قدر ناراض ہاوتھے کہ مائی صفورہؒ نوں رسائی دے تمام راستے مسدود نظرآے اس اُتے ماہی سپوراں آزردہ خاطر پریشان حال دربار عالیہ اُتے حاضر ہاوتھے تے خلفیہ عبدالوباب توں گزارش احوال دی سفارش وسیلہ دے طور اُتے نال لیا کے دوبارہ حضرت عاشہؒ دی خدمت وچ معزرت خواہ ھو نيں تاں حضرت مخدمہ خلیفہ صاحب دے مقام ومرتبہ دے لحاظ تے سفارش دے پیش نظر مائی سپوراں دے سر اُتے دست شفقت وی رکھیا تے پہلے توں ودھ مہربانی فرمائی۔
مرکوز اے کہ حضرت علی حیدرؒ جو آپ دے ہمعصر سن کہ عورت دی کمالیت خاصہ مرتبہ علیا دے قائل نہ سن ايسے بناء اُتے آپ دی خلافت وخرقہ یابی توں تعرض وتنفر رکتھے سن اس ضمن وچ اک بار آپ دے وچکار مکالمہ وی ہويا تاں علی حیدرؒ لاجواب ہو گیے مگر فیر وی تشفی نہ ہوئی ۔ تاں حضر ت مائی سپوراںؒ انہاں نوں ہمراہ لے کردریاے راوی دے لہرے ماردے پانی اُتے کپڑا بچھا دتا تے امام علی ابن ابی طالب حیدرؒ نوں نماز ادا کرنے نوں کہیا تاں علی حیدرؒ نے کہیا مجھ وچ ایسی طاقت نئيں مائی صاحبہ نے اس چادر اُتے نماز پرہی تے جدوں چادر جھاڑی تاں اس چادر توں گرد اٹھی تاں علی حیدرؒ نے انہاں دے کمالات دا اقرار کرلیا ۔ اس علاقے وچ مویشی دی چوری کثرت نال ہُندی سی مشہور اے جو شخص اس پنڈ دی حد توں مویشی چرہے تاں اَنھّا ہوجاندا اے تے جداں تک واپس نہ کرے اَنھّا رھندا اے اس لیےاس پنڈ وچ چوری نئيں ہُندی سی سگ گزیدہ وی آپ دی دعا توں چنگا ہوجاندا سی۔
آپ دے عقیدت منداں وچ نوناری برادری توں علاوہ شاہ شجاع الملک بادشاہ افغانستان، نواب محمد شجاع خان، مظفر خان توں علاوہ افغاناں دے اکابرین شامل سن۔ انہاں توں علاوہ جھنگ د سیال برادری دے سرگانے، شورکوٹ دے کاٹھیے، میلسی دے سادات، کھچی، بہاولپور دے لکھویرے، پیرزادے، لنگاہ تے وکھ وکھ برادریاں تے طبقات دے کثیر افراد، جنہاں وچ علماء، فضلاء تے بزرگانِ دین دے خلفاء تک شامل سن۔
آپ دی وفات 9 ذی قعد 1209 ھ/28 مئی 1795ء وچ ہوئی ۔ آپ دے فرزند مولوی صالح محمد نے آپ دی خانقاہ عبدالحکیم شہر دے نیڑے دریائے راوی دے نزدیک بݨوائی۔ آپ دی اولاد ايسے پنڈ وچ آباد اے۔ آپ دے فرزند مولوی صالح محمد عالم وفاضل سن تے انہاں دیاں لکھتاں عربی، فارسی، ملتانی وچ وی موجود نيں تے آپ دا سالانہ عرس ہر سال 27، 28 مئی نوں منعقد ہُندا اے