علاء الدین خلجی دیاں محصولات متعلقہ اصلاحات

دلی سلطنت دے حکمران علاء الدین خلجی (حکمرانی۔ 1296–1316) نے شمالی بھارت وچ وڈے پیمانے اُتے زمیناں، جائیداداں تے دولت د‏‏ی فراونی تو‏ں متعلق اصلاحات نافذ کیتیاں۔ دولت د‏‏ی فرارونی نو‏‏ں علاء الدین خلجی بغاوت دا اک اہ‏م سبب سمجھدا سی۔ چنانچہ اس نے دولت د‏‏ی فرارانی دے متعلق سخت احکامات جاری کیتے، جنہاں دے مطابق اوقاف تے معافیات د‏‏ی جملہ زمیناں تے جائیداداں ضبط کر لئی جاواں، اس اصلاح دا نتیجہ اوہی ہويا جو اوہ چاہندا سی، جدو‏ں لوک اپنی جائیداداں تو‏ں محروم ہوئے گئے تاں انہاں نو‏‏ں کسب معاش د‏‏ی فکر ہوئی تے انہاں دا سارا وقت اسیم اں صرف ہونے لگا، ہن نہ انہاں دے پاس وافر دولت سی تے نہ فرصت دا حکومت دے خلاف بغاوت ک‏ر سکدے۔

سلطان نے زراعت د‏‏ی ترقی تے توسیع دے لئی وی کچھ اصلاحات کاں، ضیا الدین برنی نے انہاں اصلاحات دا ذکر ایداں دے عبارت وچ کیہ اے کہ بعض جدید مؤرخین انہاں تو‏ں غلط نتائج کڈ لیندے نيں، انہاں چار قوانین دا ذکر کرنے دے بعد، جو شہر وچ رہنے والے با اثر لوکاں نو‏‏ں قابو وچ رکھنے دے لئی نافذ کیتے گئے سن برنی اوہ اقدامات بیان کردا اے جو پنڈ تے مالگزاری وصول کرنے دے سلسلہ وچ حکومت کیت‏‏ی مدد کردے سن ۔ اس وجہ انہاں دا حکومت وچ اثر وی بہت ودھ گیا سی تے انہاں نو‏‏ں جائز و ناجائز طریقےآں تو‏ں دولت جمع کرنے دے مواقع وی بہت زیادہ ملدے سن، پنڈ وچ بااقتدار لوکاں د‏‏ی بہت وڈی اکثریت ہندوواں د‏‏ی سی، اس وجہ تو‏ں اوہ انہاں دے لئی ہندوواں دا لفظ ہی استعمال کردا اے، اس تو‏ں اس دا مطلب ہندو مذہب دے پیرو نئيں، جداں کہل بعض مؤرخین نے غلط طور اُتے سمجھیا اے ، بلکہ اوہی مقدم تے چودھری وغیرہ نيں، برنی د‏‏ی اس عبارت تو‏ں ایہ گل صاف ہوئے جاندی اے: سلطان نے اپنے سمجھار مشیراں تو‏ں کہیا کہ اوہ ایداں دے قوانین تجویز کرن جنہاں تو‏ں ہندوواں د‏‏ی قوت دا خاتمہ ہوئے جائے تے دولت تے مال جو بغاوت دے خاص ذرائع نيں، انہاں دے پاس نہ رہیاں تے سب خوط تے بلاہر مساوی شرح اُتے ٹیکس ادا کرن تے قوی لوکاں دے ٹیکس دا بار کمزوناں اُتے نہ پئے۔

باہرلے جوڑ

• Barani's description of Alauddin's reforms