غوث علی

ناں غوث علی تے والد دا ناں سید احمد علی سی ۔ آپ حسنی حسینی سید سن ۔ پیدائش 1219ء وچ موضع استہاون وچ ہوئی تے وفات 26 ربیع الاول 1297ء وچ پانی پت وچ ہوئی۔ آپ دا مزار پانی پت وچ واقع ا‏‏ے۔ آپ سلسلہ قادریہ ، سہروردیہ ، چشتیہ تے نقشبندیہ وچ بیعت سن ۔ آپ دے مشہور خلفاء وچ محمد یوسف تے مولوی گل حسن شامل نيں۔

ناں و نسب

ناں نامی اسم گرامی غوث علی والد دا اسم گرامی سید احمد علی سی جو درجہ ولایت اُتے فائز سن تے والدہ ماجدہ صاحبہ جذب و سکر سن۔

آپ دا سلسلہ نسب بتیس واسطےآں تو‏ں حضرت محمد مصطفے صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم اُتے منتہی ہو تا ا‏‏ے۔ آپ حسنی و حسینی نيں۔

ولادت

سید غوث علی جمعہ دے دن رمضان دے مہینے وچ 1219ھ وچ موضع استهاون وچ پیدا ہوئے۔

تعليم و تربیت

آپ دے والد ماجد نے آپ نو‏‏ں دہلی بلايا تے آپ د‏‏ی تعلیم دہلی وچ ہوئی۔ آپ نے حدیث و فقہ د‏‏ی کتاباں حضرت شاہ عبدالعزیز محدث دہلوی تے حضرت مولانا شاہ محمد اسحاق تو‏ں پڑھیاں۔ منطق و دینیات د‏‏ی تعلیم آپ نے مولوی فضل امام صاحب خیر آبادی تو‏ں حاصل کيتی۔ مثنوی مولانا روم آپ نے مولوی قلندر على جلال آبادی تو‏ں پڑھی۔ آپ نے علم ہیت و ہور علوم ظاہری و باطنی وچ دستگاه حاصل کيتی۔

بیعت و خلافت

آپ کئی سلسلےآں وچ بیعت نيں۔ آپ کئی سلسلے دے بزرگاں تو‏ں خرقہ خلافت پا کر سرفراز ہوئے۔

1. سب تو‏ں پہلے آپ اپنے والد ماجد تو‏ں بیعت ہوئے۔ حضرت لعل شاہ دے روحانی فیوض تو‏ں مستفید ہوئے۔
2. خاندان سہروردیہ وچ آپ مرید و خلیفہ حضرت سید فدا حسین رسول شاہی دے نيں۔
3. خاندان قادریہ وچ آپ مرید و خلیفہ حضرت سید اعظم علی شاہ دے نيں۔
4. نقش بندی سلسلہ وچ آپ مرید و خلیفہ حضرت حبیب اللہ شاہ دے نيں۔
5. خاندان چشتیہ وچ آپ مرید و خلیفہ حضرت امیر الدین دے نيں۔

سیرو سیاحت

آپ نے ہندوستان د‏‏ی سیر و سیاحت فرمائی۔ مکہ معظمہ ، مدینہ منوره ، بغداد ، نجف ، اشرف تے بیت المقدس وی حاضر ہوئے تے روحانی فیوض و برکات تو‏ں مستفید ہوئے۔ مصر ، روم و شام د‏‏ی سیر و سیاحت فرمائی۔ بوہت سارے درویشاں نال ملاقات ہوئی۔ آپ نواسی بزرگاں تو‏ں ملے تے انہاں دے باطنی فیض تو‏ں مستفید ہوئے۔ انہاں دے علاوہ آپ بوہت سارے جوگیاں ، سناسیاں تے ہور مذاہب د‏‏ی بزرگ ہستیاں تو‏ں ملے تے انہاں تو‏ں استفادہ کیندا۔

پانی پت وچ سکونت

آپ نے زندگی دے آخری ایام پانی پت وچ رہاش اختیار کر لئی۔ قلندر صاحب دے مزار دے اک حجرے وچ رہندے سن ۔

وفات شریف

آپ نے 26 ربیع الاول 1297ء نو‏‏ں اس دار فانی تو‏ں کوچ فرمایا۔ بوقت وفات آپ د‏‏ی عمر اٹھہتر سال د‏‏ی سی۔ مزار اُتے انوار پانی پت وچ واقع ا‏‏ے۔

خلفاء

آپ دے وصال دے بعد آپ دے خلیفہ محمد یوسف آپ دے سجادہ نشین ہوئے۔ آپ دے ممتاز خلفاء حسب ذیل نيں۔ محمد یوسف ، مولوی گل حسن

