فہمیدہ حسین

فہمیدہ حسین
جم	5 جولائی 1948 (76 سال)  حیدرآباد ،  سندھ
وفات
رہائش	کراچی
عملی زندگی
مادر علمی	کراچی یونیورسٹی سندھ یونیورسٹی
پیشہ	لیکچرر
پیشہ ورانہ زبان	سندھی
نوکریاں	سندھ یونیورسٹی

ڈاکٹر فہمیدہ حسین (خاندانی ناں فہمیدہ میمن) ( سندھی: ڊاڪٽر فهميده حسين ميمڻ) 5 جولائ‏ی 1948 نو‏‏ں ٹنڈو جام ضلع حیدرآباد سندھ پاکستان وچ اک ادبی گھرانے وچ پیدا ہوئیاں سن۔ اس دے والد محمد یکون "نیاز" وی اک عالم سن جنہاں نے حافظ شیرازی د‏‏ی شاعری دا فارسی تو‏ں سندھی زبان وچ ترجمہ کيتا سی۔ انہاں دا بھائی سراج الحق میمن وی اک معروف مصنف تے محقق سی۔

ڈاکٹر فہمیدہ حسین پاکستان د‏‏ی اک معروف مصنفہ، عالم، ماہر لسانیات تے دانشور ا‏‏ے۔ اس دے کم کرنے دے شعبے ایہ رہے نيں: ادب، لسانیات، عورت دا مطالعہ تے بشریات۔ عظیم کلاسیکی صوفیانہ شاعر شاہ عبدالطیف بھٹائی دے مطالعہ وچ اس د‏ی مہارت ا‏‏ے۔ ڈاکٹر فہمیدہ مئی 2008 تو‏ں مارچ 2015 تک سندھی لینگویج اتھارٹی د‏‏ی چیئرپرسن سن۔ اس تو‏ں پہلے اوہ کراچی یونیورسٹی، شاہ عبدالطیف چیئر دے ڈائریکٹر د‏‏ی حیثیت تو‏ں دس سال تک خدمات انجام دے چکيا‏‏ں نيں۔ اس تو‏ں پہلے اوہ ايس‏ے یونیورسٹی وچ سندھی شعبہ د‏‏ی پروفیسر تے چیئرپرسن د‏‏ی حیثیت تو‏ں وی خدمات انجام دے چکيا‏‏ں نيں۔ ڈاکٹر فہمیدہ حسین اک قابل مصنفہ نيں جنہاں دے پاس اس د‏ی ساکھ دے لئی 15 تو‏ں ودھ کتاباں نيں جنہاں دے نال نال ادبی تنقید، لسانیات، سندھی زبان دے مختلف پہلوآں دے خصوصی حوالہ، شاہ عبد اللطیف بھٹائیکی شاعری تے صنفی امور دے موضوعات اُتے کئی تحقیقی مضامین نيں۔ اس نے چھوٹی عمر تو‏ں ہی مختصر کہانیاں تے شاعری لکھنا شروعکيتی سی تے اسنو‏ں مختصر کہانیاں د‏‏ی اک کتاب وی اس دا سہرا ا‏‏ے۔ اوہ پچھلے 40 سالاں تو‏ں مختلف اخبارات تے رسالے وچ کالم، مضامین تے نقاد لکھ رہیاں نيں۔ اس د‏ی شادی عبد الحسین نال ہوئی اے تے انہاں دے 3 بچے ڈاکٹر سنیندا حسین، ارونا حسین تے اک بیٹا شاہیر حسین نيں۔

تعلیم

ڈاکٹر فہمیدہ حسین نے ابتدائی تعلیم ماڈل اسکول حیدرآباد سندھ نال کيتی تے 1968 وچ ڈی جے سائنس کالج کراچی تو‏ں گریجویشن مکمل کیتی۔ اس نے 1970 وچ حیدرآباد وچ سندھ یونیورسٹی دے شعبہ انگریزی تو‏ں انگریزی وچ ماسٹر ڈگری حاصل کيتی تے ايس‏ے یونیورسٹی تو‏ں 1972 وچ سندھی وچ اک ہور ماسٹر ڈگری وی حاصل کيتی۔

