قومی تعلیم پالیسی (بھارت)

قومی تعلیمی پالیسی (National Policy on Education) بھارت سرکار دی دیس وچ سکھیا نوں مُتحرک کرن لئی پالیسی اے۔ اس پالیسی وچ پینڈو اتے شہری بھارت دی مڈھلی اتے اچّ سکھیا شامل اے۔ وزیر اعظم اندرا گاندھی دی سرکار نے 1968 وچ پہلی اتے وزیر اعظم راجیو گاندھی نے 1986 وچ دوجی سکھیا پالیسی لاگوُ کیتی۔ بھارت سرکار نے 2017 وچ کے۔ کستوریرنگن دی اگوائی وچ نویں قومی سکھیا پالیسی دا کھرڑا تیار کرن لئی اک کمیٹی تعینات کیتی۔

اتہاس

1947 وچ دیس دی آزادی توں لے کے، بھارت سرکار نے پینڈو اتے شہری بھارت وچ ان پڑھتا دیاں سمسیاواں نوں حل کرن لئی کئی پروگراماں نوں لاگوُ کیتا۔ بھارت دے پہلے سکھیا منتری مولانا ابو الکلام آزاد نے پورے دیس دی سکھیا اتے مرکزی سرکار دا مضبوط کنٹرول رکھیا، جس وچ اک اکسمان،اکرنگ تعلیمی نظام سی۔ بھارت دی سکھیا نظام نوں جدید بناؤن دا تجزیہ پورا کرن لئی مرکز سرکار نے یونیورسٹی سکھیا کمیشن (1948–1949)، سیکنڈری سکھیا کمیشن (1952–1953)، یونیورسٹی گرانٹس کمیشن اتے کوٹھاری کمیشن (1964–66) دا قیام کیتا۔ بھارت دے پہلے وزیر اعظم جواہر لال نہرو دی سرکار نے اس لئی سائنسی پالیسی لیاؤن دا متا اپنایا سی۔ نہرو سرکار نے اچّ گنوتا سائنسی سکھیا ادارےآں جویں کہ انڈین انسٹیچیوٹ آف ٹیکنولوجی دے ترقی دا ٹیچا متھیا۔ 1961 وچ مرکز سرکار نے اک خدمختیار ادارہ وجوں نیشنل کونسل آف ایجوکیشنل رسرچ اینڈ ٹریننگ (این۔سی۔ای۔آر۔ٹی۔) دا قیام کیتا، جو مرکزی اتے صوبہ سرکاراں نوں سکھیا پالیسیاں نوں تیار کرن اتے لاگوُ کرن لئی صلاحَ دیویگی۔

1968

کوٹھاری کمیشن دی رپورٹ اتے سفارشاں (1964–1966) دے بنیاد اُتے، وزیر اعظم اندرا گاندھی دی سرکار نے 1968 وچ سکھیا تے پہلی قومی پالیسی دا اعلان کیتا، جس نے قومی ایکتا اتے تہذیبی اتے معاشی ترقی، تعلیمی موقعیاں دی برابری لئی سکھیا دے "بنیادی مڑقیام" دا ہوکا دتا۔ اس پالیسی ولوں بھارت دے آئین ولوں مقرر 14 سال دی عمر تک دے سارے بچیاں لئی لازمی سکھیا نوں پورا کرن اتے استاداں دی بہتر سکھلائی اتے اہلیت نوں پورا کرن لئی کم شروع کیتا۔ اس پالیسی نے کھیتری بولیاں دی سکھیا اُتے دین لئی، سیکنڈری سکھیا وچ " تن بولی فارمولے " نوں لاگوُ کرن لئی کیہا جس وچ - انگریزی بولی، راج دی سرکاری بولی جتھے سکول واقع ہووے، اتے ہندی دی سکھیا دین لئی کیہا۔ بدھیجیویاں اتے جنتا دے وچکار کھپے نوں گھٹاؤن لئی بولی دی سکھیا نوں ضرورت وجوں دیکھیا گیا۔ حالانکہ ہندی نوں قومی بولی وجوں اپناؤن دا فیصلہ ووادپورن ثابت ہویا۔اس پالیسی نے ہندی دی ورتوں کرن اتے سکھن لئی کیہا تاں جو سارے بھارتیاں لئی اک سانجھی بولی نوں ترقی یافتہ کرن لئی مُتحرک کیتا جا سکے۔ اس پالیسی نے پرانے سنسکرت بولی دی سکھیا نوں وی مُتحرک کیتا، جس نوں بھارت دے سبھیاچار اتے وراثت دا ضروری حصہ سمجھیا جاندا سی۔ 1968 دی قومی سکھیا پالیسی نے سکھیا خرچے وچ قومی آمدن دے چھ پھیسد تک ودھاؤن لئی سجھاء دتا۔