سیرت پاک

آپ قطب ارشاد سن ۔ آپ نو‏‏ں مرتبہ غوثیت وی حاصل سی ۔ آپ کمالات باطنی وچ یکتا تے توحید وچ لاثانی سن ۔ آپ نو‏‏ں نسبت جذب حاصل سی۔ ترک و تجرید ، قناعت و توكل ، ریاضت و مجاہدہ وچ اپنی مثال آپ سن ۔ آپ د‏‏ی سخاوت دا ایہ حال سی کہ جو کچھ آندا اسی وقت محتاجاں ، بیواواں تے مسکیناں وچ تقسیم کر دیندے سن ۔ سائل آپ دے کولو‏‏ں کدی خالی ہتھ نئيں گیا۔ خوارک آپ د‏‏ی بوہت گھٹ سی۔ کھانا سادہ پسند فرماندے سن ۔ لباس آپ دا سفید تے سادہ ہُندا سی ۔ رنگین کپئے نئيں پہندے سن ۔ آپ نو‏‏ں علم ظاہر تے علم باطن وچ کمال حاصل سی ۔ آپ منبع شریعت سن ۔ فصاحت ، بلاغت تے متانت وچ بے نظیر سن ۔

تعلیمات

آپ د‏‏ی تعلیمات اہل ذوق و شوق اہل تصوف تے اہل عرفان ہی دے لئی مفید نئيں نيں بلکہ ہر شخص آپ د‏‏ی تعلیمات تو‏ں خاطر خواہ فائدہ اٹھا سکدا ا‏‏ے۔ آپ فرماندے نيں۔

اسلام د‏‏ی ترقی

اسلام د‏‏ی ترقی دا دار و مدار اتفاق اولو العزمی تے غیرت اُتے ا‏‏ے۔

غیر اللہ تو‏ں بے پروائی

آپ طالب حق نو‏‏ں ایہ ہدایت فرماندے سن کہ غیر اللہ تو‏ں کدی ملتجی نہ ہونا۔ کسی حاجت دے واسطے سوال نہ کرنا۔ کیونکہ سوال کرنا اصول طریقت دے بالکل خلاف ا‏‏ے۔ اس لئی کہ حصول مقصد اصلی اسی اُتے منحصر اے کہ طالب ماسوا اللہ تو‏ں بے سروکار ہو تے موجودات عالم تو‏ں قطع تعلق کرے۔ سوال کرنا فقر د‏‏ی شان عظمت دے منافی اے تے سبب تذلیل ا‏‏ے۔ ایہ رکیک فعل اعزاز فقراء دے پاک و شفاف دامن اُتے بد نما دھبہ لگاندا ا‏‏ے۔

توحید

اک توحید عامہ جس نو‏‏ں توحید شریعت کہندے نيں۔ دو سری توحید خاص و توحید طریقت۔ تیسری خاص الخاص توحيد معرفت و حقیقت۔ توحید عالی وی اس دا ناں ا‏‏ے۔ توحيد عام وچ جمہور خلائق شریک نيں۔ اس توحید دا اصول احکا‏م شرعی د‏‏ی اتباع اُتے منحصر اے تے توحید خاص و خاص الخاص از روئے فیوضات باطنی حاصل ہُندی ا‏‏ے۔ ایہ توحيد انبیا علیہم السلام تے اولیائے کرام دا حصہ خاص ا‏‏ے۔ زبان تو‏ں لا الہ الا اللہ کہنا تے دل تو‏ں یکتائی حق اُتے اعتقاد رکھنا توحيد عام اے تے تجليات ذات مطلق دا قلب سالک اُتے متلی ہونا تے ذره آفتاب وچ بے امتیاز کمی و بیشی نور حق نظر آنا تے نور ذات دے سامنے ذرات وجود عالم دا معدوم ہونا تے اک ذات دا نور پیش نظر رہنا توحيد خاص ا‏‏ے۔ موجد دا بحرنا پیدا کنار توحید وچ شناوری کردے کردے قعر دریائے ذات اقدس وچ غوطہ ماردا تے محو در محو تے فنا در فنا ہو جانا تے کل کائنات نو‏‏ں مع اپنی ہستی خاص دے محو کرنا توحيد خاص الخاص ا‏‏ے۔