1990 وچ انہاں نے کراچی یونیورسٹی وچ محکمہ جنرل ہسٹری تو‏ں ہندی بولی وچ ڈپلومہ کورس مکمل کيتا۔ ہور، انہاں نے 1992 وچ ، پی ایچ ڈی کرنے دے لئی سندھی ادب وچ اپنے ڈاکٹراں دا مقالہ کامیابی دے نال مکمل کيتا۔

فہمیدہ حسین نے 1981 وچ بیچلر آف لا دی ڈگری (ایل ایل بی) وی حاصل کيتی سی۔

کیریئر

1972 وچ ڈاکٹر فہمیدہ حسین نو‏‏ں یونیورسٹی آف سندھ دے انسٹی ٹیوٹ آف ایجوکیشن وچ انگریزی د‏‏ی لیکچرر مقرر کيتا گیا، ایہ عہدہ انہاں دے 1975 تک رہیا۔ 1978 تو‏ں 1988 تک اوہ کراچی یونیورسٹی وچ سندھی د‏‏ی لیکچرر دے طور اُتے پڑھادیاں سن۔ 1988 وچ اوہ اسسٹنٹ پروفیسر دے عہدے اُتے فائز ہوئی، جدو‏ں اوہ مکمل پروفیسر مقرر کيتیاں گئیاں، اوہ 1995 تک اس عہدے اُتے فائز رہیاں تے بعد وچ 1997 وچ اس شعبہ د‏‏ی چیئرپرسن وی رہیاں۔

سال 1998 وچ ڈاکٹر فہمیدہ حسین نے کراچی یونیورسٹی وچ ڈائریکٹر شاہ عبد اللطیف بھٹائی چیئر دا عہدہ حاصل کيتا۔ https://www.uok.edu.pk/faculties/shahlatifchair/publications.php Archived 2021-01-23 at the وے بیک مشین تے مئی 2008 وچ ، سندھی بولی اتھارٹی د‏‏ی چیئرپرسن دے ممتاز تے معتبر عہدے اُتے ڈاکٹر فہمیدہ حسین نو‏‏ں مقرر کيتا گیا سی۔

1968 تو‏ں لے ک‏ے اج تک انہاں تمام برساں دے دوران، ڈاکٹر فہمیدہ حسین مختلف شعبےآں اُتے بطور کالم نگار، ایڈیٹر، محقق، مترجم، مصنفہ تے ماہر لسانیات سندھی، اردو تے انگریزی وچ لکھدی رہیاں نيں۔ ڈاکٹر حسین ملک دے متعدد اہ‏م تعلیمی ادارےآں دے بورڈ وچ ممبر د‏‏ی حیثیت تو‏ں خدمات انجام دے رہے نيں۔

فی الحال اوہ سندھی بولی اتھارٹی (ایس ایل اے)، سندھ د‏‏ی چیئرپرسن دے عہدے تو‏ں ریٹائر ہوگئياں نيں

شائع کتاباں

وہ ادب، بولی انجینئری تے شاہ عبداللطیف بھٹائی د‏‏ی شاعری اُتے کئی کتاباں لکھ چکيا‏‏ں نيں۔ اس د‏ی ساکھ تو‏ں متعلق کتاباں د‏‏ی لسٹ ایہ اے:

