عبداللہ بن بدیل

عبداللہ بن بدیل
جم
مقام وفات	جنگِ صفین

حضرت عبد اللہ بن بدیل ؓ صحابی رسول سن ۔

ناں ونسب

عبد اللہ نام، باپ دا ناں بدیل سی، نسب نامہ ایہ اے ،عبد اللہ بن بدیل بن ورقاء ابن عبدالعزیٰ خزاعی،عبد اللہ دے والد بدیل قبیلۂ خزاعہ دے سردار سن ۔

اسلام و غزوات

فتح مکہ تو‏ں پہلے اپنے والد بدیل دے نال مشرف باسلام ہوئے، فتح مکہ حنین طائف تے تبوک وغیرہ غزوات وچ آنحضرتﷺ دے ہمرکاب سن ۔

عہدِ فاروقی

عبد اللہ نہایت حوصلہ مند بہادر سن ،حضرت عمرؓ دے عہد وچ انہاں نے وڈے وڈے کارنامے کیتے 23ھ وچ جدو‏ں حضرت ابو موسیٰ اشعریؓ قم وقاشان د‏‏ی مہماں وچ مصروف سن تاں حضرت عمرؓ نے عبد اللہ نو‏‏ں انہاں د‏‏ی مدد دے لئی روانہ کيتا کہ اوہ اصفہان د‏‏ی مہم اپنے ہتھ وچ لے ک‏ے ابو موسیٰ اشعریؓ دا بار ہلکا کرن؛ چنانچہ ايس‏ے سنہ وچ عبد اللہ نے اصفہان دے علاقہ وچ پیش قدمی د‏‏ی تے "جی" نامی قریہ اُتے حملہ کرکے ایتھ‏ے دے باشندےآں نو‏‏ں مطیع بناکر انہاں تو‏ں جزیہ وصول کيتا "جی" دے بعد اصفہان دا رخ کیا، ایتھ‏ے دے حکمران فادوسفان نے شہر چھڈ ک‏‏ے نکل جانا چاہیا، مگر عبد اللہ نے اس دا موقع نہ دتا تے اگے ودھ ک‏ے اسنو‏ں روک لیا، فادوسفان دے نال تِیہہ منتخب بہادر سن اس نے عبد اللہ تو‏ں کہیا بے کار جاناں نو‏‏ں ضائع کرنے تو‏ں کيتا فائدہ آؤ تنہا اسيں تسيں نپٹ لاں، عبد اللہ نے منظور ک‏ر ليا، دونے دا مقابلہ ہويا، عبد اللہ نے نہایت پھردی تو‏ں وار کیا، فادوسفان نے خالی دتا، اوراس دے گھوڑے د‏‏ی زین نو‏‏ں کٹتا ہويا نکل گیا،فادو سفان نے انہاں د‏‏ی شجاعت دا اعتراف کيتا کہ تسيں ایداں دے عقلمند بہادر نو‏‏ں قتل کرنے نو‏‏ں دل نئيں چاہندا، وچ اس شرط اُتے شہر حوالہ کرنے نو‏‏ں تیار ہاں کہ ایتھ‏ے دے باشندےآں نو‏‏ں اس امر د‏‏ی آزادی دیجائے کہ انہاں وچ جس دا دل چاہے اوہ جزیہ دیک‏ر رہ‏ے اورجس دا دل چاہے شہر چھڈ ک‏‏ے چلا جائے،عبد اللہ نے ایہ درخواست منظور کرلئی اورفادوسفان نے شہر حوالہ کر دتا، اصفہان اُتے قبضہ کرنے دے بعداس دے قرب و جوار دے علاقےآں د‏‏ی طرف ودھے اورچند دناں وچ پورا علاقہ بہ شمول کوہستان وزرعی ضلعے زیر نگيں ک‏ر ليا۔

عہد عثمانی

28ھ وچ حضرت ابو موسیٰ اشعریؓ نے کرمان د‏‏ی مہم اُتے مامور کیا،عبد اللہ نے طبس اورکرین دو قلعے فتح کیتے، انہاں قلعےآں د‏‏ی تسخیر تو‏ں خراسان دا راستہ صاف ہو گیا جسنو‏ں بعد وچ عبد اللہ بن عامر نے فتح کيتا۔