1986

جنوری،1985 وچ اک نویں پالیسی دا ترقی کرن دا اعلان کرن توں بعد وزیر اعظم راجیو گاندھی دی سرکار نے مئی 1986 وچ اک نویں قومی سکھیا پالیسی اپنائی۔ نویں پالیسی وچ خاص طور اُتے بھارتی عورتاں، شیڈولڈ قبیلے (ایسّ۔ ٹی۔) اتے شیڈولڈ جاتی (ایس۔سی۔) فرقیاں لئی نابرابری نوں دور کرن اتے تعلیمی موقعے برابر کرن لئی خاص زور دتا گیا۔ اجیہے سماجی ایکیکرن نوں حاصل کرن لئی، سکھیا پالیسی نے سکھیا وظیفے ودھاؤن، شیڈولڈ جاتی دے ہور استاداں دی بھرتی کرن، غریب پریواراں نوں اپنے بچیاں نوں سکول نیمت طور اُتے بھیجن لئی راغب کرن لئی مدد دین، نویں ادارےآں دا ترقی اتے اتھے رہائش اتے سیواواں حاصل کرن لئی کیہا این۔پی۔ای۔ نے پرائمری سکھیا وچ "بال-مرتکز پہنچ" لئی ہوکا دتا اتے دیس بھر وچ پرائمری سکولاں وچ سدھار کرن لئی "اپریشن بلیک بورڈ" شروع کیتا۔ اس پالیسی نے اندرا گاندھی نیشنل اوپن یونیورسٹی نال اوپن یونیورسٹی نظام دا پھلار کیتا، جو 1985 وچ بنایا گئی سی۔ پینڈو بھارت دے دہاتی پدھر دے معاشی اتے سماجی ترقی نوں مُتحرک کرن لئی بھارتی نیتا مہاتما گاندھی دے فلسفہ دی بنیاد تے، "پینڈو یونیورسٹی" ماڈل دی سرجنا لئی وی کیہا گیا۔ 1986 دی سکھیا پالیسی وچ سکھیا اُتے کل گھریلو پیداوار دا 6% خرچ کرن دی امید کیتی سی۔

1992

1986 وچ پی۔وی۔نرسمہا راؤ سرکار نے سکھیا اُتے قومی پالیسی نوں سودھیا۔ 2005 وچ سابقہ وزیر اعظم من موہن سنگھ نے اپنی سانجھے ترقی پسند گٹھجوڑ (یو۔پی۔اے۔) سرکار دے '' گھٹو-گھٹو عامَ پروگرام '' اُتے مشتمل نویں پالیسی اپنائی۔ پروگرام آف ایکشن (پیؤئے)، 1992 دے تحت دیس وچ پیشیورانا اتے تکنیکی پروگراماں وچ داخلہ لین لئی قومی پدھر اُتے سکھیا (اینپی ای)، 1986 نے سارے بھارت دے بنیاد' تے اک عامَ داخلہ امتحان دا انعقاد کیتا۔

تازہ ترقی

• ضلع پرائمری سکھیا پروگرام (ڈی پی ای پی)
• سرو سکھیا تجربہ ( ایس ایس اے ) / سکھیا دے حق ( آر۔ٹی۔ای۔ )
• ایلیمینٹری پدھر اُتے لڑکیاں دی سکھیا لئی قومی پروگرام ( اینپیئیجیئیئیل )
• سیکنڈری سکھیا دے ترقی لئی قومی مدھمک سکھیا تجربہ (آرئیمئیسئے) 2009 وچ شروع کیتی گئی ۔۔
• سیکنڈری سٹیج اُتے اپاہج لئی اجتمائی سکھیا (آئیئیڈی एसएस آئیڈیئیسئیسّ )
• ساکھر بھارت ( ساکھر بھارت ) / بالغ سکھیا
• 2013 وچ شروع کیتی اچّ سکھیا دے ترقی لئی قومی چنہ سکھیا تجربہ (روسا)۔
• سکھیا اُتے قومی پالیسی 2016: نویں سکھیا پالیسی دے ترقی لئی کمیٹی دی رپورٹ - نوپیڈا۔آر۔/NEW/download/NEP2016/ReportNEP.pdf ( [۱]   )
• وول۔ II-Annex-to-The-Committee-of-Evolution-of-the-NEP-2016 ( حصہ۔ Archived 2018-08-23 at the وے بیک مشین II- ایننیکس-رپورٹ NEP-2016.pdf Archived 2018-08-23 at the وے بیک مشین )

 ایہہ وی دیکھو

قومی سکھیا پالیسی 2020