سلوک

آپ فرماندے نيں کہ سلوک دے معنی لغت عربی وچ چلنا ا‏‏ے۔ خواہ سفر ظاہر ہو خواہ سفر باطن۔ مگر اہل تصوف دے نزدیک سیر فی اللہ تو‏ں مراد ا‏‏ے۔ سیر فی اللہ وچ منازل بہت نيں تے اپنی ہستی تو‏ں گزر کر خدا د‏‏ی ہستی د‏‏ی طرف ہمہ تن مائل ہونا وی سلوک وچ شامل ا‏‏ے۔ جس وقت تزکیہ نفس ہو گیا اس وقت تزکیہ دل کرنا چاہیے۔ تصفیہ دل بے پاس انفاس دے ہو نئيں سکدا۔

اقوال

1. جب خدا نال ہو گیا تاں کسی دوسرے مددگار د‏‏ی چنداں ضرورت نئيں۔
2. صبر اگرچہ کڑوا اے لیکن پھل اس دا مٹھا اے الصبر مفتاح الفرح د‏‏ی تصدیق وڈے وڈے تجرباں تو‏ں ہو چک‏ی ا‏‏ے۔ صبر دے بعد خوشی ضرور ہُندی ا‏‏ے۔
3. مال و دولت ، حسن و جمال اُتے فخر کرنا لا حاصل ا‏‏ے۔ اک نہ اک دن انہاں نو‏‏ں ضرور زوال ہوئے گا۔
4. استقامت تے استقلال انسان دے واسطے وڈی بیش بہا نعمت ا‏‏ے۔
5. ہر شخص نے اپنی خواہشات دے موافق جداگانہ قبلہ بنا رکھیا اے تے اسی خیال وچ مستغرق تے منھک ا‏‏ے۔
6. دنیا تے اوہدی تمام اشیاء ہیچ نيں اوہدی عارضی زیب و زینت اُتے مفتون ہونا ابدی زندگی تو‏ں ہتھ دھونا ا‏‏ے۔
7. دنیا مردار اے تے اس دے طلب کرنے والے کتےآں د‏‏ی خاصیت رکھدے نيں۔
8. اولوالعزمی تے بلند ہمتی د‏‏ی بدولت مشکل تو‏ں مشکل کم آسان ہو جاندا ا‏‏ے۔
9. طمع تو‏ں ذلت تے قناعت تو‏ں عزت ہُندی ا‏‏ے۔
10. جس وقت تجلی ذات ہُندی اے ہر طرح تو‏ں اسرار توحید و یکتائی منکشف ہُندے نيں۔
11. عشق تو‏ں انسان نو‏‏ں حیات ابدی حاصل ہُندی ا‏‏ے۔
12. صفائی بغیر مجاہدہ دے حاصل نئيں ہُندی تے جمال لا يزال بغیر صفائی دے نئيں دکھادی دیندا۔

اوراد و وظائف

سید علی غوث دے دسے گئے چند اوراد و وظائف درج ذیل نيں۔

اولاد دے واسطے

آپ فرماندے نيں کہ جے کسی شخص دے اولاد نہ ہُندی ہو تاں اسنو‏ں چاہیے کہ صبح د‏‏ی نماز دے بعد اکیس بار درود شریف پڑھے تے اک سو اکیس (121) بار رب لا تذرنی فرداونت خير الوارثین پڑھے فیر اکیس بار درود شریف پڑھے تے اپنے اُتے دم کرے تے پانی اُتے دم کرکے خود وی پئے تے اپنی بیوی نو‏‏ں وی پلاوے۔

بخار تو‏ں چنگا ہونے دے واسطے

آپ فرماندے نيں کہ جے کسی نو‏‏ں بخار آندا ہو تاں مریض نو‏‏ں چاہیے کہ صبح د‏‏ی نماز دے بعد ست مرتبہ درود شریف پڑھے فیر اک سو اکیاون (151) بار قلنا يانارکونی بر دوااسلاما علی ابراہیم پڑھ کر اپنے اُتے دم کرے تے پانی اُتے یا دوائی اُتے دم ک‏ر ک‏ے پئے۔

مصیبت تو‏ں نجات دے واسطے

آپ فرماندے نيں کہ جے کوئی شخص مصیبت وچ گرفتار ہو تاں اسنو‏ں چاہیے کہ بعد نماز عشاء گیاره مرتبہ درود شریف پڑھے تے فیر اکاون بار لا اله الا انت سبحانک انی کنت من الظلمین پڑھے تے فیر گیارہ بار درود شریف پڑھ کر دعا منگے مصیبت تو‏ں نجات پائے گا۔

کشف و کرامات

• اک شخص سید غوث علی شاہ صاحب د‏‏ی خدمت وچ حاضر ہويا۔ اوہ عسرت تے تنگی معاش تو‏ں پریشان سی ۔ آپ تو‏ں دعا دا خواستگار ہويا۔ آپ نے اسنو‏ں اک چٹکی خاص دتی تے تاکید فرمائی کہ اسنو‏ں سرہانے رکھنا تے فجر د‏‏ی نماز دے بعد اکیس مرتبہ ایہ پڑھا کرنا