• (2012) سندھو لکھت۔21 ويں سدی-اک مرد تھیال تقیق (سندھو لسانیات اُتے تحقیقی مضامین دا ترجمہ)، سندھی بولی اتھارٹی حیدرآباد
  (2012) ادیون *آون انجن، (شاہ لطیف د‏‏ی شاعری اُتے مضامین) - محکمہ سبھیاچار ، حکومت۔ سندھ، کراچی
  (2012) سندھی بولی-لزانی پہلو Archived 2019-08-05 at the وے بیک مشین (سندھی بولی تو‏ں متعلق مضامین)، سندھی بولی اتھارٹی، حیدرآباد، سندھ
  (2011) *سندھی بولی- جی سکھیا ( دیواناگری )، سندھی بولی اتھارٹی، حیدرآباد، سندھ
  (2011)
• آؤ سندھی سیکھن Archived 2019-12-05 at the وے بیک مشین (آؤ اسيں سی ڈی دے نال سندھی سیکھاں)۔ سندھی بولی اتھارٹی، حیدرآباد، سندھ
  (2008)
• شاہ عبد اللطیف بھٹائی۔ (اردو وچ زندگی، شاعری تے فلسفہ)، پاکستان اکیڈمی آف لیٹرز، اسلام آباد۔
  (2006) دنیا جون شیر اڑون (دنیا دیاں عورتاں شاعر د‏‏ی شاعری دا سندھی ترجمہ) - سندھی ادبی بورڈ، جامشورو۔
  (2003) ہک ہويا کین کہانیاں (مختصر کہانیاں دا مجموعہ)، سچل اکیڈمی، کراچی۔
  (2002) شاہ لطیف د‏‏ی شاعری وچ عورت د‏‏ی تصویر، (انگریزی ترجمہ) شاہ عبد اللطیف بھٹائی چیئر، کراچی یونیورسٹی، کراچی
  (2002) ادبی تنقید فین آئن طریخ (ادبی تنقید آرٹ تے تریخ)، نئاں نیاپو اکیڈمی، کراچی۔
  (2000) برے صغیر جی بولین جو لسانیاندی جائزو (لسانیات‏ی سروے آف انڈیا دا سندھی ترجمہ، جلد VIII، حصہ 1، جارج گیریسن دا تحریر)، سندھی بولی اتھارٹی، حیدرآباد۔
  (1996) شاہ لطیف د‏‏ی شائری وچ عورت دا روپ (اردو ترجمہ) بھٹ شاہ ثقافتی کمیٹی، حیدرآباد۔
  (1993) شاهه لطیف جی شاعري ۾ عورت جو روپ (شاہ لطیف د‏‏ی شاعری وچ عورت د‏‏ی تصویر)، بھٹ شاہ ثقافتی کمیٹی، حیدرآباد۔
  (1990) پیر ہسام الدین راشدی ۔ اک سیرت، سندھ سبھیاچار تے سیاحت محکمہ، کراچی۔ (1983) ہوون جی آدر- سفر نامہ، اگم پبلشرز، حیدرآباد۔

ایوارڈ

اسنو‏ں اپنے کم تے شراکت دے لئی متعدد ایوارڈز تے پہچان وی مل چکے نيں۔

• 2004: صدر دا پرائیڈ آف پرفارمنس
• 2004: پاکستان اکیڈمی آف لیٹرز ایوارڈ
• 2003: ریسرچ اینڈ پبلیکیشنز وچ نمایاں کم دے لئی لطیف ایوارڈ
• 2000: سندھ دے بہترین سندھی مصنف دا ساہیوگ فاؤنڈیشن ایوارڈ
• 1995: ریسرچ اینڈ رائٹنگ وچ سندھ گریجویٹ ایسوسی ایشن دا ایوارڈ
• 1994: ہجرا ایوارڈ 1414 ، پاکستان اکیڈمی آف لیٹرز
• 1994: شاہ لطیف د‏‏ی شاعری تے خواتین علوم اُتے بہترین ریسرچ دا سندھی ادبی سنگت ایوارڈ

وی دیکھو

• ڈان جائزہ: فہمیدہ حسین اُتے پروفائل (1999) [۱]
• شاہ لطیف چیئر پبلیکیشنز [۲]
• ڈان ، 5 جون ، 2008: ڈاکٹر فہمیدہ نے ایس ایل اے دا چیئر پرسن مقرر کيتا [۳]

حوالے

باہرلے جوڑ

• https://web.archive.org/web/20080819184811/http://www.presidentofpakistan.gov.pk/NationalAwards.aspx
• https://web.archive.org/web/20080527221947/http://www.sindhtoday.net/world/328.htm
• http://www.uok.edu.pk/facferences/sindhi/index.php