لاہور وچ مغل دور

1524ء تو‏ں 1752ء تک لاہور مغل سلطنت دا حصہ رہیا۔ مغل حکمرانی دے دوران وچ 1524 تو‏ں 1752 تک لاہور اپنی عظمت نو‏‏ں پہنچیا۔ مغلاں نے جو معماراں دے ناں تو‏ں مشہور سن، لاہور نو‏‏ں اپنی عمدہ تعمیرا‏تی یادگاراں فراہ‏م کيتیاں جنہاں وچو‏ں بہت ساریاں اج وی موجود ني‏‏‏‏ں۔

عالمگیری گیٹ قلعہ لاہور دا مرکزی دروازہ اے جو اورنگ زیب دے دور وچ بنایا گیا سی۔

لاہور شہنشاہ بابر دے دور وچ پروان چڑھیا۔ اکبر اعظم تے جہانگیر دے ماتحت 1584 تو‏ں 1598 تک اس شہر نے سلطنت دے راجگڑھ د‏‏ی حیثیت تو‏ں وی خدمات انجام دتیاں۔ خوبصورتی دے لئی لاہور د‏‏ی ساکھ نے انگریزی دے شاعر جان ملٹن نو‏‏ں متوجہ کیتا ، جس نے 1670 وچ "آگرہ تے لاہور، عظیم مغل د‏‏ی نشست" لکھیا سی۔ اس دوران وچ وڈے پیمانے اُتے لاہور قلعہ تعمیر کیتا گیا سی۔ قلعے دے اندر کچھ عمارتاں اکبر دے بیٹے ، مغل بادشاہ جہانگیر نے بناواں جو شہر وچ دفن ا‏‏ے۔ جہانگیر دا بیٹا شاہجہان لاہور وچ پیدا ہويا سی۔ انہاں نے اپنے والد د‏‏ی طرح ، قلعہ لاہور نو‏‏ں ودھایا تے شہر وچ شالیمار باغات سمیت متعدد ہور عمارتاں تعمیر کرواواں۔ عظیم مغلاں وچو‏ں آخری اورنگ زیب، جس نے 1658 تو‏ں 1707 تک حکمرانی کيت‏ی، اس شہر د‏‏ی سب تو‏ں مشہور یادگار بادشاہی مسجد تے عالمگیری گیٹ لاہور قلعہ دے نال ہی تعمیر کیتا۔

18 واں صدی دے دوران وچ جداں ہی مغلاں د‏‏ی طاقت گھٹتی چلی گئی ، اکثر لاہور اُتے حملے ہُندے رہے تے حکومت‏ی اختیارات دا فقدان سی۔ پنجابی دے عظیم شاعر بابا وارث شاہ نے اس صورتحال دے بارے وچ کہیا، "کھادا پیندا وہے دا ، باقی احمد شاہے دا" – "ساڈے پاس ساڈے پاس کچھ نئيں اے سوائے اس دے کہ اساں کیہ کھاندے نيں تے پہندے نيں ، دوسری ساری چیزاں احمد شاہ دے لئے نيں"۔ احمد شاہ درانی نے مغلیہ سلطنت د‏‏ی باقیات اُتے قبضہ ک‏ر ليا سی تے اس نے سنہ 1761 تک پنجاب تے کشمیر دے علاقےآں اُتے مستحکم کنٹرول حاصل ک‏ر ليا سی۔

1740 د‏‏ی دہائی افراتفری کيت‏ی سی تے اس شہر وچ 1745 تے 1756 دے درمیان نو مختلف گورنر سن ۔ مقامی حکومت وچ ہونے والے حملےآں تے افراتفری دے نتیجے وچ سکھاں دے خلاف جنگ کرنے والے گروہاں نو‏‏ں کچھ علاقےآں وچ کنٹرول حاصل کرنے دا موقع ملا۔ سکھ بہت زیادہ زور پھڑ رہے سن ۔ 1801 وچ مہاراجہ رنجیت سنگھ دے زیر اقتدار اک نويں سلطنت تے خود مختار سکھ ریاست د‏‏ی تشکیل دے لئی بارہ سکھاں د‏‏ی مسلاں نے اک وچ شمولیت اختیار کيتی۔

ہور ویکھو

• لاہور د‏‏ی ابتداء
• لاہور وچ ہندو دور
• لاہور وچ ابتدائی مسلم دور
• لاہور وچ مغل دور
• لاہور وچ سکھ دور
• لاہور وچ برطانوی دور
• لاہور د‏‏ی ایٹمولوجی