غلام محمد گھوٹوی
شیخ الاسلام غلام محمدمحدث گھوٹوی علمی و روحانی طور اُتے اہلسنت دے اکابرین وچ شمار ہُندے نيں۔
ناں ونسب سودھو
غلام محمد۔لقب:شیخ الجامعہ،شیخ الاسلام،محدث گھوٹوی۔سلسلہ نسب اس طرح اے: شیخ الاسلام غلام محمد گھوٹوی بن چوہدری محمد عبد اللہ بن صوفی محمد خان بن چوہدری احمدیارخان بن چوہدری پیرمحمدخان بن بخت جمال خان۔چوہدری بخت جمال خان اک مرد ِصالح اورمستجاب الدعوات سن ۔درودشریف کےعامل،اورزبان وچ خاص تاثیرحاصل تھی۔آپ کاتعلق "کنگ جٹ"برادری سےہے۔آپ rےننھیال"وڑائچ"قوم توں نيں۔سلسلہ ٔنسب نوشیرواں عادل بادشاہ تک منتہی ہندا اے ۔قصبہ محمد پور گھوٹہ ضلع ملتان وچ قیام دی وجہ سے"گھوٹوی "معروف ہوئے۔
ولادت سودھو
آپ دی ولادت باسعادت ماہ جمادی الاولی ٰ/1302ھ،مطابق جنوری/1885ء کوموضع "گمرالی کلاں" نزد منگووال ضلع گجرات پنجاب،پاکستان وچ ہوئی۔
القابات سودھو
فاتح قادیانیت ،قاطع احمد یت و مرزائیت، عالمِ ربانی، سیف یزدانی ،واقف رموز عرفانی، شیخ الجامعہ (فرسٹ وائس چانسلر فرسٹ فاؤنڈر جامعہ عباسیہ (حال) دی اسلامیہ یونیورسٹی آف بہاولپور) ، محقق علی الاطلاق ،فخر العلماء سید المحدثین شیخ الاسلام، بحر العلوم ، شیخ الجامع للشریعت زیب سجادہ تدریس، حجۃ اﷲ فی الارض، سرخیل و اصلاں، رہنمائے عارفاں۔
تحصیل ِعلم سودھو
حفظ قرآن ،فارسی تے صرف ونحو دیاں کتاباں چکوڑی (گجرات ) وچ مولانا محمد چراغ توں پڑھیاں ،فیر قصبہ گھوٹہ(ضلع ملتان ) وچ سیبو ایہ زمانہ حافظ محمد جمال دی خدمت وچ حاضر ہوئے کے قطبی تے میبذی تک کتاباں پڑھیاں۔بعد وچ مولیانا علامہ سید غلام حسین دی خدمت اں موضع تلیری (مظفر گڑھ ) حاضر ہوئے تے اکتساب علوم کیتا ، فیر بمقام چکی( مضافات اٹک) مولیانا علامہ محمد زمان دے پاس پہنچے ، انہاں نوں آپ دی ظاہری حالت بکھرے ہوئے بال تے پرانے کپڑے دیکھ کے گمان ہويا کہ ایہ پڑھنے والا طالب علم نئيں اے اس لئی انہاں نے داخلے دی اجازت نہ دتی ، مولیانا خاموشی توں بیٹھ گئے ، اتفاقاً صدرا (شرح ہدایۃ الحکمۃ ) دا اک مشکل ترین مقام زیر درس سی ، مولیانا محمد زمان نے اس مقام دی تقریری دی او ر طلبہ نوں تقریر دہرانے دے لئی کہیا لیکن کوئی وی اسنوں دہرانہ سکیا ۔
علامہ گھوٹوی نے اجازت طلب کيتی تے پوری تفصیل توں اس مقام نوں بیبن کے دتا۔اب جو مولیانا محمد زمان نوں انہاں دی قابلیت دا پتہ چلا تاں نہ صرف داخلے دی اجازت دتی بلکہ انہاں نوں قرب خاص توں نوازیا۔اوتھے کچھ عرصہ استفادہ کرنے دے بعد جامعہ نعمانیہ لاہور چلے آئے تے مولیانا علامہ غلام احمد حافظ آبادی دی خدمت وچ زانوئے تلمذ تہ کیتا ،فیر علامہ زمن مولیانا احمد حسن کانپوری رحمہ اللہ تعالیٰ دے پاس جاکے فنون عالیہ دا درس لیا ، ڈیڑھ سال بعد جدوں انہاں دا وصال ہوئے گیا تاں آپ مدرسہ عالیہ رامپور وچ مولیانا فضل حق رامپوری دے درس وچ شریک ہوئے تے کسبِ فیض کیتا۔ طب تے صحاح دا درس مولیانا وزیر حسن رامپوری توں لیا ۔
