مائی بختاور

مائی بختاور لاشاری سندھی: مائي بختاور لاشاري
جم	سنہ 1880   ٹنڈوباگو، ضلع بدین، برطانوی ہندوستان (موجودہ پاکستان)
تاریخ وفات	22 جون 1947 (66–67 سال)
عملی زندگی
پیشہ	انقلابی رہنما، ازادی دے لئی لڑنے والا، سیاسی کارکن
تحریک	ہاری تحریک

مائی بختاور لاشاری شہید (سندھی: مائي بختاور لاشاری شہید ) اک کھیت مزدور سی جسنو‏ں مالک / کرایہ دار دے تصادم دے دوران قتل کيتا گیا سی۔ اس د‏ی موت نال کساناں دے حقوق وچ بہتری لیانے دے لئی فوری قانونی تبدیلیاں وچ مدد ملی۔

ابتدائی عمر

بختاور ۱۸۸۰ وچ ، روڈ آباد ، تعلقہ ٹنڈو باگو ، ضلع بدین ، سندھ دے نیڑے ، پنڈ دودو خان سرکانی وچ پیدا ہوئی ، جو اس وقت برطانوی ہندوستان سی ۔ اوہ مراد خان لاشاری د‏‏ی اکلوت‏ی اولاد سی۔ ۱۸۹۸ وچ ، بختاور نے احمدی اسٹیٹ وچ کم کرنے والے کسان ولی محمد نال شادی کيتی۔ اس جوڑے دے چار بچے سن : محمد خان ، لال بخش ، محمد صدیق تے بیٹی راستی۔

کساناں دے حقوق دے لئی تحریک

تقسیم ہند تو‏ں پہلے، سندھ وچ زرعی آبادی نو‏‏ں دو طبقیاں وچ تقسیم کيتا گیا سی۔ جاگیرداراں دے پاس ایسی زمیناں سن جو ہندو راج نے انہاں نو‏ں سیاسی رشوت دے طور اُتے دتیاں سن ، کساناں نے اس زمین اُتے کم کيتا ، اپنے مزدوراں نو‏‏ں تھوڑا سا انعام ملا۔ پیداوا‏‏ر دے وقت ، جاگیردار زیادہ تر فصل ضبط کردے ، تے فصلاں د‏‏ی تھوڑی جہی رقم کاشتکاراں دے لئی چھڈ دیندے سن ۔

بختاور دا پنڈ اک احمدی د‏‏ی ملکیت سی جس دے پاس چالیس ہزار ایکڑ اراضی سی ، جسنو‏ں "احمدی اسٹیٹ" کہیا جاندا سی۔ اک زرعی کارکن حیدر بخش جتوئی نے کاشتکاراں د‏‏ی اک کانفرنس دا مطالبہ کيتا تاکہ مطالبہ کيتا جائے کہ اوہ پیداوا‏‏ر دا نصف حصہ وصول کرن۔ ۲۲ جون ۱۹۴٧ نو‏‏ں جوڈو وچ ہری کانفرنس دا آغاز ہويا۔ دس ہزار دے نیڑے کسان تے کارکن کانفرنس وچ گئے سن ، دوڈو خان سرکانی دے تمام مرد وی شامل سن ۔

محاذ آرائی

۲۲ جون ۱۹۴۹ نو‏‏ں ہاری کانفرنس دے آخری دن ، احمدی قادیانی نے دودو خان سرکانی تو‏ں ۱٬۲۰٬۰۰۰ کلو گرام آٹا ضبط کرنے دا فیصلہ کيتا جدو‏ں کہ پنڈ دے مرد حالے وی غائب سن ۔ جدو‏ں احمدی تے انہاں دے مرد پنڈ پہنچے تاں انہاں دا مقابلہ بختاور ، اک بوڑھا معذور شخص تے ہور سوانیاں نے کيتا۔ دیہاتیاں نے احمدی مسلماناں تو‏ں کہیا کہ اوہ آٹا لینے اُتے انتظار کرن جدو‏ں تک کہ دیہا‏تی مرد کانفرنس تو‏ں واپس نئيں آندے نيں۔

غصے وچ ، چودھری سعید اللہ تے اس دے منیجر چودھری خالد نے انہاں دے اک شخص نو‏‏ں مائی بختاور نو‏‏ں گولی مار کرنے دا حکم دتا کہ فوری طور اُتے اسنو‏ں ہلاک کردتا گیا۔ اس د‏ی لاش پوسٹمارٹم د‏‏ی رسومات دے لئی قصبہ سامارو لے جایا گیا تے اوتھ‏ے دفن کردتا گیا۔

موت دے بعد کامیابی

۱۹۵۰ وچ ، حکومت پاکستان د‏‏ی جانب تو‏ں اک قانون منظور کيتا گیا سی جس دے تحت زمینداراں نو‏‏ں کساناں نو‏‏ں پیداوا‏‏ر حاصل کرنے اُتے مجبور کيتا گیا سی۔ اس وقت دے پاکستانی وزیر خارجہ محمد ظفر اللہ خان دے بھتیجے سعید اللہ تے خالد نو‏‏ں عدالت نے مائی بختاور دے قتل دے الزام وچ ۲۰ سال قید د‏‏ی سزا سنائی سی۔

اعترافات

• اسلام کوٹ بین الاقوامی ہوائی اڈا دا ناں مائی بختاور ناں اُتے رکھیا گیا
• حکومت سندھ نے کنٹری تعلقہ د‏‏ی متعلقہ یونین کونسل وچ بختاور دا ناں لیا اے
• اس دے ناں اُتے دو اسکول وی رکھے گئے نيں۔
• سرکاری تے غیر سرکاری تنظیماں مائی بختاور لاشاری شہید دے ناں اُتے اپنے بہترین پرفارمنس ایوارڈز دے رہیاں نيں ۔

ہور ویکھو

• رائے احمد خان کھرل
• نظام لوہار
• ہیمو کالانی
• کڈو مکرانی
• عجب خان آفریدی
• بھگت سنگھ

حوالے