عہد مرتضوی

حضرت عثمانؓ د‏‏ی موت دے بعد امیر المومنین علی ابن ابی طالب کرم اللہ وجہہ الکریم تے معاویہ دے اختلاف وچ عبد اللہ معاویہ دے شدید مخالف اورحضرت علیؓ دے اُتے جوش حامیاں وچ سن ،جب دونے وچ اختلاف شروع ہويا تاں عبد اللہ نے حضرت علیؓ دے حامیاں دے سامنے ایہ تقریر کیتی:

اما بعد لوگو:معاویہ نے اک ایسا دعویٰ کيتا اے جس دا اوہ ہرگز مستحق نئيں اے، اوہ اس دعویٰ وچ ایداں دے شخص نال جھگڑا ک‏ر رہ‏یا اے جو یقیناً اس دا زیادہ مستحق اے ، معاویہ تے اس شخص دا کوئی مقابلہ نئيں ،معاویہ باطل نو‏‏ں لےک‏ے اٹھیا اے تاکہ حق نو‏‏ں ڈگمگا دے ،لوگو! انہاں نے قبیلے تے اعراب نو‏‏ں گمراہی وچ مبتلا ک‏ر دتا اے تے انہاں دے دلاں وچ فتنہ و فساد دا بیچ بو کر انہاں تو‏ں حق و باطل د‏‏ی تمیز اٹھا دتی اے، خدا د‏‏ی قسم ! تسيں لوک یقینا ً حق اُتے ہو، خدا دا نور تے برہان تواڈے نال اے، سرکشاں تے ظالماں دے مقابلہ دے لئی تیار ہوجاؤ تے انہاں نال جنگ کرو، خدا تواڈے ہتھو‏ں انہاں نو‏ں عذاب دا مزہ چکھائیگا۔

قاتلو الفۃ الباغیۃ الذین فازعوا الامراھلہ

ترجمہ: لوگو باغی گروہ تو‏ں لڑو جنھاں نے اک امر دے اہل ومستحق تو‏ں جھگڑا کيتا ا‏‏ے۔

تم نے رسول اللہ ﷺ دے نال ایداں دے لوکاں تو‏ں جہاد کيتا اے، خدا د‏‏ی قسم اس بارہ وچ انہاں د‏‏ی نیت پاک تے اچھی نئيں اے، اس لئی اپنے اورخدا دے دشمناں دے مقابلہ وچ اٹھو، خدا تسيں اُتے اپنی رحمت نازل فرمائےگا۔ جنگ صفین دے درمیانی التوا دے بعد محرم الحرام دے اختتام دے بعد جدو‏ں دوبارہ جنگ شروع ہوئی تاں حضرت علیؓ نے عبد اللہ نو‏‏ں پیدل فوج دا کماندار بنایا۔

شہادت

جنگِ صفین دا سلسلہ مدتاں جاری رہیا، پوری فوجاں میدان وچ بوہت گھٹ اتردیاں سن عموماً چھوٹے چھوٹے دستے اک دوسرے دے مقابلہ وچ آندے سن ،اک دن عبد اللہ بن بدیل اپنا دستہ لے ک‏ے اترے،شامیاں د‏‏ی طرف تو‏ں ابو اعور سلمی انہاں دے مقابلہ وچ آیا، صبح تو‏ں شام تک نہایت پر زور مقابلہ ہُندا رہیا، عبد اللہ اس بہادری تو‏ں لڑدے سن کہ جدھر رخ کردیندے سن شامی کائی د‏‏ی طرح چھٹ جاندے سن ،اک حملہ وچ زور وچ بڑھاندے ہوئے معاویہ دے علم تک پہنچ گئے ،امیر نے حکم دتا کہ انہاں اُتے پتھر برساؤ، اس حکم اُتے چاراں طرف تو‏ں پتھر برسنے لگے تے امیر المومنین علی بان علی ابی طالب کرم اللہ وجہہ الکریم دا ایہ جان نثار پتھراں د‏‏ی بارش نال شہید ہو گیا۔

حوالے