بیعت وخلافت سودھو
شیخ الاسلام مرشد المسلمین خواجہ پیر سید مہر علی شاہ گولڑوی دے دست اقدس اُتے بیعت ہوئے۔
سیرت وخصائص سودھو
غلام محمدگھوٹوی۔آپ اپنے وقت کےعظیم مدرس ومحقق اورنامورمحدث ومناظر،علم ومعرفت کےبحر بےکنارتھے۔ساری زندگی محبوبِ سبحانی رضی اللہ عنہ کےاس قول پرعمل پیرا رہے۔"درست العلم حتی صرت قطباً"۔پھرشیخ ِکامل غوث الاسلام پیرمہرعلی شاہ دی تربیت اورنظرنےایساکمال کیاکہ ساری زندگی قال اللہ وقال رسول اللہ بولی پرجاری رہااوراسی پرخاتمہ بالخیرہويا۔
درس وتدریس سودھو
تدریس سےقلبی لگاؤتھا۔ابتداًمعقولات دی طرف زیادہ رجحان سی، انہاں علوم وچ آپ دی شہرت ہندسےنکل کرافغانستان،اوردیگرملکاں تک جاپہنچی،شائقینِ علم سفرکرکےآپ کےپاس آنےلگے،اورعلم وعرفان دی دولت ِ لازوال توں مالا مال ہونےلگے۔آپ شہنشاہ تدریس سن ۔فجر دی نمازکےبعد سےعشاءکی نمازتک تمام فنون دی کتاباں کادرس جاری رہندا۔ حافظ عبدالحق مرحوم سکنہ گھوٹہ ملتان فرماندے نيں:آپ دی محبوبیت کایہ عالم سی کہ آپ دی برکت توں اس دارلعلوم کوچارچاند لگ گئے۔اس دی شہرت چہار اطراف عالم وچ پھیل گئی۔اس دار العلوم کےطلباءکی تعدادکااندازہ اس گل توں لگایاجاسکتاہےکہ جدوں ایہ طلبہ تعطیلات کےمواقع اُتے اپنےاپنے گھراں کوجانےکےلئےگھوٹہ سےنکلتےتوایتھے سےملتان ریلوے اسٹیشن تک قطاردرقطارطلباء ہی نظرآتےتھے۔طلباءسےایسی شفقت کہ جداں والدین اپنی اولادسےکرتےنيں۔
بحرالعلوم ہونےکےباوجودانتہائی منکسرالمزاج سن ۔علما وصلحاء دی بےانتہاءقدرفرماتےتھے۔کدی دنیاوی لالچ نئيں کیاتے نہ ہی علم نوں حصول ِدنیاکاذریعہ بنایا۔خودداری ایسی کہ وڈے وڈے رئیساں اورنواباں نےبڑےمشاہرےاورمراعات کےعوض آپ دی خدمات حاصل کرنےدیاں کوششاں دی لیکن آپ نےکم مشاہرے کوترجیح دتی،اوراک چھوٹی سی بستی گھوٹہ وچ رہ کرعلم وعرفان کےدیپ جلاکرقرونِ اولیٰ کےعلماء دی یادتازہ کردتی۔ آپ کئی یونیورسٹیاں ومدارس کےاعزازی پرنسپل سن ۔جداں1911ءکودیارِحبیبﷺکی زیارت سےمشرف ہوئے،اورمحبوبﷺکی بارگاہ وچ حاضری کاشرف حاصل ہويا۔اس دوران وچ آپ کےنصیب جاگے،اپنے شیخ دی معیت وچ زیارتِ خیرالانامﷺسےمشرف ہوئے۔دربارِرسالت سےآپ کو"خدمتِ حدیث"پرمامورکیاجاتاہے۔پھربقیہ تمام زندگی خدمتِ حدیث وچ گزاری۔
