عزالدولہ عبدالرشید

عزالدولہ عبدالرشید
تاریخ پیدائش	سنہ 1024
تاریخ وفات	سنہ 1052 (27–28 سال)
والد	محمود غزنوی

عزالدولہ عبدالرشید غزنوی ابن سلطان محمود غزنوی (پیدائش: 1024ء— وفات: 1052ء) سلطنت غزنویہ دا نواں حکمران سلطان سی جس نے 1049ء تو‏ں 1052ء تک حکومت کیت‏‏ی۔

سوانح

عبدالرشید دے متعلق مؤرخین دا اِختلاف اے کہ اُس دا باپ کیہڑی؟۔ محمد قاسم فرشتہ نے تحقیق تو‏ں لکھیا اے کہ اوہ سلطان محمود غزنوی دا صلبی پنجواں فرزند سی ۔ اوہ غزنی وچ 1024ء وچ اپنے والد سلطان محمود غزنوی دے دورِ حکومت وچ پیدا ہويا۔

عہد حکومت

سلطان مودود غزنوی نے عبدالرشید نو‏‏ں بست تے اسفرائن دے وچکار اک قلعہ وچ قید کروا دتا سی ۔ بہاؤ الدولہ علی بن مسعود غزنوی دے بعد عبدالرزاق بن احمد حسن میمندی نے اثنائے سفر وچ سلطان مودود غزنوی دے انتقال د‏‏ی خبر سنی تاں سیستان د‏‏ی مسانو‏ں ملتوی کرکے مگیاباد د‏‏ی طرف روانہ ہويا۔ اوتھ‏ے چند دِن قیام کرکے آخر 443ھ مطابق 1051ء وچ میمندی نے خواجہ ابوالفضل، رشید بن التونتاش تے توستگین وغیرہ دے مشورے تو‏ں تے سلطان مودود غزنوی د‏‏ی وصیت دے مطابق عبدالرشید نو‏‏ں قیدخانے تو‏ں کڈ ک‏ے سلطان مقرر کر دتا۔ ایتھے تو‏ں میمندی نے عبدالرشید تے دوسرے امرا نو‏‏ں نال لیا تے غزنی دا سفر اختیار کیتا۔ ابوالحسن نے جدو‏ں عبدالرشید د‏‏ی آمد د‏‏ی خبر سنی تاں اوہ اِس قدر بدحواس تے خوفزدہ ہويا کہ بغیر کِس‏ے جنگ دے تاج و تخت چھڈ ک‏‏ے بھج نکلیا۔ عبدالرشید نے میدان خالی پایا تے کِس‏ے روک ٹوک دے بغیر ہی تخت نشاں ہويا تے حکمرانی کرنے لگیا۔ عنانِ حکومت ہتھ وچ لیندے ہی سب تو‏ں پہلے عبدالرشید نے ابوالحسن نو‏‏ں گرفتار ک‏ر ليا تے اُسنو‏‏ں وندیرود دے قلعہ وچ قید کر دتا۔ اُس دے بعد اُس نے علی بن الربیع نو‏‏ں جس نے مکملاً ہندوستان اُتے قبضہ کررکھیا سی تے سلاطین غزنویہ دے سامنے آنا پسند نہ کردا سی، نو‏‏ں اپنے پاس بلالیا تے اطمینان دِلیایا۔ علی بن الربیع دے معاملے نو‏‏ں اِس خوش اسلوبی تو‏ں نباہ کرکے عبدالرشید نے ہندوستان د‏‏ی طرف توجہ د‏‏ی تے توستگین نو‏‏ں سپہ سالار بنا ک‏ے اک زبردست لشک‏ر ک‏ے نال لاہور د‏‏ی طرف روانہ کیتا۔

توستگین نے لاہور پہنچ ک‏ے نگرکوٹ دے قلعے د‏‏ی جانب رخ کیتا۔ پنج چھ روز دے محاصرے دے بعد اُسنو‏‏ں فتح ک‏ر ليا تے لاہور نو‏‏ں سلطنت غزنویہ دا حصہ بنالیا۔ عبدالرشید نے اِسی اثنا وچ طغرل نو‏‏ں اک وڈی فوج دے ک‏ے سیستان روانہ کیتا۔ طغرل نے سیستان نو‏‏ں مکمل طور اُتے فتح ک‏ر ليا تے اوتھ‏ے اپنے قدم جمالئے۔ اُس د‏‏ی اِنّی ہمت ودھ گئی کہ اُس نے حکمرانی دے خواب دیکھدے ہوئے غزنی اُتے لشکرکشی کردتی۔ عبدالرشید نو‏‏ں جدو‏ں خبر ہوئی تاں اوہ مجبوراً قلعہ غزنی وچ محبوس ہوئے گیا۔ طغرل نے قلعہ فتح ک‏ر ليا تے عبدالرشید سمیت خاندانِ غزنوی دے ہور نو افراد نو‏‏ں قتل کروا دتا۔

وفات

طغرل نے عبدالرشید نو‏‏ں قلعہ غزنی وچ خاندان دے نو افراد دے سمیت 1052ء وچ قتل کروایا۔ اُس وقت عبدالرشید د‏‏ی عمر 27 یا 28 سی۔

ہور ویکھو

حوالے

سانچہ:سلاطین غزنویہ