؎ اے کریمے کہ از خزانہ غیب space
space گبروتر سا وظیفہ خور داری

؎ دوستاں راکجا کئی محروم space
space تاں کہ با دشمناں نظر داری

اس شخص نے ایسا ہی کیتا اسنو‏ں پنج روپے روزانہ سرہانے نال ملن لگے۔ کچھ دناں دے بعد اس شخص نے آپ د‏‏ی ہدایت دے خلاف اس گل دا ذکر لوکاں تو‏ں کیتا اسی روز تو‏ں روپے ملنا بند ہو گئے۔

• عطا محمد نو‏‏ں دولت تاں ملی سی لیکن اولاد د‏‏ی دولت تو‏ں محروم سن ۔ ضعیف ہو گئے سن لیکن اولاد د‏‏ی آرزو باقی سی۔ عطا محمد نے آپ تو‏ں عرض کیتا۔ آپ نے فرمایا کہ خدا نے چاہیا تاں بیٹا پیدا ہوئے گا۔ آپ د‏‏ی دعا تو‏ں عطا محمد دا گھر روشن ہويا۔ عطا محمد اپنے بچے نو‏‏ں آپ دے پاس لائے۔ آپ نے بچے دے سر اُتے اپنا اک ہتھ پھیرا تے دوسرا عطا محمد دے سر اُتے رکھ کر فرمایا

؎ پیرے کہ دم ز عشق زند بس غنیمت است space
space از شاخ کہنہ میوه نورس غنیمت است

• اک شخص جو پانی پت وچ نائب تحصیل دار سی، آپ تو‏ں بہت عقیدت رکھدا سی اس نے کوئی امتحان دتا سی اک دن اوہ آپ دے پاس آیا تے عرض کیتا کہ امتحان دتا اے ‘ کامیابی دے لئی دعا فرمائے جے مستقل ہو جائے تاں کیتا چنگا ہوئے۔ آپ مسکرائے تے فیر اس شخص تو‏ں مخاطب ہو ک‏ے فرمایا ایسی خوش خبری اول باپ دتا کردا ا‏‏ے۔

وہ شخص جدو‏ں واپس اپنے مکان اُتے گیا اسنو‏ں اپنے والد دا خط ملیا اسی وقت اوہ خوش خبری اس دے والد نے اسنو‏ں تحریر کيتی سی۔

• پنڈت شو مدت دہلی وچ کمشنر دے سرشتہ دار سن کمشنران تو‏ں کسنی گل اُتے خفا ہو گیا۔ اس نے انہاں نو‏‏ں برخاست کرنے د‏‏ی دھمکی دتی۔ پنڈت جی نو‏‏ں آپ تو‏ں بہت عقیدت سی اوہ دہلی تو‏ں پانی پت آئے تے آپ د‏‏ی خدمت وچ آئے۔ پنڈت جی نے اک مرتبان جس وچ مربا بھریا ہويا سی آپ نو‏‏ں پیش کیتا۔ آپ نے پنڈت جی تو‏ں دریافت فرمایا کہ مرتبان وچ کیہ ا‏‏ے۔ پنڈت جی نے عرض کیتا کہ حضور دے لئی مربا لیایا ہون۔ ایہ سن کر آپ نے فرمایا کہ : بہت خوب مربی بیارو مربا بخور۔ فیر پنڈت جی تو‏ں مخاطب ہوئے کہ کہو صاحب ہن تاں کمشنر صاحب تساں اُتے بہت مہربان نيں۔ پنڈت جی نے سارا قصہ آپ دے گوش گزار کیتا۔ آپ نے فرمایا کہ گھبرانے د‏‏ی کوئی گل نئيں سب ٹھیک ہو جائے گا تے میاں ! تساں نو‏‏ں تاں اس نے ڈپٹی کر دتا ا‏‏ے۔ تساں پریشان نہ ہوئے۔ خدا فضل کريں گا اوہ وی مہربان ہوئے گا۔

بعد وچ پنڈت جی نو‏‏ں معلوم ہويا کہ واقعی کمشنر نے انہاں دے ایکسٹرا اسٹنٹ کمشنر بنانے د‏‏ی اُتے زور سفارش کيت‏ی ا‏‏ے۔ کچھ ہی دناں دے بعد پنڈت جی ایکسٹرا اسٹنٹ کمشنر ہو گئے۔