آپ مذاہبِ باطلہ کےخلاف بالعموم اورقادیانیاں کےخلاف بالخصوص ساری زندگی معرکہ آرا رہے۔بحمدہ تعالی ہرجگہ باطل سےمقابلہ کیااوراس کوشکست سےدوچارکیا۔آپ دی زندگی کاسب سےعظیم کارنامہ ایہ اے کہ آپ نے"قادیانیاں کوریاستی سطح پرغیرمسلم اورمرتدقراردلوایا،فیصلہ مقدمہ بہاولپوراس دی زندہ مثال اے "۔اس مقدمے کااجمال ایہ اے کہ غلام عائشہ بنت مولوی الہی بخش کانکاح انہاں کےاک رشتےدار عبدالرزاق سےہويا،حالے رخصتی نئيں ہوئی سی ،کہ مذکورہ شخص قادیانی ہوئے گیا۔اس نےرخصتی کامطالبہ کیاتوانہاں نےانکارکردیاکہ کافرومرتدسےمسلمان کانکاح نئيں ہوسکدا۔24/جولائی 1926ءکواحمدپورشرقیہ ضلع بہاولپورکی عدالت وچ فسخِ نکاح مقدمہ دائرکیاگیا۔قادیانیاں کےخلاف کوئی ایسافیصلہ لینابہت دشوارتھا،کیونجے اس وقت قادیانیاں دی پشت پناہ گورنمنٹ آف برطانیہ تھی۔بہت سے تھاںواں پرآزمائشاں کاسامناکرناپيا،ایتھے تک کہ ڈسٹرکٹ کورٹ بہاولپورنے بلاسوچےسمجھےاس مقدمےکوخارج کر دتا۔جس سےتمام مسلماناں کوتکلیف ہوئی۔
مولیانا حافظ عبدالرحمن جامعی فرماندے نيں:حضرت گھوٹوی فرماندے سن : "مجھےسرورعالمﷺکی طرف سےحکم ملاہے کہ تسيں علم ِکتاب اللہ،اورسنتِ رسول اللہﷺکوظاہرکرو،اورایمان دی طاقت سےمخالفینِ ختم نبوت کوپسپاکردو"۔ چنانچہ تائیدِ ایزدی،اوراشارہ نبوی ﷺسےسرشارہوکے "چیف کورٹ آف بہاولپور"ميں اپیل دائرکی اوراپنی تمام ترکاوشاں اس وچ صرف کر دیؤ،کئی وزیراں سےملاقات کيتی،تے اس مسئلہ دی حساسیت دی طرف توجہ دلائی،اوران کوقائل کیتا۔ بالآخر دلائل دی روشنی وچ قادیانیاں کوشکستِ فاش دی،عدالت اورمجلس شوریٰ نےمتفقہ فیصلہ دیاکہ قادیانی مرتداوردائرہ اسلام سےخارج نيں۔مسلمان کاقادیانی سےنکاح باطل اے ۔ایہ تاریخی فیصلہ 3/ذیقعدہ 1353ھ،مطابق 7/فروری 1935ءکوہويا۔ایہ مقدمہ حق و باطل دا عظیم معرکہ سی ۔
نگاہ مرشد سودھو
سیدناپیرمہرعلی شاہ شیخ الجامعہ پربہت شفقت فرماتےتھے،اورآپ کوقدرکی نگاہ سےدیکھتےتھے۔مسائل وچ آپ دی رائےکوترجیح دیتےتھے۔بعض مناظرےآں وچ توحضرت غوث الاسلام نے آپ کواپناقائم مقام بناکربھیجیا۔اہل سنت دی صداقت ،اوراکابرین ِ اہلسنت دی عظمت کااندازہ اس گل توں لگایاجاسکتاہےکہ ہرزمانےماں تحفظ ِ ختم نبوت وعظمت ِمصطفیٰﷺکادفاع علما اہلسنت نےکیااے۔ پیرمہرعلی شاہ نےمرزےدجال کوذلت آمیزشکست سےدوچارکیا۔آپ کےبعد آپ کےمریدین نےان کوہرجگہ ذلیل کیتا فیصلہ مقدمہ بہاولپوراس دی واضح دلیل اے۔
وفات سودھو
بروزسوموار 27/ربیع الثانی1367ھ،مطابق 8/مارچ1948ءکوہويا۔آپ کامزارشریف نورمحل کےنیڑے قبرستان ملوک شاہ،بہاولپورماں مرجعِ خلائق اے۔ [۱][۲]